Κύπρος: Αποστρατικοποίηση και διεθνές δίκαιο

Του Ανδρέα Πενταρά*
Η προ ολίγων ημερών αποκάλυψη του προέδρου της Δημοκρατίας ότι συμφώνησε με το Ταλάτ την πλήρη αποστρατιωτικοποίηση του ομόσπονδου κράτους που θα προκύψει από τη λύση, χωρίς ταυτόχρονα να συζητηθούν και τα άλλα ζητήματα που συνθέτουν τη πτυχή της ασφάλειας (συνθήκη εγγυήσεων, συνθήκη συμμαχίας, παρουσία στρατιωτικών αποσπασμάτων Ελλαδας-Τουρκίας, ειρηνευτική δύναμη, βρετανικές βάσεις, κλπ) δημιουργεί πολλές απορίες και ερωτηματικά για τα οποία αναφερθήκαμε σε προηγούμενη αρθρογραφία.
Υπάρχει όμως και μια άλλη παράμετρος που οι ιθύνοντες του τόπου φαίνεται να αγνοούν.
Ενώ δηλαδή με τη πρώτη ευκαιρία διατυμπανίζουν ότι η λύση του Κυπριακού θα πρέπει να συνάδει με το διεθνές δίκαιο και τις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την άλλη οι ίδιοι φροντίζουν να απαξιώνουν και το διεθνές δίκαιο και τις Ευρωπαϊκές αρχές και αξίες. Γιατί η αποστρατιωτικοποίηση της Κύπρου παραβιάζει και το καταστατικό χάρτη των ΗΕ και τη συνθήκη της Λισσαβώνας.
Στο καταστικό χάρτη των ΗΕ καθορίζεται σαφώς ότι η αποτολή του Οργανισμού είναι η διατήρηση της διεθνούς ασφάλειας και ειρήνης και για την επίτευξη αυτού του σκοπού καθορίζονται πολλές και ποικίλες δράσεις μεταξύ των οποίων είναι και η χρήση στρατιωτικών δυνάμεων, όπως εξειδικεύεται στα κεφάλαια 6 και 7 του καταστατικού Χάρτη. Όπως είναι γνωστό όμως, ο ΟΗΕ δεν διαθέτει δικές του Ένοπλες Δυνάμεις και για το λόγο αυτό, σε κάθε περίπτωση που θα απαιτηθεί η χρήση στρατιωτικών δυνάμεων είτε για τις ειρηνευτικές αποστολές κάτω από το κεφάλαιο 6, είτε για ένοπλη δράση κάτω από το κεφάλαιο 7, κάνει έκκληση στα κράτη – μέλη του να συνεισφέρουν από τις δικές τους Ένοπλες Δυνάμεις. Συγκεκριμένα στο άρθρο 45 του Χάρτη καθορίζεται όπως ΄΄ ...τα μέλη πρέπει να διατηρούν αμέσως διαθέσιμα τμήματα Εθνικής Αεροπορίας για συνδυασμένη διεθνή εξαναγκαστική δράση....΄΄ Με λίγα λόγια ο ίδιος ο ΟΗΕ υποχρεώνει τα μέλη του να διαθέτουν ετοιμοπόλεμες Ένοπλες Δυνάμεις, γιατί διαφορετικά δεν θα μπορούσε να εκπληρώσει την αποστολή του αναφορικά με τη διεθνή ασφάλεια και ειρήνη. Ας μη ξεχνούμε άλλωστε ότι από το 1945 μέχρι σήμερα ο ΟΗΕ εκπλήρωσε πέραν των 70 ειρηνευτικών επιχειρήσεων σε διάφορα μέρη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου. Σ΄αυτές τις επιχειρήσεις συμμετείχαν 1.000.000 περίπου στρατιώτες από δεκάδες χώρες του πλανήτη. Μπορεί να φαντασθεί κανείς πως θα ήταν ο κόσμος σήμερα αν όλα τα κράτη ή κάποια από αυτά ήταν αποστρατιωτικοποιημένα, με αποτέλεσμα ο ΟΗΕ να μην έχει τη δυνατότητα άντλησης στρατιωτικού δυναμικού και κατά συνέπεια παρέμβασης στις διεθνείς κρίσεις, υπέρ της ειρήνης;
Όμως, πέραν του άρθρου 45 του καταστατικού Χάρτη, υπάρχει και το άρθρο 51, το οποίο δίνει το δικαίωμα στα κράτη να κάμνουν χρήση των Ενόπλων τους Δυνάμεων στη περίπτωση ατομικής ή συλλογικής αυτοάμυνας. Με λίγα λόγια ο ΟΗΕ υποχρεώνει τα κράτη να φροντίζουν για την εθνική τους ασφάλεια με τις δικές τους Ένοπλες Δυνάμεις και διατηρεί για τον εαυτό του την ευθύνη της διεθνούς ασφάλειας και ειρήνης. Εμείς δυστυχώς εδώ στη Κύπρο, νομίζουμε ότι καταργώντας τις Ένοπλες Δυνάμεις, ο ΟΗΕ θα μας διασφαλίσει την ειρήνη και ασφάλεια!
Πέραν όμως από τον ΟΗΕ είναι και η ΕΕ η οποία υποχρεώνει τα κράτη –μέλη της να διατηρούν ισχυρές Ενοπλες Δυνάμεις. Στο άρθρο 42 παρ. 3 της συνθήκης της Λισσαβόνας καθορίζεται όπως ΄΄...τα κράτη δεσμεύονται να ενισχύουν τις Ένοπλες τους Δυνάμεις...΄΄ Αυτή η δέσμευση κρίθηκε απαραίτητη από την ΕΕ στα πλαίσια αφενός υλοποίησης της ΚΕΠΠΑ και αφετέρου της πολιτικής για συλλογική άμυνα, όπως καθορίζεται στο άρθρο 42 παρ. 7 της συνθήκης, όπου ΄΄σε περίπτωση κατά την οποία κράτος μέλος δεχθεί επίθεση στο έδαφός του, τα άλλα κράτη μέλη οφείλουν να του παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη των ΗΕ΄΄.
Είναι φανερό λοιπόν ότι η επιτευχθείσα συμφωνία Χριστόφια –Ταλάτ για πλήρη αποστρατιωτικοποίηση της Κύπρου, βρίσκεται σε διάσταση με το διεθνές δίκαιο αφού παραβιάζει και το καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και τη συνθήκη της Λισσαβόνας. Η θέση αυτή της κυβέρνησης αλλά και όσων πολιτικών ηγεσιών σιωπηλά την αποδέχθηκαν, προσδιορίζει και το βαθμό σύμπτωσης των συμφερόντων της Κύπρου με αυτά της διεθνούς κοινότητας και κατά συνέπεια το βαθμό εξυπηρέτησης του Εθνικού συμφέροντος. Είναι τυχαίο άραγε το γεγονός ότι από τα 192 κράτη- μέλη του ΟΗΕ κανένα δεν είναι αποστρατιωτικοποιημένο;
* υποστράτηγος ε.α.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση