Ε. Hemingway: H αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού από την Αν. Θράκη το 1922

*Μονάδες του Γ΄ Σώματος Στρατού αποβιβάζονται στην προβλήτα της Ραιδεστού τις πρώτες μέρες του Σεπτεμβρίου 1922.

Η αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού το 1922 από τη Θράκη και ο ρόλος του βασιλιά Κωνσταντίνου όπως τα κατέγραψε στις ανταποκρίσεις του ο Έρνεστ Χεμινγουέι 

Εκπληκτικές περιγραφές της αποχώρησης του ελληνικού στρατού από τη Θράκη το 1922 περιλαμβάνονται στον τόμο «Με υπογραφή Χεμινγουέι». 

Οι ανταποκρίσεις του νομπελίστα Έρνεστ Χέμινγουεϊ το χρονικό διάστημα 1920 - 1922 περιλαμβάνει συγκλονιστικές περιγραφές της αποχώρησης του ελληνικού στρατού από τη Θράκη. 

Έγιναν βιβλίο με τίτλο «Με υπογραφή Χέμινγουεϊ» και υπότιτλο «1920 - 1922 Ιταλία, Βαλκάνια, Μικρασιατική καταστροφή» (Εκδόσεις Καστανιώτη).

Απόσπασμα

Μουρατλί, Ανατολική Θράκη. Καθώς γράφω, ο ελληνικός στρατός ξεκινάει την εκκένωση της ανατολικής Θράκης. Με τις αμερικανικές στολές τους, που δεν τους μπαίνουν και πολύ καλά, βαδίζουν κατά μήκος της υπαίθρου, το ιππικό περιπολεί μπροστά, οι στρατιώτες παρελαύνουν σκυθρωπά, αλλά ενίοτε μας χαμογελούν, καθώς περνάμε μπροστά από τις παρατεταγμένες φάλαγγες. Έχουν κόψει όλα τα σύρματα του τηλεγράφου πίσω τους, τα βλέπεις να κρέμονται από τους στύλους σαν γαϊτανάκια. Εγκατέλειψαν τις καμουφλαρισμένες θέσεις των πολυβόλων, τις αχυροσκεπασμένες καλύβες, τις οχυρωμένες και γεμάτες συρματόπλεγμα κορυφογραμμές όπου είχαν σχεδιάσει να δώσουν την τελική μάχη έναντι των Τούρκων... 

Αυτό είναι το τέλος της σπουδαίας ελληνικής στρατιωτικής περιπέτειας. Το τι θα μπορούσε να είχε συμβεί είναι μια θλιβερή ιστορία και το τέλος της ελληνικής στρατιωτικής ισχύος είναι γεγονός αρκετά θλιβερό από μόνο του, αλλά δεν οφείλεται σε καμία περίπτωση στον απλό Έλληνα στρατιώτη. Ακόμα και στην εκκένωση, οι Έλληνες φαίνονται καλοί στρατιώτες. Έχουν έναν αέρα θαρραλέας επιμονής που θα σήμαινε δύσκολα ξεμπερδέματα για τον Τούρκο, αν ο στρατός του Κεμάλ έπρεπε να πολεμήσει για τη Θράκη αντί αυτή να του δοθεί σαν δώρο στα Μουδανιά. Ο λοχαγός Ουίταλ του ινδικού ιππικού, ο οποίος είχε τοποθετηθεί στον ελληνικό στρατό στην Ανατολία ως παρατηρητής κατά τη διάρκεια του ελληνικού πολέμου με τον Κεμάλ, μου είπε την εκ των έσω ιστορία της ίντριγκας που οδήγησε στην κατάρρευση του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία.

«Οι Έλληνες στρατιώτες ήταν πολεμιστές πρώτης κατηγορίας», είπε ο λοχαγός Ουίταλ. «Είχαν καλούς αξιωματικούς, οι οποίοι είχαν υπηρετήσει με τους Βρετανούς και τους Γάλλους στη Θεσσαλονίκη και υπερτερούσαν του κεμαλικού στρατού. Πιστεύω ότι θα καταλάμβαναν την Άγκυρα και θα έβαζαν τέλος στον πόλεμο αν δεν είχαν προδοθεί.

Όταν ο Κωνσταντίνος ανέλαβε την εξουσία, έδιωξε όλους τους αξιωματικούς του στρατού στο πεδίο της μάχης, από τον αρχιστράτηγο μέχρι τους διοικητές των διμοιριών. Πολλοί από αυτούς τους αξιωματικούς είχαν προαχθεί μέσα από την υπηρεσία τους, ήταν καλοί στρατιώτες και εξαιρετικοί ηγέτες. Αντικαταστάθηκαν από νέους αξιωματικούς που ήταν οπαδοί του Τίνο, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν περάσει τον πόλεμο στην Ελβετία ή τη Γερμανία και δεν είχαν ακούσει ούτε πυροβολισμό. Αυτό προκάλεσε την πλήρη κατάρρευση του στρατού και ήταν το αίτιο της ελληνικής ήττας». 

Ἡ γέφυρα στον ποταμό Τούνζα που ενώνει την Αδριανούπολη με το Κάραγατς. Η γέφυρα είχε ονομασθεί σε "Γέφυρα Διαμάντη" κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Διοίκησης προς τιμήν του λοχαγού Διαμάντη, ο οποίος έπεσε εκεί μαχόμενος τον Ιούνιο του 1920. Στο βάθος δεξιά διακρίνεται το τέμενος Σελιμιέ. Φαίνονται καθαρά στη γέφυρα τα κάρα που έρχονται προς το Κάραγατς και τη δυτική όχθη του Έβρου και αυτά που γυρίζουν πίσω άδεια. (Αρχές Οκτωβρίου 1922)

Ο λοχαγός Ουίταλ μού είπε πως οι αξιωματικοί του πυροβολικού που δεν είχαν καμία απολύτως εμπειρία ανέλαβαν τη διοίκηση της πυροβολαρχίας και πετσόκοψαν το ίδιο τους το πεζικό. Μου είπε για αξιωματικούς του πεζικού που χρησιμοποιούσαν πούδρα προσώπου και ρουζ και για την εγκληματική δουλειά του επιτελείου λόγω άγνοιας και αμέλειας.

«Σε μια μάχη στην Ανατολία», είπε ο Ουίταλ, «το ελληνικό πεζικό έκανε μια πραγματικά εκπληκτική επίθεση και το πυροβολικό τους τούς σαμποτάριζε. Ο ταγματάρχης Τζόνσον (ο άλλος Βρετανός παρατηρητής, που αργότερα είχε το πόστο του υπεύθυνου αξιωματικού για τον Τύπο στην Κωνσταντινούπολη) είναι πυροβολητής, ξέρεις. Και μάλιστα καλός πυροβολητής. Ε, ο ταγματάρχης Τζόνσον ούρλιαζε για το τι ζημιά έκαναν οι πυροβολητές στο πεζικό. Ήθελε σαν τρελός να αναλάβει τη διοίκηση του πυροβολικού, αλλά δεν μπορούσε να κάνει τίποτα. Είχαμε διαταγές να διατηρήσουμε αυστηρή ουδετερότητα - κι έτσι δεν μπόρεσε να κάνει τίποτα». 

Αυτή είναι η ιστορία της προδοσίας του ελληνικού στρατού από τον βασιλιά Κωνσταντίνο. Και αυτός είναι ο λόγος που η εξέγερση στην Αθήνα δεν ήταν ψεύτικη, όπως πολλοί ισχυρίστηκαν. Ήταν η εξέγερση ενός στρατού που είχε προδοθεί εναντίον του ανθρώπου που τον πρόδωσε...

...Ολη μέρα περνάω από δίπλα τους, είναι βρώμικοι, κουρασμένοι, αξύριστοι, ανεμοδαρμένοι στρατιώτες που βαδίζουν στην καφετιά, άγονη θρακική ύπαιθρο, χωρίς μπάντες, χωρίς οργανώσεις αρωγής, τίποτα εκτός από ψείρες, βρώμικες κουβέρτες και κουνούπια τη νύχτα. Είναι οι τελευταίοι από τη δόξα που ήταν κάποτε η Ελλάδα. Αυτό είναι το τέλος της δεύτερής τους πολιορκίας της Τροίας.

Έθνος, 7 Αυγούστου 2010

Πηγή: Έθνος

Χάρτης της Ανατολικής Θράκης με τις πορείες των προσφύγων και τα μέσα αναχώρησης.

Διαβάστε επίσης:

H εγκατάλειψη της Ανατολικής Θράκης τον Οκτώβριο του 1922 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση