Η Τουρκία είναι βαθιά και επικίνδυνα διχασμένη

Σε δημοψήφισμα για το κατά πόσο οι πολίτες εγκρίνουν ή όχι την κυβέρνηση έχει καταλήξει η ψηφοφορία της Κυριακής για τη συνταγματική μεταρρύθμιση στην Τουρκία, αφού πολλοί είναι αυτοί που δεν καταλαβαίνουν τις αλλαγές που προτείνονται. Αυτό λέει, μιλώντας στο naftemporiki.gr, ο Χαλούκ Σαχίν, σχολιαστής στο τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο TV 8, καθηγητής Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Bilgi της Κωνσταντινούπολης και πρώην αρθρογράφος της Radikal.
Μας μιλάει για το βαθύ διχασμό της Τουρκίας που φέρνει στο προσκήνιο αυτό το δημοψήφισμα, τη σημασία της ψήφου των Κούρδων, αλλά και τον κίνδυνο αποδυνάμωσης της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, αν εγκριθούν οι αλλαγές.
«O τρόπος που παρουσιάζεται το πακέτο και που έχουν διαμορφωθεί τα κρίσιμα άρθρα για τη δικαιοσύνη ενισχύουν τους φόβους όσων πιστεύουν ότι η κυβέρνηση έχει άλλα πράγματα κατά νου και όχι τον εκδημοκρατισμό της Τουρκίας», μας λέει χαρακτηριστικά.

Την Κυριακή, στην 30η επέτειο από το πραξικόπημα του 1980, θα πραγματοποιηθεί δημοψήφισμα στην Τουρκία για τη μεταρρύθμιση του συντάγματος που επιβλήθηκε από εκείνο το καθεστώς. Ποιο είναι το διακύβευμα κατά τη γνώμη σας;
«Η Τουρκία είναι βαθιά διχασμένη αναφορικά με το νόημα το δημοψηφίσματος. Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του κ. Ερντογάν έχει επιχειρήσει να το παρουσιάσει σαν συνταγματική κίνηση εναντίον του συγκεκριμένου πραξικοπήματος και άλλων δυνητικών πραξικοπημάτων. Ωστόσο άλλοι πιστεύουν ότι όλο αυτό είναι πολύ απατηλό και ο πραγματικός στόχος της κυβέρνησης είναι να αυξήσει τη δύναμή της σε σχέση με το δικαστικό σώμα. Ο Τύπος και οι δημοσκοπήσεις καταδεικνύουν ότι η Τουρκία είναι διχασμένη ακριβώς στη μέση ανάμεσα σε αυτές τις δύο απόψεις. Ανάλογα με το ποια άποψη στηρίζεις, δίνεις και το αντίστοιχο νόημα στο δημοψήφισμα της 12ης Σεπτεμβρίου».

Πιστεύετε ότι ο λαός γνωρίζει τι θα ψηφίσει ή η περιπλοκότητα των αλλαγών σημαίνει ότι θα ψηφίσουν απλώς σύμφωνα με το κόμμα που υποστηρίζουν;
«Σαν αρθρογράφος και σαν δημοσιογράφος έχω ταχθεί ξεκάθαρα εναντίον του τρόπου με τον οποίον αυτό το πακέτο παρουσιάστηκε στον κόσμο. Υπάρχουν 29 άρθρα, δύο εκ των οποίων αφορούν τη μορφή του δικαστικού σώματος, αλλά υπάρχει και ένας αριθμός άλλων μεταρρυθμίσεων. Παρουσιάζονται όμως σαν είναι κατά κάποιο τρόπο συνδεδεμένα, ότι είναι μέρος του ίδιου πακέτου. Εγώ δεν συμφωνώ και έχω προτείνει από την αρχή να διαιρεθούν σε τρεις ή τέσσερις ομάδες και έτσι να ψηφίσουν οι πολίτες. Γνωρίζω ότι ανάλογες ήταν και οι συστάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η κυβέρνηση όμως επέμεινε να τα παρουσιάσει σαν ένα ενιαίο πακέτο. Αμφιβάλλω αν πολλοί πολίτες καταλαβαίνουν περί τίνος πρόκειται όλο αυτό το πράγμα. Τελικά όλο ανάγεται σε μία ψήφο εμπιστοσύνης για την κυβέρνηση, αν είσαι υπέρ ή κατά της κυβέρνησης, και δεν μπορείς να πεις πολλά για το περιεχόμενο των συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων. Αυτό ισχύσει ιδιαίτερα για τις κεντρικές και ανατολικές περιοχές της Τουρκίας, όπου υπάρχουν πολλοί αναλφάβητοι και τα μέσα επικοινωνίας δεν είναι τόσο καλά όσο στη δύση. Οι δημοσκοπήσεις καταδεικνύουν ότι οι πολίτες στο δυτικό τμήμα της Τουρκίας, ιδιαίτερα στα παράλια του Αιγαίου και της Μεσογείου, όπως και στην Κωνσταντινούπολη τάσσονται σε μεγάλο ποσοστό κατά της μεταρρύθμισης, ενώ αυτοί στα ανατολικά της Άγκυρας, στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας και στην κεντρική Ανατολία τάσσονται υπέρ».

Τι πιστεύετε ότι θα συμβεί αν το αποτέλεσμα είναι ένα «όχι» ή ένα «ναι» με πολύ μικρή διαφορά;
«Δεν νομίζω ότι θα κάνει μεγάλη διαφορά αν το αποτέλεσμα είναι μία νίκη της κυβέρνησης με μικρό περιθώριο, κάτι που προβλέπουν οι δημοσκοπήσεις. Ο πρωθυπουργός περιμένει ένα αποτέλεσμα κοντά στο 45% έναντι 55%. Αν είναι μικρότερη η διαφορά θα είναι ακόμα μια ένδειξη του πόσο διχασμένος είναι ο λαός. Αλλά το βασικό είναι ότι έρχονται γενικές εκλογές τον Ιούλιο του 2011, οπότε νομίζω ότι θα βρεθούμε κατευθείαν στην εκστρατεία για τις εκλογές. Η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί ότι αν περάσει αυτό το πακέτο θα προσπαθήσει να ετοιμάσει νέο σύνταγμα και πρέπει να πούμε ότι οι περισσότεροι στην Τουρκία θέλουν ένα νέο σύνταγμα, αντί για το σύνταγμα της στρατιωτικής κυβέρνησης του 1980. Ωστόσο, το τι είδους σύνταγμα θα είναι αυτό παραμένει ανοιχτό ζήτημα, όπως και το αν το κυβερνών κόμμα, που έχει πολύ ισχυρές πλειοψηφίες τα τελευταία χρόνια, θα είναι ανοιχτό σε συμβιβασμούς και θα ακούσει την άλλη πλευρά. Αυτό ήταν ένα από τα αγκάθια του συγκεκριμένου πακέτου, το ότι δηλαδή δεν ήταν κάτι πάνω στο οποίο συμφώνησαν τα περισσότερα κόμματα, αλλά ένα πακέτο που ετοιμάστηκε αποκλειστικά από τον κ. Ερντογάν και το κόμμα του».

Πώς θα επηρεάσει η ψήφος των Κούρδων το αποτέλεσμα;
«Αυτό είναι ένα από τα μεγάλα ερωτήματα και πολλοί θα παρατηρούν με μεγάλη προσοχή τι θα συμβεί στην ανατολή. Το ΡΚΚ και το πολιτικό του σκέλος έχουν καλέσει τους ψηφοφόρους τους να μποϊκοτάρουν το δημοψήφισμα, ενώ η κυβέρνηση επιχειρεί να ενισχύσει την ασφάλεια στην περιοχή ώστε αυτοί που θέλουν να ψηφίσουν να το κάνουν. Το κουρδικό κόμμα περιμένει ένα ποσοστό αποχής 60%. Αυτό που θα συμβεί στις κουρδικές περιοχές μπορεί να είναι καθοριστικό για το αποτέλεσμα. Αν το μποϊκοτάζ είναι επιτυχές, μπορεί να μειώσει τον αριθμό των ψηφοφόρων που θα ψηφίσουν όχι, αλλά αυτό παραμένει ανοιχτό, θα περιμένουμε και θα δούμε».

Πώς σχολιάζετε εσείς τον ισχυρισμό της κυβέρνησης ότι το δημοψήφισμα θα απελευθερώσει τη χώρα από την «κηδεμονία» του στρατού και θα ενισχύσει τη δημοκρατία;
«Ασφαλώς κανείς δεν θέλει άλλα στρατιωτικά πραξικοπήματα, καθώς προφανώς δεν κατάφεραν να λύσουν τα προβλήματα της Τουρκίας, στην πραγματικότητα τα έκαναν πολύ χειρότερα. Συνέθλιψαν την Αριστερά το 1980 και άνοιξαν το δρόμο στους ισλαμιστές. Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, που είναι εξέλιξη του πολιτικού Ισλάμ της δεκαετίας του ʼ80 και του ΄90, παρόλο που αυτοαποκαλούνται συντηρητικοί δημοκράτες στις μέρες μας, θα ήταν αδύνατο να είχαν ανέβει στην εξουσία χωρίς την παρέμβαση του 1980 που συνέθλιψε την Αριστερά. Οι περισσότεροι θα ήθελαν να σταματήσουν λοιπόν οι παρεμβάσεις του στρατού στην πολιτική. Στην πραγματικότητα υπάρχουν κάποια άρθρα στη μεταρρύθμιση που μας φέρνουν πιο κοντά σε αυτό. Ωστόσο ο τρόπος που παρουσιάζεται το πακέτο και ο τρόπος που έχουν διαμορφωθεί τα κρίσιμα άρθρα για τη δικαιοσύνη ενισχύουν τους φόβους όσων πιστεύουν ότι η κυβέρνηση έχει άλλα πράγματα κατά νου και όχι τον εκδημοκρατισμό της Τουρκίας».

Τίθεται λοιπόν σε κίνδυνο η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης λόγω των προτεινόμενων αλλαγών;
«Ναι. Ο τρόπος που λειτουργεί σήμερα το σύστημα ορίζει ότι ο πρωθυπουργός, που είναι ο επικεφαλής του κόμματος με την πλειοψηφία, μπορεί να καθορίσει ποιοι θα είναι οι βουλευτές του – σχεδόν όλοι αποτελούν προσωπική του επιλογή. Αυτό το κόμμα, με άλλα λόγια ο κ. Ερντογάν, στη συνέχεια όρισαν τον πρόεδρο, τον κ. Γκιούλ. Όταν κανείς κοιτάει το μοντέλο της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, που βασίζεται στο διαχωρισμό των εξουσιών, βλέπει ότι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία έχει καταλυθεί. Οπότε η δικαστική εξουσία, με όλα της τα προβλήματα, παραμένει ο μοναδικός μηχανισμός ελέγχου στο σύστημά μας. Η μεταρρύθμιση θα αποδυναμώσει τη δικαστική εξουσία και θα επιτρέψει στην εκτελεστική να εκλέγει περισσότερους δικαστές στο συνταγματικό δικαστήριο, καθώς και τη δύναμη να παρεμβαίνει στους διορισμούς δικαστών, και αυτό είναι ανησυχητικό. Προσωπικά πιστεύω ότι αυτό θα δώσει υπερβολική δύναμη στα χέρια ενός ατόμου, ενός κόμματος, και επομένως είμαι υπέρ της προετοιμασίας ενός νέου συντάγματος, στο οποίο αυτό το περίτεχνο σύστημα ελέγχων θα είναι καλύτερα σχεδιασμένο».

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση