Ο Οθωμανισμός στην Τουρκία του Ερντογάν
Ο Νταβούτογλου αρνείται τα περί
επεκτατικού «νέο-οθωμανισμού»
Οι κοινωνικές μεταρρυθμίσεις του Κεμάλ Ατατούρκ, ιδρυτή της σύγχρονης τουρκικής δημοκρατίας, παρουσίασαν την ευρωπαϊκή κουλτούρα ως τον καμβά της πολιτισμένης συμπεριφοράς.
Κατ’ ανάλογο τρόπο, η εξωτερική πολιτική στράφηκε σταθερά προς Δυσμάς, καθώς η Τουρκία αναζητούσε καταφύγιο για να προστατευθεί από τη σοβιετική ισχύ που υπήρχε στα σύνορά της.
Σήμερα, όμως, το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυκης (ΑΚΡ) αποκαθιστά την επαφή της χώρας με περιοχές που κάποτε βρισκόταν υπό την ηγεμονία του σουλτάνου, από τα Βαλκάνια ως την Βαγδάτη, σε μία προσπάθεια να επιστρέψει η Τουρκία στην ηγεσία του μουσουλμανικού κόσμου, αλλά και στις κορυφαίες θέσεις της παγκόσμιας διπλωματικής ιεραρχίας.
Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, υπουργός εξωτερικών και αρχιτέκτονας αυτής της στροφής, απορρίπτει την κατηγορία περί επεκτατικού «νεο-οθωμανισμού», την οποία επιρρίπτουν στο ΑΚΡ οι αντίπαλοί του, προτιμώντας το σλόγκαν «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες».
ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση δέχονται πολύ ευνοϊκά τον αδιαμφισβήτητο στόχο που θέτει η Άγκυρα: να λειτουργήσει η Τουρκία ως δύναμη σταθερότητας σε μία περιοχή που χαρακτηρίζεται από την αστάθεια.
Η Τουρκία έπαιζε ανέκαθεν σημαντικό ρόλο –ως σύμμαχος του ΝΑΤΟ, φίλη του Ισραήλ, υποψήφια προς ένταξη στην Ε.Ε. και ενεργειακή οδός προς τη Δύση. Πλέον, η αυξανόμενη οικονομική της ισχύς και διπλωματική επιρροή της, προσφέρει πρόσβαση σε ορισμένα από τα δυσκολότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ουάσινγκτον και άλλες δυτικές πρωτεύουσες: από τις διαμάχες στην περιοχή του Καυκάσου μέχρι τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν και την απειλή αποσύνθεσης του Ιράκ.
«Ούτε εκπλησσόμαστε ούτε ενοχλούμαστε από την ενεργητική παρέμβαση της Τουρκίας στα δρώμενα στη Μέση Ανατολή», δήλωσε πρόσφατα στην Άγκυρα ο Φίλιπ Γκόρντον, βοηθός υπουργός Εξωτερικών στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Παρ’ όλα αυτά, η ταχύτητα με την οποία αναπτύσσονται οι πρωτοβουλίες της Άγκυρας καθώς και ο στόχος τους, έχουν προκαλέσει ερωτήματα στους Τούρκους και δυτικούς παρατηρητές.
Μέσα σε έναν μήνα φρενήρους κινητικότητας, ο κ. Νταβούτογλου έκανε επίδειξη φιλίας προς την Συρία, βάζοντας τέλος στους περιορισμούς χορήγησης βίζας σε μία συνοριακή γραμμή η οποία κάποτε ελεγχόταν από τα τουρκικά τανκς. Πραγματοποίησε επίσης, μία εντυπωσιακή επίσκεψη στις κουρδικές περιοχές του Ιράκ, οι οποίες παραδοσιακά αντιμετωπίζονταν ως απειλή για την ενότητα της Τουρκίας, ενώ παράλληλα υπέγραψε μία ιστορική συμφωνία με την Αρμενία.
Είμαστε εδώ
«Σήμερα, εμείς τα παιδιά των Οθωμανών, είμαστε εδώ για να δείξουμε το ενδιαφέρον μας για την ανάπτυξη της Μοσούλης, όπως έκαναν και οι πρόγονοί μας, πριν από πολλούς αιώνες», δήλωσε ο υπουργός Εμπορίου, Ζαφέρ Καγκλανιάν, κατά τα εγκαίνια του τουρκικού προξενείου στην πόλη, τον περασμένο μήνα. Και την ίδια στιγμή οι τούρκοι διπλωμάτες πιστώνονται τη διαμεσολάβηση στη διαμάχη της Συρίας με το Ισραήλ, τη φιλοξενία των συνομιλιών ανάμεσα σε αντιπροσωπείες του Αφγανιστάν και του Πακιστάν, αλλά και την αποκατάσταση διαύλου επικοινωνίας με τους σουνίτες αντάρτες στο Ιράκ.
Είναι αλήθεια, βεβαίως, ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει αφήσει να διαφανεί το ενδεχόμενο οι νέες φιλίες να προκαλέσουν προβλήματα στις παλιές.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το Ισραήλ, το οποίο θεωρούσε την Τουρκία ως την μοναδική του σύμμαχο χώρα από τον μουσουλμανικό κόσμο, έχει ενοχληθεί από τις συχνές επικριτικές αναφορές του Ερντογάν για την επίθεση στην Γάζα.
Τον Οκτώβριο, μάλιστα, ο τούρκος πρωθυπουργός κλιμάκωσε την επίθεση, όχι μόνο αποκλείοντας το Ισραήλ από μία κοινή στρατιωτική άσκηση, αλλά και επαναλαμβάνοντας τις κατηγορίες του, δίπλα στο Ιρανό πρόεδρο Μαχμούντ Αχματινετζάντ, στην Τεχεράνη. Προκάλεσε δε κατάπληξη ισχυριζόμενος ότι ο Ομάρ Αλ Μπασίρ, ο πρόεδρος του Σουδάν, δεν θα μπορούσε ως μουσουλμάνος να έχει επιδοθεί σε γενοκτονία, ενώ πρόσθεσε πως οι πράξεις του δεν θα μπορούσαν να συγκριθούν με εκείνες του Ισραήλ.
Νέο ειδικό βάρος
Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία δεν αντιπροσωπεύει πλέον ένα προπύργιο έναντι των Σοβιετικών, η απειλή του ριζοσπαστικού Ισλάμ της έχει προσδώσει νέο ειδικό βάρος ως εταίρου της Δύσης, στην προσπάθεια της τελευταίας να διοχετεύσει τις δυτικές αξίες στον μουσουλμανικό κόσμο, αλλά και αποδεικνύοντας ότι ο «πόλεμος των πολιτισμών» δεν είναι αναπόφευκτη συνέπεια των θρησκευτικών διαφορών.
Κατά τις επισκέψεις του σε διάφορες πρωτεύουσες στην Ευρώπη, αυτόν τον μήνα, ο κύριος Νταβούτογλου χρησιμοποίησε επιχειρήματα με… οθωμανικές ρίζες, προκειμένου να πείσει τους συνομιλητές του ότι η στάση της Τουρκίας απέναντι στην Ευρώπη δεν έχει αλλάξει. «Δεν μπορεί κανείς να κατανοήσει την ιστορία τουλάχιστον 15 ευρωπαϊκών πρωτευουσών εάν δεν διερευνήσει το οθωμανικό τους παρελθόν»(!), είπε αυτή την εβδομάδα, μιλώντας σε ένα ακροατήριο Ισπανών.
Επισήμως, για την Άγκυρα δεν τίθεται θέμα αλλαγής προσανατολισμού. «Έχουμε ένα πρόσωπο στραμμένο στη Δύση και ένα στην Ανατολή», δήλωσε τον περασμένο μήνα ο κύριος Ερντογάν, κατά την υπογραφή εμπορικών συμφωνιών στην Τεχεράνη.
Ωστόσο, είναι απολύτως φυσιολογικό για την Τουρκία να διατηρεί ανοιχτές όλες τις επιλογές της, με δεδομένη την δεδηλωμένη απροθυμία ορισμένων χωρών της Ε.Ε. να την αποδεχτούν ως μέλος.
επεκτατικού «νέο-οθωμανισμού»
Οι κοινωνικές μεταρρυθμίσεις του Κεμάλ Ατατούρκ, ιδρυτή της σύγχρονης τουρκικής δημοκρατίας, παρουσίασαν την ευρωπαϊκή κουλτούρα ως τον καμβά της πολιτισμένης συμπεριφοράς.Κατ’ ανάλογο τρόπο, η εξωτερική πολιτική στράφηκε σταθερά προς Δυσμάς, καθώς η Τουρκία αναζητούσε καταφύγιο για να προστατευθεί από τη σοβιετική ισχύ που υπήρχε στα σύνορά της.
Σήμερα, όμως, το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυκης (ΑΚΡ) αποκαθιστά την επαφή της χώρας με περιοχές που κάποτε βρισκόταν υπό την ηγεμονία του σουλτάνου, από τα Βαλκάνια ως την Βαγδάτη, σε μία προσπάθεια να επιστρέψει η Τουρκία στην ηγεσία του μουσουλμανικού κόσμου, αλλά και στις κορυφαίες θέσεις της παγκόσμιας διπλωματικής ιεραρχίας.
Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, υπουργός εξωτερικών και αρχιτέκτονας αυτής της στροφής, απορρίπτει την κατηγορία περί επεκτατικού «νεο-οθωμανισμού», την οποία επιρρίπτουν στο ΑΚΡ οι αντίπαλοί του, προτιμώντας το σλόγκαν «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες».
ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση δέχονται πολύ ευνοϊκά τον αδιαμφισβήτητο στόχο που θέτει η Άγκυρα: να λειτουργήσει η Τουρκία ως δύναμη σταθερότητας σε μία περιοχή που χαρακτηρίζεται από την αστάθεια.
Η Τουρκία έπαιζε ανέκαθεν σημαντικό ρόλο –ως σύμμαχος του ΝΑΤΟ, φίλη του Ισραήλ, υποψήφια προς ένταξη στην Ε.Ε. και ενεργειακή οδός προς τη Δύση. Πλέον, η αυξανόμενη οικονομική της ισχύς και διπλωματική επιρροή της, προσφέρει πρόσβαση σε ορισμένα από τα δυσκολότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ουάσινγκτον και άλλες δυτικές πρωτεύουσες: από τις διαμάχες στην περιοχή του Καυκάσου μέχρι τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν και την απειλή αποσύνθεσης του Ιράκ.
«Ούτε εκπλησσόμαστε ούτε ενοχλούμαστε από την ενεργητική παρέμβαση της Τουρκίας στα δρώμενα στη Μέση Ανατολή», δήλωσε πρόσφατα στην Άγκυρα ο Φίλιπ Γκόρντον, βοηθός υπουργός Εξωτερικών στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Παρ’ όλα αυτά, η ταχύτητα με την οποία αναπτύσσονται οι πρωτοβουλίες της Άγκυρας καθώς και ο στόχος τους, έχουν προκαλέσει ερωτήματα στους Τούρκους και δυτικούς παρατηρητές.
Μέσα σε έναν μήνα φρενήρους κινητικότητας, ο κ. Νταβούτογλου έκανε επίδειξη φιλίας προς την Συρία, βάζοντας τέλος στους περιορισμούς χορήγησης βίζας σε μία συνοριακή γραμμή η οποία κάποτε ελεγχόταν από τα τουρκικά τανκς. Πραγματοποίησε επίσης, μία εντυπωσιακή επίσκεψη στις κουρδικές περιοχές του Ιράκ, οι οποίες παραδοσιακά αντιμετωπίζονταν ως απειλή για την ενότητα της Τουρκίας, ενώ παράλληλα υπέγραψε μία ιστορική συμφωνία με την Αρμενία.
Είμαστε εδώ
«Σήμερα, εμείς τα παιδιά των Οθωμανών, είμαστε εδώ για να δείξουμε το ενδιαφέρον μας για την ανάπτυξη της Μοσούλης, όπως έκαναν και οι πρόγονοί μας, πριν από πολλούς αιώνες», δήλωσε ο υπουργός Εμπορίου, Ζαφέρ Καγκλανιάν, κατά τα εγκαίνια του τουρκικού προξενείου στην πόλη, τον περασμένο μήνα. Και την ίδια στιγμή οι τούρκοι διπλωμάτες πιστώνονται τη διαμεσολάβηση στη διαμάχη της Συρίας με το Ισραήλ, τη φιλοξενία των συνομιλιών ανάμεσα σε αντιπροσωπείες του Αφγανιστάν και του Πακιστάν, αλλά και την αποκατάσταση διαύλου επικοινωνίας με τους σουνίτες αντάρτες στο Ιράκ.
Είναι αλήθεια, βεβαίως, ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει αφήσει να διαφανεί το ενδεχόμενο οι νέες φιλίες να προκαλέσουν προβλήματα στις παλιές.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το Ισραήλ, το οποίο θεωρούσε την Τουρκία ως την μοναδική του σύμμαχο χώρα από τον μουσουλμανικό κόσμο, έχει ενοχληθεί από τις συχνές επικριτικές αναφορές του Ερντογάν για την επίθεση στην Γάζα.
Τον Οκτώβριο, μάλιστα, ο τούρκος πρωθυπουργός κλιμάκωσε την επίθεση, όχι μόνο αποκλείοντας το Ισραήλ από μία κοινή στρατιωτική άσκηση, αλλά και επαναλαμβάνοντας τις κατηγορίες του, δίπλα στο Ιρανό πρόεδρο Μαχμούντ Αχματινετζάντ, στην Τεχεράνη. Προκάλεσε δε κατάπληξη ισχυριζόμενος ότι ο Ομάρ Αλ Μπασίρ, ο πρόεδρος του Σουδάν, δεν θα μπορούσε ως μουσουλμάνος να έχει επιδοθεί σε γενοκτονία, ενώ πρόσθεσε πως οι πράξεις του δεν θα μπορούσαν να συγκριθούν με εκείνες του Ισραήλ.
Νέο ειδικό βάρος
Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία δεν αντιπροσωπεύει πλέον ένα προπύργιο έναντι των Σοβιετικών, η απειλή του ριζοσπαστικού Ισλάμ της έχει προσδώσει νέο ειδικό βάρος ως εταίρου της Δύσης, στην προσπάθεια της τελευταίας να διοχετεύσει τις δυτικές αξίες στον μουσουλμανικό κόσμο, αλλά και αποδεικνύοντας ότι ο «πόλεμος των πολιτισμών» δεν είναι αναπόφευκτη συνέπεια των θρησκευτικών διαφορών.
Κατά τις επισκέψεις του σε διάφορες πρωτεύουσες στην Ευρώπη, αυτόν τον μήνα, ο κύριος Νταβούτογλου χρησιμοποίησε επιχειρήματα με… οθωμανικές ρίζες, προκειμένου να πείσει τους συνομιλητές του ότι η στάση της Τουρκίας απέναντι στην Ευρώπη δεν έχει αλλάξει. «Δεν μπορεί κανείς να κατανοήσει την ιστορία τουλάχιστον 15 ευρωπαϊκών πρωτευουσών εάν δεν διερευνήσει το οθωμανικό τους παρελθόν»(!), είπε αυτή την εβδομάδα, μιλώντας σε ένα ακροατήριο Ισπανών.
Επισήμως, για την Άγκυρα δεν τίθεται θέμα αλλαγής προσανατολισμού. «Έχουμε ένα πρόσωπο στραμμένο στη Δύση και ένα στην Ανατολή», δήλωσε τον περασμένο μήνα ο κύριος Ερντογάν, κατά την υπογραφή εμπορικών συμφωνιών στην Τεχεράνη.
Ωστόσο, είναι απολύτως φυσιολογικό για την Τουρκία να διατηρεί ανοιχτές όλες τις επιλογές της, με δεδομένη την δεδηλωμένη απροθυμία ορισμένων χωρών της Ε.Ε. να την αποδεχτούν ως μέλος.
Αναρτήσεις
Γράψτε τα δικά σας σχόλια
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Θα σας παρακαλούσα να είστε κόσμιοι στους χαρακτηρισμούς σας, επειδή είναι δυνατόν επισκέπτες του ιστολογίου να είναι και ανήλικοι.
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Τα σχόλια θα εγκρίνονται μόνο όταν είναι σχετικά με το θέμα, δεν αναφέρουν προσωπικούς, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καθώς επίσης και τα σχόλια που δεν περιέχουν συνδέσμους.
Επίσης, όταν μας αποστέλλονται κείμενα (μέσω σχολίων ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), παρακαλείσθε να αναγράφετε τυχούσα πηγή τους σε περίπτωση που δεν είναι δικά σας. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας...