Τα "έφτιαξε" η Ελλάδα με την Ρωσία και ζήλεψαν οι ΗΠΑ

Το "ειδύλλιο" θα φέρει

και "μονομαχία";

Μετά τη σχέση «στρατηγικού εταίρου» των ΗΠΑ που διαφήμισε η κυβέρνηση, έρχεται τώρα η σειρά της «στρατηγικής συνεργασίας» με τη Μόσχα, με την οποία φαίνεται να επιτυγχάνονται αδιευκρίνιστα ακόμη μακροπρόθεσμα οικονομικά και γεωπολιτικά οφέλη, αλλά πολύ συγκεκριμένα και άμεσα επικοινωνιακά κέρδη για τον ίδιο τον Κώστα Καραμανλή. Ο πρωθυπουργός πάντως δεν φαίνεται να βιάζεται να ξεκαθαρίσει εάν η ενεργειακή προσέγγιση με τη Ρωσία έχει και πολιτικές προεκτάσεις, αν συνεπάγεται απομάκρυνση από τις ΗΠΑ και, εν τέλει, αν σηματοδοτεί αλλαγή του στρατηγικού προσανατολισμού της χώρας. Αντιστοίχως, η κυβέρνηση επιμένει ότι μπορεί να συνεργάζεται με τη Ρωσία, ακόμη και σε βάρος των αμερικανικών συμφερόντων, να αγοράζει ρωσικούς πυραύλους S-400 και την ίδια ώρα να συναινεί στην εγκατάσταση ΝΑΤΟικών πυραύλων στην ανατολική Ευρώπη.

Αντίδραση για τον αγωγό
Η έκφραση της αμερικανικής δυσαρέσκειας για τη συμμετοχή της Ελλάδας στον αγωγό φυσικού αερίου South Stream έγινε σε μάλλον χαμηλό επίπεδο από τον αναπληρωτή βοηθό υφυπουργό Εξωτερικών Μάθιου Μπράιζα και ήταν λίγο ως πολύ αναμενόμενη, ίσως και καλοδεχούμενη από κάποιους κυβερνητικούς παράγοντες που επενδύουν πολιτικά στον όλο και εντονότερο αντιαμερικανισμό του εκλογικού σώματος. Η σημερινή συγκυρία, με την αμερικανική κυβέρνηση σε παράλυση λόγω των επικείμενων προεδρικών εκλογών αλλά και των αλλεπάλληλων αποτυχημένων επιλογών της, ευνοεί βεβαίως την ανάδειξη των ανταγωνιστών των ΗΠΑ -π.χ. Ρωσία- όπως και την «απειθαρχία» χωρών οι οποίες παραδοσιακά επένδυαν στη φιλία τους με τον αμερικανικό παράγοντα. Η κυβέρνηση, από την αρχή ήδη της πρώτης θητείας της, έδειξε ότι ενδιαφερόταν ιδιαίτερα να οικοδομήσει μια στενή σχέση συνεργασίας με την Ουάσιγκτον, αναγνωρίζοντάς την ως σημαντικότατο ρυθμιστικό παράγοντα όλων των ανοικτών θεμάτων που αφορούν την Ελλάδα (Ελληνοτουρκικά, Κυπριακό, Σκοπιανό). Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η αρχική επιδίωξη τόσο του πρωθυπουργού όσο και των υπουργών Εξωτερικών του για όσο το δυνατόν συχνότερες επισκέψεις στις ΗΠΑ και επαφές με την αμερικανική ηγεσία. Οι εξελίξεις απέδειξαν ότι ο... στρατηγικός μας εταίρος δεν εννοούσε να προτάξει παρά τα δικά του συμφέροντα, τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις δεν συμπίπτουν με τα δικά μας.

Ακόμη και εντός της κυβέρνησης πάντως δεν λείπουν οι φωνές εκείνες που επισημαίνουν ότι τα στρατηγικά συμφέροντα της Ελλάδας παραμένουν σε κάθε περίπτωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ, ενώ κάποιοι προειδοποιούν και για «αντίποινα» από τις ΗΠΑ, όχι τόσο στο Σκοπιανό, όπου ούτως ή άλλως η αμερικανική παρέμβαση ήταν υπέρ των Σκοπίων, αλλά στα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Το επικοινωνιακό περιβάλλον ωστόσο δεν επιτρέπει σοβαρές διαφοροποιήσεις, καθώς ο αντιαμερικανισμός βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδά του, μετά και τις εξελίξεις στο Βουκουρέστι.

Οι ανησυχίες των ΗΠΑ
Από την αρχή της δεκαετίας του 80 η αμερικανική κυβέρνηση είχε αντιληφθεί τον «κίνδυνο» εξάρτησης της Ευρώπης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες και κυρίως το φυσικό αέριο. Βασικό επιχείρημα της Ουάσιγκτον ήταν -και παραμένει- ο φόβος ενός ενδεχόμενου ενεργειακού εμπάργκο από την πλευρά της Ρωσίας. Σήμερα, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και με την πρόσφατη εμπειρία της κρίσης στις σχέσεις της Ρωσίας με την Ουκρανία, από το έδαφος της οποίας περνά το 70% του ρωσικού αερίου που διοχετεύεται στην Ευρώπη, το σενάριο της επιδείνωσης της «ειδικής» ρωσο-ουκρανικής σχέσης μοιάζει ρεαλιστικότερο. Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Ένωση αδυνατεί να καταλήξει σε κοινή ενεργειακή πολιτική, με αποτέλεσμα τα κράτη-μέλη να αναγκάζονται σε αυτοσχεδιασμούς προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες τους σε ενέργεια. Το σοβαρότερο πρόβλημα της Ευρώπης και των ΗΠΑ είναι, σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές, το γεγονός ότι δεν υπάρχει άλλος μείζων παραγωγός φυσικού αερίου που θα μπορούσε να αμφισβητήσει την κυριαρχία της Gazprom στην περιοχή της Κασπίας, εκτός ίσως από το Ιράν, το οποίο ωστόσο έχει τιμωρηθεί με την επιβολή κυρώσεων από τη διεθνή κοινότητα. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που προβλέπουν ότι η σταδιακή διαμόρφωση του ενεργειακού χάρτη προς όφελος της Ρωσίας δεν αποκλείεται να οδηγήσει την επόμενη κυβέρνηση της Ουάσιγκτον σε αναθεώρηση των σχέσεών της με την Τεχεράνη.

Γίναμε κόμβος αλλά όχι σαν την Τουρκία
Αν παραβλεφθεί η συνήθης τάση της κυβέρνησης για υπερβολή, παραμένει ως γεγονός η επιτυχία της συμμετοχής της χώρας σε ένα σημαντικό διεθνές ενεργειακό σχέδιο. Με τη συμμετοχή της στον South Stream και τους άλλους αγωγούς η Ελλάδα αναβαθμίζεται στον ενεργειακό χάρτη, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποκτά ρόλο αντίστοιχο με αυτόν της Τουρκίας, η οποία αποτελεί πραγματικό κόμβο για τη μεταφορά ενέργειας τόσο από τη Ρωσία όσο και από την Κεντρική Ασία προς την Ευρώπη, και επομένως διαθέτει διαφορετικό κύρος και επιρροή. Επιπλέον, τα οικονομικά οφέλη για τους Ελληνες θα φανούν μετά από χρόνια. Η επί της αρχής συμφωνία που υπεγράφη στη Μόσχα δεν καθορίζει τους οικονομικούς όρους, οι οποίοι θα συγκεκριμενοποιηθούν σε 24 μήνες. Παραμένει λοιπόν άγνωστο εάν η Ελλάδα θα εξασφαλίσει, χαμηλότερη τιμή για το φυσικό αέριο που θα αγοράζει, όπως και ποιο θα είναι το αντίτιμο των «διοδίων» που θα εισπράττουμε. Η εμπειρία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική καθώς στα ελληνικά ταμεία θα μπαίνει μόλις ένα ευρώ για κάθε τόνο καυσίμου που θα περνά από ελληνικό έδαφος.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση