Μεταξύ «σφύρας και άκμονος» το Μαξίμου

Του Σπύρου Γκουτζάνη

Μετά τον πρώτο δύσκολο γύρο αντιπαράθεσης με τους εταίρους και δανειστές, η ελληνική κυβέρνηση ετοιμάζεται για τη μείζονα διαπραγμάτευση, που θα αφορά στη συμφωνία για την επόμενη ημέρα. Εκτός αυτού όμως καλείται παράλληλα να ισορροπήσει στο εσωτερικό της χώρας αφενός με την αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ, που έδειξε τις διαθέσεις της, και αφετέρου με την αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία, όσο παραμένει η ηγεσία Σαμαρά, ποντάρει στην «αριστερή παρένθεση» και δεν λειτουργεί παρά ως προέκταση της σκληρής γραμμής Σόιμπλε.

Το Μέγαρο Μαξίμου και το οικονομικό επιτελείο ήδη προβληματίζονται από την εξέλιξη του προϋπολογισμού. Η πρόβλεψη για ανάπτυξη 2,9% θεωρείται εξωπραγματική, ενώ θα είναι άθλος αν στο τέλος του 2015 πετύχει να έχει θετικό πρόσημο και να μην καταγράψει ύφεση. Ήδη στο τελευταίο τρίμηνο του 2014 ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν αρνητικός, στοιχείο που καθιστά αναγκαία την αναθεώρηση του πρωτογενούς πλεονάσματος, ενώ εξανεμίζει και τα ό,ποια οφέλη. Η κυβέρνηση, ακόμα και χωρίς την πίεση των δανειστών, θα βρεθεί στη δύσκολη θέση να πρέπει να κλείσει ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, τη στιγμή που υπάρχει δημοσιονομικό κενό περί τα 3 δισ. Ευρώ, σύμφωνα τουλάχιστον με τις συζητήσεις της προηγούμενης κυβέρνησης με την τρόικα, που ήταν και ο βασικός λόγος για τον οποίο δεν υπήρξε συμφωνία πριν πάρει την απόφαση να πάει σε εκλογές.

Στη μεγάλη διαπραγμάτευση, πάντως, θα τεθεί εκ των πραγμάτων το εργασιακό, όπως και το ασφαλιστικό αλλά και οι ιδιωτικοποιήσεις, θέματα που για τους δανειστές δεν είναι παρά σημεία των «διαρθρωτικών αλλαγών», αλλά για την κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας αποτελούν «κόκκινες γραμμές». Το βέβαιο είναι ότι μέχρι τον Ιούνιο θα δοκιμαστούν πολλές φορές οι αντοχές του ΣΥΡΙΖΑ και της συμμαχίας με τους Ανεξάρτητους Έλληνες. Σύμβουλος του πρωθυπουργού έλεγε, πάντως, ότι «τα πράγματα είναι δύσκολα και επί του παρόντος απαντήσεις δεν υπάρχουν».

Παράλληλα, το Μέγαρο Μαξίμου θα πρέπει να συντονίσει την εσωτερική του λειτουργία και να αποφύγει τις «κακοφωνίες» των υπουργών, που στέλνουν διφορούμενα μηνύματα εντός και εκτός Ελλάδας. Ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, διαμηνύει ότι η απόφασή του είναι η παραμονή της χώρας στην Ε.Ε., ωστόσο, καθώς δεν εγκαταλείπει τις «κόκκινες γραμμές» του, επαφίεται στους εταίρους αν θα προκαλέσουν πιστωτικό γεγονός σε κάποια στροφή των διαπραγματεύσεων.

Στο πλαίσιο, πάντως, της ε γένει διαπραγμάτευσης η κυβέρνηση –αν και επισήμως το διαψεύδει- βάζει στο τραπέζι το ενδεχόμενο δημοψηφίσματος ή προσφυγής στην κάλπη ως μέσον διαχείρισης της απειλής έναντι μίας εχθρικής, όσο είναι υπό την απόλυτη επιρροή του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, Ευρώπης. Παράλληλα, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, και ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Πάνος Καμμένος (ο τελευταίος με όχι και πολύ… κομψό τρόπο), παίζουν το γεωπολιτικό χαρτί. Επισείοντας τους κινδύνους που ενέχει για την Ευρώπη και τη δυτική συμμαχία η τυχόν αποσταθεροποίηση της Ελλάδας.

Κριτική εξ αριστερών
Στο εσωτερικό μέτωπο ο Αλέξης Τσίπρας έχει κατ΄ αρχάς να αντιμετωπίσει την αριστερή πτέρυγα του κόμματός του, με όλα τα βλέμματα να είναι στραμμένα στον Παναγιώτη Λαφαζάνη και την Αριστερή Πλατφόρμα. Επί του παρόντος, παρά την κριτική που ασκούν, στηρίζουν τον πρωθυπουργό και την κυβέρνηση. Ασκώντας πιέσεις, άλλωστε, πρόθεσή τους είναι να συμβάλλουν στην αριστερή πορεία της κυβέρνησης και επ’ ουδενί να αποσχιστούν η να δημιουργήσουν πρόβλημα στην κυβερνητική πλειοψηφία. Αργά ή γρήγορα, ωστόσο, όταν οι διαπραγματεύσεις φτάσουν σε οριακό σημείο, το δίλημμα θα τεθεί.

Το γεγονός ότι η ηγεσία αποφάσισε να μην περάσει η συμφωνία με τους εταίρους από την Βουλή είναι ενδεικτική την ενδοιασμών που υπάρχουν τόσο στο Μαξίμου όσο και στην αριστερή πτέρυγα. Μία επιλογή που –μεταξύ άλλων- αφενός προφυλάσσει την κυβέρνηση από το ενδεχόμενο καταψήφισης από ορισμένους βουλευτές και αφετέρου απαλλάσσει βουλευτές που διαφωνούν από την υποχρέωση να υπερψηφίσουν. Το πρόβλημα όμως θα παρουσιαστεί και στα επί μέρους μέτρα που θα φέρει η κυβέρνηση όσο θα εξελίσσεται από τους θεσμούς η αξιολόγηση της υλοποίησης της συμφωνίας με τους δανειστές είτε οι συζητήσεις γίνονται στην Αθήνα είτε στις Βρυξέλλες. Εάν έρθει μία δύσκολη συμφωνία, ο κ. Καμμένος για παράδειγμα, θα βρεθεί εγκλωβισμένος στις ηρωικές δηλώσεις («θα το κάνουμε Κούγκι») που έχει κάνει μέχρι τώρα.

Όσο για την ελάσσονα αντιπολίτευση, το μεν ΠΑΣΟΚ είναι εκτός «λογαριασμού» όσο ο αρχηγός του σε κάθε κίνηση της κυβέρνησης αναζητά ένα πρόσχημα για να φωνάξει ότι «δικαιώνεται» για την πρότερη συμπεριφορά ,του σε σημείο που θεωρείται πλέον γραφικός. Το δε Ποτάμι ακολουθεί τακτική κριτικής στήριξης προς την κυβέρνηση, πιέζοντας όμως σε κάθε περίπτωση να μην υπάρξει ρήξη με την ΕΕ και υποδηλώνοντας ότι θα συμμετάσχει σε κυβερνητική συνεργασία εφόσον υπάρξει πρόβλημα. Οι σχέσεις, πάντως, του επικεφαλής του με τον πρωθυπουργό, τουλάχιστον σε προσωπικό επίπεδο, είναι καλές, όπως έδειξε η δεύτερη συνάντησή τους μετά τις εκλογές.

Αντιπολίτευση κολλημένη στο χθες
«Παραφωνία» στο δύσκολη σκηνικό που διαμορφώνεται είναι ο Αντώνης Σαμαράς και το στενό του επιτελείο, καθώς δεν φαίνεται να αρκούνται στη «δικαίωση», όπως ο Ευάγγελος Βενιζέλος, αλλά προσδοκούν ο ΣΥΡΙΖΑ να αποτελέσει σύντομη «αριστερή παρένθεση» ώστε να επανέλθουν οι ίδιοι στα πράγματα. Εν τω μεταξύ, κάνουν ό,τι μπορούν για να υπονομεύσουν την κυβέρνηση, όπως δείχνει και η στοχοποίηση του υπουργού Οικονομικών, Γιάνη Βαρουφάκη, σε απόλυτη ευθυγράμμιση με το Βερολίνο.

Παρόλο που η πλειονότητα των «γαλάζιων» στελεχών διαφωνεί με την τακτική της «αριστερής παρένθεσης», Αντώνης Σαμαράς και Χρύσανθος Λαζαρίδης διατηρούν τα ηνία. Οι περισσότεροι βουλευτές, αν και δεν είναι στο κλίμα Μπακογιάννη, συμφωνούν με την εκτίμησή της ότι εάν παραμείνει η ίδια ηγεσία είναι πολύ πιθανό η ΝΔ να έχει την τύχη του ΠΑΣΟΚ. Ο κ. Σαμαράς, πάντως, αρνείται ότι έκανε λάθη. Για την ακρίβεια, στις δύο ομιλίες του στην Κ.Ο. και στην Πολιτική Επιτροπή του κόμματος το μόνο λάθος που αναγνώρισε στην κυβερνητική του θητεία ήταν ότι… δεν πρόβαλε αρκετά το έργο του. Ούτε για τη θεωρία «των δύο άκρων», ούτε για τα σκληρά μέτρα, ούτε για την μη αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς, ούτε για την ολιγωρία στις μεταρρυθμίσεις είχε κάτι να πει. Ούτε καν για την εκστρατεία τρόμου στην προεκλογική περίοδο.

Φυσικά, όσο ο κ. Σαμαράς υπερασπίζεται την τακτική που αποδοκιμάστηκε από την κοινωνία στις εκλογές, η ΝΔ θα παραμένει απαξιωμένη και δεν θα μπορεί να διαδραματίσει τον εποικοδομητικό ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Και η κατάσταση αυτή θα συνεχίζεται όσο ο Κώστας Καραμανλής παραμένει απλός θεατής στη διολίσθηση του κόμματος και οι υπόλοιποι «βαρόνοι» και «δελφίνοι» του κόμματος δεν συμφωνούν έστω να ανοίξουν τη διαδικασία αμφισβήτησης της ηγεσίας.

Μόνο η Ντόρα Μπακογιάννη το έθεσε ευθέως. Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος περιορίστηκε σε μία συμβολική κίνηση αμφισβήτησης με την παραίτησή του από την αντιπροεδρία της Ν.Δ., ενώ Ευάγγελος Μεϊμαράκης συνομιλεί με τον κ. Σαμαρά, όπως και με τις διαφορετικές τάσεις του κόμματος, διεκδικώντας μεταβατικό ρόλο. Την ίδια ώρα, ο Νίκος Δένδιας ανοίγει περπατησιά και προβάλλει ως δυνάμει διεκδικητής, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίζεται «νομιμόφρων» προς την (ξοφλημένη) ηγεσία, ο δε Ευριπίδης Στυλιανίδης διεκδικεί την καραμανλική πτέρυγα.

Ακόμη κι εκείνοι που αμφισβητούν την ηγεσία Σαμαρά, δεν έχουν διαφορετική αντιπολιτευτική στρατηγική, ενώ οι αναφορές τους για την ιδεολογική και πολιτική ταυτότητα του κόμματος είναι γενικές και μάλλον επιφανειακές. Το όλο κλίμα είναι ενδεικτικό της παθογένειας της Νέας Δημοκρατίας, που βρίσκεται σε κενό μετά την μνημονιακή διαχείριση. Και οι μόνοι που έχουν απομείνει στον Αντώνη Σαμαρά είναι οι ακραίοι Μάκης Βορίδης και Άδωνις Γεωργιάδης, που βρίσκονται σε συναντίληψη με τον Χρύσανθο Λαζαρίδη προς μία ακροδεξιά πορεία της παράταξης, πράγμα, βέβαια, που αφήνει προοπτικά μεγαλύτερο χώρο στο Ποτάμι να «απλωθεί» στον μετριοπαθή κεντρώο χώρο.

Πηγή περιοδικό «Επίκαιρα», τεύχος 280


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση