Αστάθεια χωρίς σύνορα

Γράφει ο Γιώργος Καπόπουλος

Στη Συρία πέθανε η Αραβική Ανοιξη, καθώς η εσωτερική σύγκρουση στη χώρα εδώ και δύο και πλέον χρόνια πήρε σταδιακά τον χαρακτήρα θρησκευτικής σύγκρουσης όχι μόνον στον πόλεμο για την εξουσία στη Δαμασκό, αλλά και για όλες τις χώρες της περιοχής: Η Αίγυπτος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας του Μόρσι στην αρχή και τώρα η Τουρκία και ο Λίβανος.

Η παρατεταμένη σύγκρουση στη Συρία, σε συνδυασμό με τον παρεμβατισμό των Ερντογάν Νταβούτογλου, όξυνε και ανέδειξε αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις εντός Τουρκίας που είχαν στο πρόσφατο παρελθόν κρατηθεί υπό έλεγχο σε πολύ χειρότερες στιγμές: Οταν το 2007 η στρατιωτική ηγεσία και το Βαθύ Κράτος, μαζί με τα πολιτικά τους παρακολουθήματα το Κεμαλικό Κόμμα CHP και το Εθνικιστικό ΜΗΡ δοκίμασαν να οργανώσουν λαϊκές κινητοποιήσεις κατά του Ερντογάν έμειναν χωρίς ανταπόκριση.

Αυτοί που βγαίνουν σήμερα στους δρόμους στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες πόλεις δεν φοβήθηκαν το 2007 την εκλογή του Γκιουλ στην Προεδρία. Σήμερα η υπερευαισθητοποίηση των κοσμικών οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στα όσα καταγράφονται στην Τυνησία, στην Αίγυπτο, αλλά κυρίως τη Συρία.

Το ίδιο ισχύει και για τους Αλεβήδες της Τουρκίας -μεταξύ 10 και 15 εκατομμυρίων- οι οποίοι στην δεκαετία του 1930 υπήρξαν το ισχυρότερο έρεισμα των μεταρρυθμίσεων του Ατατούρκ: Εδωσαν σιωπηρή ανοχή και στήριξη στον Ερντογάν για μια δεκαετία και προφανώς ένιωσαν να απειλείται η ταυτότητα και η υπόστασή τους όταν η Αγκυρα ενεπλάκη στη σύγκρουση της Συρίας ως η προστάτης των Σουνιτών, με στόχο την ανατροπή του Αλαουιτικού καθεστώτος Ασαντ.

Αν στα παραπάνω προσθέσουμε και την εμπλοκή της Χεζμπολάχ στη Συρία που προαναγγέλλει εσωτερική ανάφλεξη στο Λίβανο-τότε μιλάμε για μια περιφερειακή κρίση που σβήνει εθνικά σύνορα.

Εύλογα, λοιπόν, τίθεται το ερώτημα αν μια Διάσκεψη για την ειρήνευση στη Συρία σαν αυτή που αναμένεται να συγκληθεί στη Γενεύη εντός του Ιουνίου θα μπορεί να είναι αποτελεσματική χωρίς σταθεροποιητική προσέγγιση σε περιφερειακή διάσταση.

Η Τουρκία παγιδεύτηκε στην κινούμενη άμμο της Μέσης Ανατολής, βυθίσθηκε στο τέλμα των θρησκευτικών-κοινοτικών συγκρούσεων του Αραβικού Κόσμου, πληρώνοντας με πολύ ακριβό τίμημα την επιστροφή της στους περιφερειακούς συσχετισμούς για πρώτη φορά μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1918.

Ο Ατατούρκ υπήρξε πολύ πιι προσεκτικός από τους Ερντογάν-Νταβούτογλου στο παρελθόν. Η σύγκρουσή του με τη Βρετανία δεν τελείωσε με τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923, καθώς διεκδικούσε στο όνομα του κοινού κράτους Κούρδων -Τούρκων το Βόρειο Ιράκ και κυρίως την πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή της Μοσούλης, μια αντιπαράθεση που το 1926 παραλίγο να τον φέρει σε πολεμική αντιπαράθεση με το Λονδίνο.

Οταν κατάλαβε ότι κινδυνεύει να πληρώσει τη διεκδίκηση της Μοσούλης με υποκινούμενη από τη βρετανική διοίκηση στη Βαγδάτη κουρδική εξέγερση αναδιπλώθηκε, δέχθηκε την υπέρ του Ιράκ απόφαση διαιτησίας της Κοινωνίας των Εθνών και επικεντρώθηκε στις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις.

Η Ατζέντα των εσωτερικών και των περιφερειακών εξελίξεων υπήρξε εξαιρετικά ατυχής για τον Ερντογάν: Η συριακή σύγκρουση εξελίχθηκε σε παρατεταμένο αδιέξοδο και τροφοδότησε την οργή των ΗΠΑ, την εσωτερική ανάφλεξη, με αποτέλεσμα σήμερα να απειλείται να ακυρωθεί το φιλόδοξο σχέδιό του για συνταγματική-καθεστωτική αλλαγή το 2014, που θα κατοχύρωνε θεσμικά την πολιτική του προσωπική κυριαρχία.

Το δίλημμα του Ερντογάν δεν είναι αναδίπλωση ή φυγή προς τα εμπρός, αλλά ότι τίθεται σε δύο επίπεδα ταυτόχρονα τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική του πολιτική.

Κινούμενη άμμος
Η Τουρκία παγιδεύτηκε στην κινούμενη άμμο της Μέσης Ανατολής, βυθίσθηκε στο τέλμα των θρησκευτικών-κοινοτικών συγκρούσεων του Αραβικού Κόσμου, πληρώνοντας με πολύ ακριβό τίμημα την επιστροφή της στους περιφερειακούς συσχετισμούς για πρώτη φορά μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1918.

Πηγή "Ημερησία"

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση