Ο φόβος θα… μας σώσει

Timothy Garton Ash

The Globe and Mail

Γράφει, μεταξύ άλλων, σε άρθρο του στην καναδική Globe and Mail, ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Οξφόρδης Timothy Garton Ash:

Ας υποθέσουμε ότι στους επόμενους έξι μήνες, η ευρωζώνη θα σωθεί.

Αναφύονται δυο προβλήματα: Πρώτον, από πού θα έρθει η ανάπτυξη; Η γερμανική συνταγή λιτότητας δεν προσφέρει καμία απάντηση.

Αν η Ευρώπη δεν εξελίξει μια αναπτυξιακή στρατηγική, θα μπει σε μια περιδίνηση αποπληθωρισμού και χρέους. Αυτό προειδοποιεί άλλωστε, και ο George Soros.

Αν οι οικονομίες συρρικνωθούν, και τα φορολογικά έσοδα μειωθούν, η αναλογία χρέους/ΑΕΠ θα αυξηθεί.

Πριν από μερικές ημέρες, το ΔΝΤ τροποποίησε τις προβλέψεις του, εκτιμώντας πως η οικονομία της ευρωζώνης θα μειωθεί κατά 0.5% μέσα στο 2012.

Μετά, έχουμε και τα πολιτικά ζητήματα. Αφού οι αγορές έχουν να κάνουν με ψυχολογία, και συναισθήματα, επόμενο είναι το ίδιο να ισχύει και για τις δημοκρατίες. Οι αγορές έχουν να κάνουν με την ψυχολογία κάποιων λίγων, ενώ οι δημοκρατίες με αυτήν των πολλών. Και αυτή τη στιγμή, η ψυχολογία, αλλά και τα συναισθήματα στην Ευρώπη, είναι χάλια.

Όποιος παρακολουθεί τα ΜΜΕ δεν μπορεί να είναι καθόλου αισιόδοξος, όπως ήταν η Άντζελα Μέρκελ στην πρόσφατη συνάντηση του Νταβός.

Υπάρχει μεγάλη πικρία μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών, μεταξύ Βορείων και Νοτίων, μεταξύ Βρετανών, και όλων των άλλων, κλπ.

Γενικά υπάρχει μια μεγάλη κρίση εμπιστοσύνης όσον αφορά στην εξέλιξη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Αν σωθεί το ευρώ, αυτό θα γίνει εξαιτίας του φόβου, και όχι της ελπίδας.

Κάποιες άλλες εξελίξεις στην ευρωπαϊκή πορεία οφείλονταν στην ελπίδα: Η ενιαία αγορά, η επέκταση της ΕΕ, η εισαγωγή του ευρώ, κλπ.

Σήμερα όμως, ο φόβος είναι αυτός που οδηγεί τις εξελίξεις. Ένας φόβος που κάνει την Γερμανία να δρα επιφυλακτικά, κάνοντας μόνο τα ελάχιστα απαραίτητα.

Ένας φόβος, ότι το κόστος μιας κατάρρευσης θα ήταν πολύ μεγαλύτερο από ότι το κόστος της διάσωσης κάποιων χωρών μελών.

Αν η ευρωζώνη δεν επιστρέψει στην ανάπτυξη, έστω σε μερικές μόνο χώρες, οι πικρίες θα πολλαπλασιαστούν.

Ακόμη και αν επέλθει ανάπτυξη, οι πικρίες θα παραμείνουν.

Όλο και πιο πολλοί ρωτάνε: «Τι ρόλο παίζει τελικά αυτή η Ευρώπη»;

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η νομισματική ένωση αποτελούσε όχι μόνο οικονομικό, αλλά και πολιτικό βήμα προόδου.

Υπάρχουν απαντήσεις. Και έχουν να κάνουν με την διαπραγματευτική ισχύ της Ευρώπης, στον 21^ο αιώνα, έναν αιώνα που σημαδεύεται από την ανάδυση μη Δυτικών οικονομικών γιγάντων, όπως είναι η Κίνα και η Ινδία.

Έχουν να κάνουν με παγκόσμιες προκλήσεις όπως είναι η αλλαγή του κλίματος, η αραβική άνοιξη, η μετανάστευση, και η υπεράσπιση των ευρωπαϊκών επιτυχιών των τελευταίων 50-60 χρόνων, όπως είναι η ευημερία, η ποιότητα ζωής, η κοινωνική δικαιοσύνη, και η ασφάλεια.

Σίγουρα, το ευρώ δεν ήταν και η καλύτερη μέθοδος για την επίτευξη των παραπάνω. Αν δεν υπήρχε, δεν θα ήταν και αναγκαίο να εφευρεθεί.

Όμως υπάρχει, παρά τα μύρια προβλήματα και ελαττώματά του.

Έτσι, θα πρέπει να το αποδεχτούμε, και να ξεκινήσουμε εκ νέου. Το να κάνουμε πίσω, θα ήταν σφάλμα.

Όσο δύσκολο κι αν είναι, η ΕΕ θα πρέπει να προσπαθήσει να διορθώσει τα σχεδιαστικά ελαττώματα του ενιαίου νομίσματος και της νομισματικής ένωσης, μέσα στα πλαίσια των εθνικών δημοκρατιών, προσθέτοντας στο μίγμα μια γερή δόση στρατηγικής ανάπτυξης.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι το ευρώ δεν είναι ο σκοπός, αλλά το μέσο για μια ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Ένας καταλύτης.

Η πολιτική του φόβου μπορεί να το σώσει. Αλλά θα χρειαστεί και μια πολιτική ελπίδας για να το διατηρήσει.

Απόδοση: S.A.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση