Φόβοι για «φούσκα» και στη Τουρκία – Η τουρκική κεντρική τράπεζα προειδοποιεί

• Του Μάκη Πολλάτου

Την ώρα που ο πρωθυπουργός της Τουρκίας κ. Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωνε το φιλόδοξο σχέδιο δημιουργίας μιας διώρυγας μήκους 45 χιλιομέτρων, πλάτους 150 μέτρων και βάθους 25 μέτρων, που θα ενώνει τη Μαύρη Θάλασσα με τη θάλασσα του Μαρμαρά στην Κωνσταντινούπολη, στη διεθνή κοινότητα επανέρχονταν οι φόβοι για πιθανό οικονομικό κραχ λόγω της συνεχούς «υπερθέρμανσης» της τουρκικής οικονομίας.

Μετά την κατάρρευση των τραπεζών το 2001, τα τελευταία χρόνια η τουρκική οικονομία σταδιακά ανακάμπτει και πέρσι έφτασε να καταστεί 17η μεγαλύτερη οικονομία στο κόσμο. Η αξιοπρόσεκτη αυτή επίδοση του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης έβαλε την Τουρκία στους G20. Δηλαδή στο κλαμπ των 20μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη, το οποίο πλέον θεωρείται το πραγματικό φόρουμ των ισχυρών χορών όπου λαμβάνονται οι στρατηγικές αποφάσεις για το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας.

Η τουρκική οικονομία έχει αποκτήσει δυναμισμό, οι τουρκικές επιχειρήσεις γίνονται εξωστρεφείς και αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς χάρη στο φθηνό εργατικό δυναμικό. Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας της γείτονος είναι κυριολεκτικά «τρελός» και για το 2011 ενδέχεται να κλείσει στο 9%, πλησιάζοντος το απίστευτο ποσοστό ανάπτυξης που καταγράφει η κινέζικη οικονομία. Κι όμως, παρά το γεγονός ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα κάθε Τούρκου φτάνει μόνο στο 1 /3 του ελληνικού κατά κεφαλήν Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, ξένοι αναλυτές διαβλέπουν το ενδεχόμενο απότομης πτώσης για την καλπάζουσα τουρκική οικονομία.

Από πού προέρχεται ο κίνδυνος; Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, το πρόβλημα για την Τουρκία μπορεί να δημιουργηθεί από τη ραγδαία ανάπτυξη της οικονομίας, η οποία ακολουθείται από την κατακόρυφη αύξηση της κατανάλωσης και της πιστωτικής επέκτασης στη γειτονική χώρα.

Οι τουρκικές τράπεζες τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται από το ρυθμό χορήγησης δανείων που φαίνεται να αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο. Τα τουρκικά πιστωτικά ιδρύματα έχουν βρει κάποιους «δημιουργικούς» τρόπους για να χρηματοδοτούν τους υποψήφιους πελάτες τους. Ήτοι, η έγκριση για καταναλωτικά δάνεια σε όσους Τούρκους το επιθυμούν γίνεται πλέον με ταχείες διαδικασίες. Οι εγκρίσεις δίνονται σχεδόν ανεξαιρέτως με SMS που αποστέλλονται μαζικά, μέσω κωδικοποιημένων τηλεφωνικών μηνυμάτων, ακόμη και με ειδοποιήσεις σε όσους κάνουν αναλήψεις χρημάτων από αυτόματα τραπεζικά μηχανήματα ότι στη διάθεσή τους βρίσκεται καταναλωτικό δάνειο το οποίο έχει ήδη εγκριθεί.

Σύμφωνα με έρευνα της Standard Unlu μιας τράπεζας επενδύσεων με έδρα την Κωνσταντινούπολη, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «New York Times», από το 2005 μέχρι το 2008 τα προσωπικά δάνεια αυξάνονταν σε ποσοστό 61% ετησίως και μόνο το 2010 αυξήθηκαν κατά ακόμη 42%.

Μόλις ένας καταναλωτής λάβει ένα μήνυμα από την τράπεζα ότι έχει τις προϋποθέσεις για να λάβει καταναλωτικό δάνειο, ή έστω ενημερωθεί με μια απλή υπόμνηση από το AΤM ότι το δάνειο του έχει εγκριθεί, το μόνο που χρειάζεται προκειμένου να πάρει τα μετρητά είναι μια επίσκεψη στο υποκατάστημα της Τράπεζάς του. Οικονομικοί αναλυτές και τραπεζικά στελέχη υποστηρίζουν πως η εκρηκτική αύξηση των καταναλωτικών δανείων έχει τροφοδοτήσει μια ανησυχητική αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος της Τουρκίας, το οποίο υπολογίζεται να κλείσει στο τέλος του 2011 σε ποσοστό 8% του συνολικού ΑΕΠ.

Σε επιφυλακή η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας

Προειδοποιήσεις στους Τραπεζίτες

Η εξήγηση για τη στροφή των Τούρκων στο εύκολο χρήμα που τους προσφέρεται μέσα από τον τραπεζικό δανεισμό είναι ότι μετατρέπονται σιγά-σιγά σε αδηφάγους καταναλωτές. Και μπορεί η πρόσφατη αύξηση των επιτοκίων (η οποία πυροδοτήθηκε από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να αυξήσει στο 1,25% το βασικό επιτόκιο) να έκανε τον δανεισμό λίγο ακριβότερο, ωστόσο η εύκολη πρόσβαση μεγάλων ομάδων του τουρκικού πληθυσμού στα προσωπικά καταναλωτικά προϊόντα μάλλον ανοίγει την όρεξη των Τούρκων να δανειστούν για να ξοδέψουν περισσότερα.

Και μπορεί ο υψηλός δανεισμός να αντικατοπτρίζει τη δυναμικά αναπτυσσόμενη τουρκική οικονομία, δημιουργεί όμως σοβαρούς κινδύνους «υπερθέρμανσης» που ενδέχεται να αποτελέσουν τη μαγιά για μια νέα οικονομική κρίση. Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας, αντιλαμβανόμενη τις επιθετικές διαθέσεις των ιδιωτικών τραπεζών να αυξήσουν την πιστωτική τους επέκταση, τα μερίδια τους και τελικώς την κερδοφορία τους, έχει αυξήσει το επίπεδο των καταθέσεων που οι τράπεζες πρέπει να διατηρούν υποχρεωτικά στα θησαυροφυλάκια τους. Με την πρακτική αυτή, στην πραγματικότητα έχει βάλει πλαφόν το ποσό που οι ιδιωτικές τράπεζες έχουν στη διάθεσή τους για να δανείσουν στους καταναλωτές.

Σε δημόσιες τοποθετήσεις τους το τελευταίο διάστημα, Τούρκοι υπουργοί στέλνουν το μήνυμα στις διοικήσεις των τραπεζών ότι η κυβέρνηση δεν επιθυμεί να λάβει μέτρα αστυνομικού χαρακτήρα για να περιοριστεί η χορήγηση δανείων. Κι όταν μια τουρκική κυβέρνηση μιλά για μέτρα αστυνομικού χαρακτήρα, όλοι αποκωδικοποιούν την προειδοποίηση που αποστέλλεται εμμέσως.

Το πρόβλημα όμως πλέον είναι ότι δεν είναι μόνο οι τραπεζίτες που διεκδικούν πελάτες, αλλά κυρίως οι πολίτες της Τουρκίας που εθίζονται στην κατανάλωση και είναι διατεθειμένοι να πληρώνουν μέχρι και 150.000 δολάρια για τα καλύτερα μοντέλα αυτοκινήτων Audi ή BMW, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι τα μισά από τα χρήματα που θα καταβάλλουν είναι φόροι.

Διότι, όπως μπορούν, γα βεβαιώσουν πολλοί Έλληνες που σήμερα δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τα δάνεια τους, κάποιες εποχές η κατανάλωση καθίσταται συνώνυμη της ίδιας της ζωής.

Εφημερίδα: ΘΕΜΑ

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση