Ο Δρόμος προς την Εθνική Κρίση

• "...η αναταραχή θα χρησιμοποιείται ως «απόδειξη αστάθειας” που θα επηρεάζει την χρηματοπιστωτική αξιοπιστία της χώρας και θα δικαιολογεί ξένη επιτήρηση απεριορίστου χρόνου..."

Του Νικολάου Α. Σταύρου
Παρά την έγκριση του “πακέτου βοήθειας”, η Ελλάδα μπήκε σε μια επικίνδυνη και προσχεδιασμένη εποχή κοινωνικο-πολιτικής αποδόμησης. Μη όντας οικονομολόγος, θα αποφύγω κάθε συζήτηση σχετικά με τεχνικά θέματα για τη δεινή θέση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα και θα απορρίψω ευθέως τους οποιουσδήποτε ισχυρισμούς περί διεθνών ανησυχιών για την ευημερία του ελληνικού έθνους. Δεν υπάρχει καμία. Αντιθέτως, υπάρχουν στοιχεία για το ότι επί δύο δεκαετίες η Ελλάδα δεχόταν διασταυρούμενα πυρά από περιφερειακές και παγκόσμιες δυνάμεις, που έκλιναν προς την αναδιαμόρφωση των βαλκανικών συνόρων και του στρατηγικού περιβάλλοντος σε μια ευμετάβλητη περιοχή. Έχω επανειλημμένως γράψει για τη βαθιά νοσταλγία μεταξύ των απατεώνων και των απογόνων των χρηματιστών της Οθωμανικής εποχής για τον βαλκανικό χάρτη όπως ήταν διαμορφωμένος πριν το 1912. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα αντιμετωπίζεται ως χώρα όπου ο “καπιταλισμός της καταστροφής” μπορεί να επιβληθεί με μέσα που φθάνουν οριακά πριν τον πόλεμο αλλά με απώτερο σκοπό τον ταυτόχρονο επαναπροσδιορισμό της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής.
Κατά τη γνώμη μου, οι μεθοδεύσεις της δεκαετίας του 1990, κορυφώθηκαν στην σημερινή ισχυρή καταιγίδα. Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με εθνική χρεοκοπία, αστική γκετοποίηση, έναν εν εξελίξει εθνικό κατακερματισμό, την παρατεταμένη εξωτερική παρέμβαση, την κοινωνική αναταραχή και τελικά την εκ νέου εκτόπιση των γηγενών (re-gentrification) από τους περιφερόμενους απατεώνες που κολυμπούν στα δώδεκα τρισεκατομμύρια δολάρια που έκλεψαν από το αμερικανικό κράτος. Οι “αμερικανικής κατασκευής” απατεώνες αναζητούν διακαώς επενδυτικά κελεπούρια. ΄Αν δεν μπορούν να τα βρουν, μπορούν σταθερά να κατασκευάσουν μερικά, με τη βοήθεια Ευρωπαίων τραπεζιτών συναδέλφων που στοιχηματίζουν σε αποτυχίες, ή μέσω της αθέμιτης εκμετάλλευσης των νομισμάτων, των παραγώγων, των φόβων, της αβεβαιότητας και ανάλογων ακαταλήπτων κινήσεων.
Η περίπτωση της Ελλάδας είναι πράγματι μοναδική. Πρόκειται για κάτι περισσότερο από έναν εύσημο τρόπο περιθωριοποίησης της χώρας και μπορεί να αναδειχθεί σε μια δοκιμή για το πώς η Ευρωζώνη μπορεί να αποδομηθεί και να επιστρέψουν οι παλιές καλές μέρες της απεριόριστης εκμετάλλευσης των εθνικών νομισμάτων από τους διαχειριστές των hedge funds και των τραπεζικών κολοσσών. Στην περίπτωση της Ελλάδας ο κύκλος τετραγωνίστηκε: οι χρηματιστές δημιουργούν πρόβλημα μεγιστοποιώντας τους κινδύνους, και αδέξιες κυβερνήσεις ζητούν τις “συμβουλές των ειδημόνων” για να αντιμετωπίσουν τα αναπόφευκτα. Δυστυχώς ζητούν συμβουλές από τους ίδιους τους ενόχους που δημιούργησαν το πρόβλημα. Όταν δε, και οι νέες συμβουλές αποδεικνύονται σφαλερές, οι “σύμβουλοι” παίρνουν τα ρέστα τους και κάνουν τόπο για το ΔΝΤ και τους διαχειριστές των hedge funds. Στην αναζήτηση ψευτών για να μαγειρέψουν τα βιβλία της, η Ελλάδα επέλεξε τους καλύτερους στον τομέα τους: την Goldman Sachs.
Από τη στιγμή που δρομολογήθηκε μια διαδικασία χρεοκοπίας, το έδαφος έγινε πρόσφορο για τις μεγάλες δυνάμεις να φορτώσουν τα στρατηγικά τους πακέτα στους ώμους ενός προεπιλεχθέντος στόχου. Ας θυμηθούμε ότι ένα τεστ αντοχής του ελληνικού οικονομικού τομέα διενεργήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ‘90 για στρατηγικούς λόγους. Η τότε έφοδος του Soros στην Δραχμή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το νόμισμα ήταν πολύ ισχυρό για μια μετωπική επίθεση. Τότε ξεπεράστηκε η κρίση στην κούρσα του εθνικού νομίσματος, εξετέθησαν ωστόσο οι αδυναμίες και η αντοχή της χώρας. Ο Soros και η παρέα του γνώριζαν ότι θα υπήρχε και “επόμενη φορά”. Η επόμενη φορά ήταν προβλέψιμη αλλά συχνά οι προβλέψεις καταλήγουν ως φωνές βοώντων εν τη ερήμω όταν οι διαμορφωτές της πολιτικής συγχέουν την εικόνα με την πραγματικότητα.
Υπάρχουν πολλά στοιχεία που δείχνουν ότι τα Βαλκάνια βρίσκονταν στο επίκεντρο μιας γεωστρατηγικής μεταμόρφωσης πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την κατάρρευση του Ανατολικού Μπλοκ. Η σημερινή ελληνική κατάσταση μπορεί να ερμηνευθεί ως ωρίμανση των “μεγάλων σχεδίων” που καταστρώθηκαν στην δεκαετία του ‘90. Οι διαμορφωτές της ελληνικής πολιτικής και τα διανοητικά κουταβάκια που ενστερνήθηκαν τότε την ιδέα υποβίβασης της εθνικής κυριαρχίας και την αντικατάστασή της με νόμους της παγκοσμιοποίησης, αγνόησαν ή δεν αντιλήφθηκαν καθόλου τα αναπτυσσόμενα σχέδια διασπάσεως συμπαγών κοινωνιών. Ας απαριθμήσουμε λοιπόν τι δεν έγινε τότε αντιληπτό και τι πρόκειται ν’ ακολουθήσει, αν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις:
1. Όταν το 1991 άλλαξε η κυβέρνηση στις ΗΠΑ, τα ακαδημαϊκά “αποδημητικά πουλιά” της συνομοταξίας των Δημοκρατικών μαζεύτηκαν στην Ουάσιγκτον φωνάζοντας χαρωπά “Έχω μια απάντηση, παρακαλώ κάντε μου μια ερώτηση”. Ανυπομονούσαν να ξαναφτιάξουν το παγκόσμιο σύστημα και τον κόσμο “αναπτύσσοντας” μια νέα μεγάλη στρατηγική που θα διασφάλιζε την αιώνια φήμη τους. Μεταξύ των πρώτων αποδημούντων ήταν ο Τζόσεφ Νάι από το Χάρβαρντ που εγκαταστάθηκε στο Πεντάγωνο όπου γεννήθηκε και επωάσθηκε το αβγό “ήπια ισχύς”. Το έχαψαν αμέσως οι πρωτοκουλτουριάριδες και οι συντονισμένες με τη Ουάσιγκτον ελληνικές ελίτ που «η μαλακή δύναμή» τους φάνηκε ως μαγική φόρμουλα για τη λύση όλων των ελληνικών εθνικών θεμάτων: ήπια ισχύς και συναντήσεις τύπου Νταβός με απειλούντας γείτονες ήταν η προσέγγιση για κάθε περίπτωση. Ως εναλλακτική, που δεν ελήφθη ποτέ στα σοβαρά, η Ελλάδα θα απειλούσε κατ’ επανάληψη να ασκήσει βέτο σε οποιουσδήποτε μελλοντικούς υποψηφίους ένταξης στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ που απειλούσαν καίρια συμφέροντα.
2. Το διάστημα 1990-92, “ειδικοί” που συμμετείχαν σε γνωστές δεξαμενές σκέψης, ανάμεσά τους και το Ινστιτούτο Βrookings, “προέβλεψαν” (θα έλεγα ενθάρρυναν) την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας ως μια δοκιμή στη “μεταβίβαση εξουσίας” σε περιοχές και υποπεριοχές στην, υπάρχουσα ακόμη τότε, Σοβιετική Ένωση. Αλλά στην περίπτωση της Γιουγκοσλαβίας, επελέγη η σκληρή δύναμη (λέγεται πόλεμος) αντί της “μαλακής ισχύος” για έναν άλλο λόγο: ήταν εκεί που το ΝΑΤΟ δοκίμασε την αλλαγή δόγματός του από αμυντική σε επιθετική συμμαχία υπό το πρόσχημα «επιβολής ειρήνης“. Ο Γιάννης Βαρβιτσιώτης ήταν παρών κατά την δραστική αυτή αλλαγή στην συνάντηση των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ στη Ρώμη αλλά προφανώς του διέφυγε η σημασία της.
3. Το 1993, ο Σάμιουελ Χάντινγκτον παρουσίασε τη μεγάλη του στρατηγική στο δοκίμιό του “Η Σύγκρουση των Πολιτισμών?” (Foreign Affairs, Καλοκαίρι 1993) στο οποίο περιέγραψε μέλη του ΝΑΤΟ ως “ανωμαλίες” σε δυτικούς πολιτισμούς και συλλογικές οργανώσεις. Το 1995 πήγε ένα βήμα πιο πέρα συνιστώντας την αποβολή της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά την άποψή του, “η Ελλάδα είναι μια ανωμαλία, ο Ορθόδοξος παρείσακτος στους δυτικούς πολιτισμούς…[που] δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στις αρχές και τα ήθη και των δύο”. (Η Σύγκρουση των Πολιτισμών και η Αναδόμηση της Παγκόσμιας Τάξης, σελ. 162-63).
4. Ο Ρόμπερτ Κάπλαν, ”θεωρητικός” θαυμαστής ισοπεδωμένης υφηλίου (πιθανόν για εύκολη διέλευση του χρήματος) και συγγραφέας του βιβλίου “Τα Βαλκανικά Φαντάσματα” «συμπλήρωσε» την ιδεολογία του Χάντινγκτον ανακηρύσσοντας την Ελλάδα τμήμα της Μέσης Ανατολής! Γράφοντας στην επιθεώρηση New Republic (2 Αυγ. 1993), o Κάπλαν χρησιμοποίησε το γεωγραφικό του νυστέρι για να παραχωρήσει τα Βαλκάνια εκεί όπου ανήκαν πριν από το 1912 “…η περιοχή των Βαλκανίων”, έγραψε, “εκτός από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου- είναι η Μέση Ανατολή”.
Πρόθυμος να επηρεάσει την κυβέρνηση Κλίντον να βομβαρδίσει τους Σέρβους, προέτρεπε χρήση «σκληρής δυνάμεως» στα Βαλκάνια (το ένα τμήμα της Μέσης Ανατολής) για να στείλει μήνυμα στο άλλο της τμήμα. “Μία πολιτική αδυναμίας σε μία περιοχή της Μέσης Ανατολής θα δυσκολέψει τον εξαναγκασμό σε συναινέσεις λαών στην άλλη (ibid). Ούτε λίγο ούτε πολύ, τα Βαλκάνια προσφέρονταν και για λύση του Μεσο-Ανατολιτκού προβλήματος! Ταυτόχρονα, Αμερικανοί αξιωματούχοι εξυμνούσαν την εθνική “ποικιλομορφία” όπως υπήρχε όταν οι Έλληνες ήταν μειονότητα στην Θεσσαλονίκη.
5. Γρήγορη προώθηση στην παρούσα κρίση: Σε ένα άρθρο στην New York Times, (25 Απριλίου 2010), ο Κάπλαν επιστρέφει στο θέμα αναπροσδιορισμού του χάρτη της Ευρώπης και Huntingtonικού ρατσισμού: ότι η Ελλάδα είναι μία ανωμαλία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. “Υπάρχει ένα βαθύτερο αίτιο για την ελληνική κρίση που ουδείς τολμά να αναφέρει επειδή συνεπάγεται μία μοιρολατρική αποδοχή: η γεωγραφία”, γράφει ο Κάπλαν. Με άλλα λόγια, η Ελλάδα δεν ανήκει στη Ευρώπη ή την Ευρωζώνη. Όμως σπρώχνοντας την Ελλάδα έξω από την Ευρώπη προϋποθέτει ένα διαφορετικό ρόλο για την Τουρκία. Σανίδα σωτηρίας έρχεται κατα παρεγγελία.
6. Ο Γκράχαμ Φούλερ του Rand Corporation παρείχε ένα μοντέλο και ο Πωλ Κένεντυ του Yale το εξευγένισε στο σύγγραμμά του “Κρίσιμα Κράτη” (Pivotal States). Και οι δύο συνέστησαν κατεδάφιση του Κεμαλισμού και της κοσμικότητας, συγχώνευση εθνικισμού και Ισλάμ σε ένα νέο κράμα που βαφτίστηκε «Νεο-Οθωμανισμός» που προτιμάται για την αναστύλωση της τουρκοαραβικής φιλίας. Αυτό θα επέτρεπε στην Άγκυρα να παίξει έναν κρίσιμο ρόλο πέραν των συνόρων, εκτεινόμενο από τον Περσικό Κόλπο μέχρι το Σαράγιεβο, ένα ρόλο πολύ δύσκολο υπό Κεμαλικό εθνικισμό. Τέτοια δύναμη δεν πρέπει ”να αποτελεί τη φούντα της ουράς της Ευρώπης” αντιθέτως της ανήκει ρόλος περιφερειακού τοποτηρητή. Σε αυτό το μοντέλο, δυσοίωνα αποκαλούμενο “Στρατηγικό Σχέδιο για την Εγγύς Ανατολή”, η Ελλάδα, ξανά, αντιμετωπίζεται ως “μία ανωμαλία» διότι ανήκει στην ΕΕ και όχι στην «Μέση Ανατολή» που παροδόξως ανήκε υπερεσιακά στο Σταίητ Ντηπάρτμεντ μέχρι το 1972. Ευρισκόμενη ακριβώς στο κέντρο του “Βαλκανικού τμήματος” της Εγγύς Ανατολής, όπως τουλάχιστον το αντιλαμβάνονται μερικοί, αλλά ανήκουν στην ΕΕ, περιπλέκει την αναγέννηση του Οθωμανισμού και την νοσταλγία όσων ονειρεύονται νέους Σουλτάνους να επιβλέπουν έφιπποι τους Άραβες.
Τα παραπάνω αποτελούν μία μικρή, πολύ μικρή συζήτηση για το στρατηγικό περιβάλλον στο οποίο προστίθεται η τρέχουσα κρίση της Ελλάδας. Ευρύτερες αναλύσεις των μελλοντικών επιπτώσεων, βέβαια αναγκαίες και θα έλεγα επείγουσες. Ωστόσο, θα προσθέσω την γνώμη μου για την άμεση απήχηση της παρουσίας του ΔΝΤ στην Ελλάδα -της μπουλντόζας που έχει ισοπεδώσει πλούτο εθνών και τον έχει μεταβιβάσει σε οικονομικούς ολιγάρχες όπως τους εφτά Ρώσους τύπου Γκουζίνσκι και Μπερεζόβσκι, πάντοτε υπό το πρόσχημα της αποδοτικότητας και του εκσυγχρονισμού.
1. Ο πυρήνας της “μαλακής η ήπιας δύναμης” της Ελλάδας ήταν το τραπεζικό σύστημα και η περιφερειακή του προβολή έχει σχεδόν εξαλειφθεί ως παράγων άσκησης επιρροής στην εγγύς περιοχή του.
2. Ο τομέας ενέργειας όπως και οι επιχειρήσεις του δημοσίου τομέα θα καταλήξουν στο σφυρί του μειοδότη , κάτι που δοκιμάστηκε με τα Ναυπηγεία του Γκντανσκ και όλες τις μεγάλες επιχειρήσεις της Σερβίας.
3. Τέλος, ολόκληρη η χώρα μπορεί να μετατραπεί/ ή να αντιμετωπιστεί ως μια τεράστια έκταση “οικοπέδων”, με την προοπτική εμφύτευσης παρείσακτων αλλοδαπών κοινοτήτων μέσα στο εθνικό περιβάλλον. Σε μια φάση «επείγουσας ανάπτυξης» και ένδειας επενδύσεων, η οικονομική αναγγένηση και η εθνική αλλοίωση θα πηγαίνουν χέρι με χέρι. Οι υπογραμμιζόμενες εδώ προοπτικές θα επιδεινώσουν την κοινωνική αναταραχή σε γκετοποιημένα αστικά κέντρα και αργά ή γρήγορα η βιομηχανία «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» θα παρέμβει να προστατέψει όλων των ειδών «θύματα». Σε ένα τέτοιο φαύλο κύκλο, η αναταραχή θα χρησιμοποιείται ως «απόδειξη αστάθειας” που θα επηρεάζει την χρηματοπιστωτική αξιοπιστία της χώρας και θα δικαιολογεί ξένη επιτήρηση απεριορίστου χρόνου. Εύχομαι και προσεύχομαι να αποδειχθώ σφάλλων.

Ο Νικόλαος Α. Σταύρου είναι επίτιμος καθηγητής Διεθνών Υποθέσεων στο Πανεπιστήμιο Howard της Ουάσιγκτον
Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση