Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο με… πελάτη την Ελλάδα;

Πανηγυρικό κλίμα για την επιμήκυνση του διεθνούς δανείου των 110 δις. ευρώ επιχειρεί να καλλιεργήσει από χθες η κυβέρνηση. Όμως, το πιθανότερο είναι ότι η χώρα θα χρειασθεί και δεύτερο διεθνές δάνειο, που θα συνοδευθεί από ένα δεύτερο μνημόνιο, το οποίο θα συναφθεί αυτή την φορά με το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, που γεννήθηκε χθες, με τις αποφάσεις των Βρυξελλών!

Χάρη στη διαπραγμάτευση για την ιρλανδική διάσωση, που έκλεισε με μια συμφωνία για πολυετές δάνειο 67 δις. ευρώ στο Δουβλίνο, το οποίο θα εξοφληθεί το 2021, η κυβέρνηση κατάφερε να επισπεύσει τις αποφάσεις για να διορθωθεί μια… καραμπινάτη ανορθογραφία του ελληνικού μνημονίου: ότι το μεγαλύτερο βάρος της εξυπηρέτησης του διεθνούς δανείου έπεφτε τη διετία 2014-2015, επιβαρύνοντας τη χώρα με «τρελό» λογαριασμό χρεολυσίων, που θα την οδηγούσε με μαθηματική βεβαιότητα στη χρεοκοπία.

Οι υπουργοί Οικονομικών της Ε.Ε., στην έκτακτη σύνοδο που συγκλήθηκε στις Βρυξέλλες, αποφάσισαν να παραταθεί κατ’ αντιστοιχία προς το χρόνο εξυπηρέτησης του ιρλανδικού δανείου και το ελληνικό. Έτσι, τα 110 δις. ευρώ θα εξοφληθούν μέχρι το 2021, με επιτόκιο που αναμένεται με επόμενη απόφαση να αυξηθεί, φθάνοντας το 6%, όπως άλλωστε προβλεπόταν από το αρχικό μνημόνιο, στην περίπτωση παράτασης του χρόνου εξόφλησης.

Όμως, οι χθεσινές αποφάσεις των Βρυξελλών στην πραγματικότητα δημιουργούν μια εξαιρετικά δυσμενή για τις ασθενείς χώρες της περιφέρειας αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης και οι συνέπειες αυτών των αποφάσεων θα γίνουν αισθητές στην Ελλάδα, όταν υποχρεωθεί, όπως θεωρείται βέβαιο πλέον και από την τρόικα, να ζητήσει πρόσθετο δάνειο, πέραν των 110 δις. ευρώ, για να καλυφθεί η «τρύπα» στην κάλυψη των δανειακών αναγκών της χώρας, την οποία με βεβαιότητα δημιουργεί η διαφαινόμενη αδυναμία της χώρας να επιστρέψει στις αγορές το 2012.

Σε μια προσπάθεια αιφνιδιασμού των αγορών, που ήταν έτοιμες να μεταφέρουν την πυρκαγιά της Ιρλανδίας στην Πορτογαλία και την Ισπανία, Γαλλία και Γερμανία επιτάχυναν τις αποφάσεις για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, που θα ονομασθεί Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (European Stability Mechanism – ESM) και ήδη «έπιασε δουλειά», αφού θα καλύψει χρηματοδοτικά την Ιρλανδία μετά το 2013. Παράλληλα οριστικοποίησαν την απόφαση για ενσωμάτωση ρήτρας συλλογικής δράσης σε όλα τα ομόλογα που θα εκδίδονται στην Ευρωζώνη μετά το 2013, οριστικοποιώντας έτσι το διαχωρισμό της ευρωπαϊκής αγοράς ομολόγων σε δύο ταχύτητες: στην πρώτη, των χωρών με ουσιαστικά ανύπαρκτο κίνδυνο αφερεγγυότητας θα ενταχθούν οι χώρες του πυρήνα της Ευρωζώνης, στη δεύτερη οι χώρες της περιφέρειας.

Για να καθησυχάσουν τις αγορές, Γαλλία και Γερμανία συμφώνησαν ότι η αναδιάρθρωση του χρέους κάθε χώρας που θα ζητά τη στήριξη του ESM δεν θα είναι μια αυτοματοποιημένη διαδικασία, όπως ζητούσε αρχικά το Βερολίνο. Αντιγράφοντας το μοντέλο λειτουργίας του ΔΝΤ, αποφάσισαν ότι η αναδιάρθρωση χρέους θα είναι το τελευταίο μέτρο που θα εφαρμόζεται, όταν έχει πιστοποιηθεί απόλυτα η αφερεγγυότητα μιας χώρας.

Από σήμερα οι αγορές θα κληθούν να ερμηνεύσουν πόση σημασία έχει αυτή η μικρή γερμανική παραχώρηση και αν θα σταματήσει όντως τη μετάδοση της πυρκαγιάς στις χώρες της περιφέρειας. Πολλοί αμφισβητούν ότι αυτό θα συμβεί, αφού οι αγορές βλέπουν τη «μεγάλη εικόνα»: το δόγμα, που όριζε ότι «στην Ευρωζώνη δεν υπάρχουν χρεοκοπίες», έχει πλέον πάψει να ισχύει και τα ομόλογα των κρατών θα πρέπει να τιμολογηθούν ανάλογα, ενσωματώνοντας σε κάθε ξεχωριστή περίπτωση το πρόσθετο κόστος ασφάλισης του κινδύνου αναδιάρθρωσης του χρέους, που με τις χθεσινές αποφάσεις θα είναι υπαρκτός στο μέλλον.

Τι σημαίνουν, όμως, όλα αυτά για την Ελλάδα; Η επιμήκυνση του δανείου των 110 δις. ευρώ αναμφίβολα αποτρέπει τη χρεοκοπία το 2014, αλλά δεν απαντά στο βασικό πρόβλημα που θα εμφανισθεί πολύ νωρίτερα:

• Η ίδρυση του ESM και η καθιέρωση διαδικασίας ελεγχόμενης χρεοκοπίας, έστω και σαν ύστατο μέσο αντιμετώπισης μιας κρίσης υπερχρέωσης, αναμένεται ότι θα διατηρήσει σε πολύ υψηλό επίπεδο το κόστος δανεισμού της Ελλάδας, όταν θα πρέπει να βγει στις αγορές, το αργότερο το 2012, για να καλύψει ένα μέρος των χρηματοδοτικών αναγκών, τις οποίες εξαρχής είχε συμφωνηθεί ότι δεν θα κάλυπτε το διεθνές δάνειο των 110 δις. ευρώ.
• Αν το κόστος δανεισμού είναι απαγορευτικά υψηλό, ή –ακόμη χειρότερα- η αγορά αρνηθεί να χρηματοδοτήσει μια χώρα υψηλού κινδύνου, όπως η Ελλάδα, μέσα στο 2011 θα πρέπει να ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση για νέο δάνειο, το οποίο θα καλύψει το κενό. Οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ και της Κομισιόν τις τελευταίες ημέρες άφησαν ανοικτό το ενδεχόμενο νέας χρηματοδότησης. Όμως, το δάνειο αυτό θα πρέπει να χορηγηθεί πλέον από τον ESM και να υπογραφεί άλλο ένα μνημόνιο δανεισμού, που αναμένεται ότι θα είναι εξίσου «σκληρό» με το πρώτο μνημόνιο.
  
• Ουσιαστικά, μέσα από τις διαδικασίες αυτές, η Ελλάδα θα παραμείνει δέσμια των διαδοχικών «πακέτων στήριξης» από τους δύο μηχανισμούς της Ε.Ε. και του ΔΝΤ, εφαρμόζοντας επί σειρά ετών σκληρά προγράμματα δημοσιονομικής πειθαρχίας και βίαιου αποπληθωρισμού, στο τέλος των οποίων δεν αποκλείεται –το αντίθετο, γίνεται πιθανότερη- η αναδιάρθρωση του χρέους.

Η απόφαση της Γερμανίας να πει οριστικό «όχι» στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, που θα μπορούσε να εκδηλωθεί μέσω της αποδοχής των προτάσεων για έκδοση ευρωομολόγων, σηματοδοτεί από χθες έναν επικίνδυνο διαχωρισμό των χωρών της Ευρωζώνης σε ισχυρές και ασθενείς και προετοιμάζει «λύσεις» για τη διάσωση του ευρώ, που θα υποβάλλουν σε εξαντλητικές πολιτικές λιτότητας τις χώρες της περιφέρειας. Γι’ αυτό και είναι μάλλον άστοχο να πανηγυρίζει κανείς για την επιμήκυνση του διεθνούς δανείου των 110 δις. ευρώ, βλέποντας το δέντρο και χάνοντας το δάσος…

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση