Το ελληνικό χρέος στις νέες συνθήκες

• Το Ελληνικό χρέος (σε ομόλογα) είναι περίπου 250 δις ευρώ και οφείλεται κυρίως σε Ευρωπαικές τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία

Ισπανία, Πορτογαλία και Ιρλανδία έχουν μαζί, αντίστοιχο χρέος σε αντίστοιχους δανειστές, περίπου 7 φορές περισσότερο. Έχουμε και λέμε, σύνολο 1,5 έως 1,8 τρις χρέος “επισφαλές”, ακριβέστερα χρέος διαφιλονικούμενο (πρόκειται για συμφέροντα δανειστών συγκρουόμενα με συμφέροντα τρίτων). Προς το παρόν, δεν τίθεται θέμα Μ. Βρετανίας, άλλωστε δεν έχει να κάνει με το Ευρώ. Της Ιταλίας το χρέος είναι ακόμη και κατά την Moody’s “καθαρό”.
Έχει υπολογίσει κανείς πόσο είναι το φρεσκοκομμένο χρήμα που διοχετεύθηκε το 2008-2009 στο σύστημα από το Δημόσιο των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας, για να “σωθούν” τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες;
Έχετε την εντύπωση ότι το χρήμα αυτό έμεινε μέσα στο “εθνικό” σύστημα των χωρών που το έκοψαν; Όχι φυσικά, το χρήμα αυτό κάνει το γύρο του πλανήτη. Ένα μέρος του “επενδύεται” σε βραχυπρόθεσμα, υψηλού ρίσκου προιόντα (τα CD’s είναι ένα από αυτά, υπάρχουν όμως και αντίστοιχα τραπεζικά ασφάλιστρα, επίσης εταιρικά ομόλογα ή ασφάλιστρα ακόμη πιό υψηλού ρίσκου) – αναζητώντας βραχυπρόθεσμη κερδοφορία, επειδή και η μεταβλητότητα παγκοσμίως είναι πολύ μεγάλη και η φύση ΑΥΤΩΝ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων είναι αυτή που είναι.
Η υποτιμητική κερδοσκοπία σε επισφαλή ή σχετικά επισφαλή κρατικά ομόλογα και σε νομίσματα, ως δεύτερη φάση μετά το κράχ του χρηματοπιστωτικού, είχε προβλεφθεί εδώ και ένα – ενάμισυ χρόνο (βλ. προβλέψεις οικονομικών επιστημόνων, π.χ. Ρουμπίνι ή δρώντων “παραγόντων”, π.χ. Σόρος), αλλά κανείς δεν ήξερε άν στόχος θα είναι η Ευρωζώνη, η στερλίνα ή άλλο νόμισμα.
Τώρα συμβαίνει και ενεργοποιείται η (καθυστερημένη) άμυνα της Ευρωζώνης. Η ΕΚΤ πιθανώς θα επιχειρήσει να “πνίξει” τα απόνερα αυτά της στεγαστικής – χρηματοπιστωτικής κρίσης που έρχονται από τον αγγλοσαξωνικό χώρο, με ένα “τσουνάμι” δικής της ρευστότητας, που θα ρίξει μέσα στο τραπεζικό σύστημα Ευρωζώνης και Ελβετίας, αγοράζοντας ομόλογα. Ή να σπάσει το κύμα, δημιουργώντας φράγμα με ένα ειδικά “προικοδοτημένο” ταμείο.
Ο κίνδυνος θα είναι ο πληθωρισμός, αλλά στις αντίστοιχες περιπτώσεις ΗΠΑ και Βρετανίας, πληθωρισμό δεν είδαμε ακόμη.
Το “φρένο” στην Ευρωζώνη θα είναι μια θεσμοθετημένη πιό σκληρή περιοριστική πολιτική των δημόσιων ελλειμάτων, με μηχανισμούς ελέγχου συγχρονικούς, όχι εκ των υστέρων. Θα τη δούμε παντού.
Θα έχουμε επίσης υπέρβαση των Ευρωπαικών Συνθηκών που ισχύουν, αλλά οι έκτακτες καταστάσεις απαιτούν έκτακτα μέτρα και διαμορφώνουν νέες Συνθήκες.
Άν επιλεγεί διοχέτευση ρευστότητας, το πακέτο σκληρών μέτρων “αποπληθωρισμού” θα το δούμε παντού. Όχι μόνον στο Μεσογειακό Νότο της Ευρωζώνης. Το ρευστό είναι πάρα πολύ και κανείς σοβαρός Γαλλο-γερμανός, Ολλανδός, Βέλγος ή Φινλαδός δεν θέλει να δεί – σ’ αυτή τη φάση, “ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης του ΑΕΠ”, όπως αυτοί που καμαρώναμε εμείς τα προηγούμενα χρόνια.
Την κρίση την προκάλεσε η φούσκα, η δική μας ήταν από τις πιό παραφουσκωμένες (και άργησε να ξεφουσκώσει), γι αυτό η κρίση εδώ είναι από τις πιό μεγάλες.
Για την Ελλάδα υπάρχει (βραχυπρόθεσμο) πρόβλημα “συγχρονισμού” της ύφεσης με την λέξη ομολόγων. Άργησε να μας έλθει η (αναπόφευκτη) ύφεση, οι Γερμανοί π.χ. είχαν το 2009 ΑΕΠ -6%, οι Ισπανοί “έβγαλαν πολύ αέρα από τη φούσκα” ήδη από το 2008 – 2009. Η δική μας οικονομία είναι δυστυχώς πιο “αργόστροφη”, ο αέρας ακόμη δεν βγήκε.
Το σημαντικό μακροπρόθεσμο πρόβλημα είναι βέβαια διαρθρωτικό, δηλ. το έλλειμμα παραγωγικότητας και το μεγάλο έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο. Αυτό είναι ο πραγματικός τροφοδότης του δημοσιονομικού ελείμματος. Να προσθέσουμε την τερατώδη φοροδιαφυγή και παραοικονομία, την κακή απόδοση του ίδιου του δημόσιου τομέα (σχέση κόστους-οφέλους) και τη διαφθορά.
Επίσης, η κερδοσκοπική επίθεση ήταν πιό εύκολο να γίνει στην Ελλάδα, επειδή ο όγκος του χρέους σε ομόλογα είναι πολύ μικρότερος από του Ισπανικού (ακόμη και του Ιρλανδικού, άν και η Ιρλανδία είναι μικρότερη χώρα): Όπως είναι ευκολότερο να κάνεις υποτιμητική κερδοσκοπία (σορτάρισμα) σε αδύνατη μετοχή εταιρίας με μικρή κεφαλαιοποίηση, έτσι ευκολώτερα κερδοσκοπείς εις βάρος των χρεωγράφων μιας “αδύνατης” χώρας άν ο όγκος τους είναι μικρότερος, παρά μιας εξίσου “αδύνατης” χώρας με σημαντικά μεγαλύτερο όγκο χρεωγράφων.
Η χρηματοδότηση του χρέους είναι πιά εγγυημένη. Και τα spreads δεν έχουν νόημα, ο πρωτογενής δανεισμός θα γίνεται για τουλάχιστον 1,5 χρόνο εκτός αγοράς, από το μηχανισμό ΕΕ – ΔΝΤ. Δεν δανειζόμαστε από την αγορά πιά.
Τα spreads αφορούν λοιπόν πιά μόνον τη δευτερογενή αγορά (στην οποία δεν γίνεται δανεισμός αλλά αγοραπωλησία παλαιών χρεωγράφων) – και η οποία για την Ελλάδα είναι ουσιαστικά αδρανής. Το θέμα είναι τώρα ο δανεισμός από την αγορά Πορτογαλίας, Ισπανίας και Ιρλανδίας. Εξ ού και η κίνηση που ετοιμάζει η ΕΚΤ με την Κομισιόν. Μετά την κίνηση αυτή θα δούμε που θα διαμορφωθούν τα spreads για τις χώρες αυτές (και την Ελλάδα, με ενεργοποίηση της δευτερογενούς αγοράς της).
Αναγνώστης

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση