Ούτε τα capital controls δεν "σώζουν" την Τουρκία

Της Ελευθερίας Κούρταλη

Οι μεγάλες εξωτερικές αδυναμίες της Τουρκίας σημαίνουν ότι η επιθετική μείωση των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα (CBRT) διατρέχει τον κίνδυνο απότομων και αποσταθεροποιητικών πτώσεων στη λίρα, σημειώνει η Capital Economics. Ένα πιθανό επόμενο βήμα από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής θα ήταν μια στροφή προς τους ελέγχους κεφαλαίου. Ωστόσο, η Capital Economics αμφιβάλλει ότι θα ήταν αποτελεσματική και, με τους αξιωματούχους να είναι απίθανο να λάβουν μέτρα για την αποκατάσταση της μακροοικονομικής σταθερότητας, θα χρειαστεί κάποια μορφή προσαρμογής τα επόμενα χρόνια.

Όπως έχει επισημάνει ο οίκος, η "καθαίρεση" του κεντρικού τραπεζίτη Naci Agbal θα έχει ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση από την ορθόδοξη νομισματική πολιτική και αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό δεδομένης της δεινής εξωτερικής θέσης της Τουρκίας. Τα εξαντλημένα αποθέματα συναλλάγματος της κεντρικής τράπεζας, παράλληλα με τις μεγάλες εξωτερικές χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας, σημαίνουν ότι κάθε προσπάθεια υπεράσπισης της λίρας δεν μπορεί να συνεχιστεί. Σε αυτό το πλαίσιο, εάν συνεχιστεί η φυγή κεφαλαίων και η πτωτική πίεση στη λίρα, υπάρχουν αρκετές επιλογές στις Αρχές για τη στήριξη του νομίσματος.

Μία από αυτές θα ήταν η σύσφιξη των νομισματικών συνθηκών για την προσέλκυση εισροών ξένων κεφαλαίων. Ωστόσο, η πίεση που ασκεί ο Ερντογάν σημαίνει ότι οι συμβατικές αυξήσεις των επιτοκίων είναι απίθανες και, ενώ η κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να επανέλθει στην πολιτική του "διαδρόμου" επιτοκίων, αυτό θα ενίσχυε τους φόβους των επενδυτών για το περιβάλλον χάραξης πολιτικής.

Μία άλλη επιλογή, κατά την Capital Economics, θα ήταν να ζητήσει η Τουρκία οικονομική βοήθεια. Αλλά η χρηματοδότηση από το Κατάρ πέρυσι αποδείχθηκε ότι δεν ήταν τίποτα άλλο από μια εφήμερη και μη βιώσιμη λύση. Και, από πολιτική σκοπιά, η στροφή στο ΔΝΤ είναι κάτι που σε καμία περίπτωση δεν θα δεχτεί να κάνει ο Ερντογάν.

Αντίθετα, η πιο πιθανή πορεία δράσης είναι να στραφούν οι αρχές της Τουρκίας σε μέτρα περιορισμού των εισαγωγών ή / και των ελέγχων κεφαλαίου. Οι αρχές αύξησαν τους δασμούς σε ένα ευρύ φάσμα αγαθών πέρυσι για την προστασία των εγχώριων επιχειρήσεων από τον ξένο ανταγωνισμό, αλλά ήταν σαφώς μια προσπάθεια για τον περιορισμό του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών και τη μείωση της πίεσης στη λίρα.

Ωστόσο η επιβολή ελέγχων κεφαλαίου είναι πιο δύσκολη στην τρέχουσα φάση. Ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του Ερντογάν δήλωσε πρόσφατα ότι "δεν υπάρχουν κεφαλαιακοί έλεγχοι στην ατζέντα, σε καμία περίπτωση". Ωστόσο η Capital Economics δεν είναι πεπεισμένη ότι ισχύει αυτό. Η επιθυμία του Ερντογάν για χαλαρότερη νομισματική πολιτική στο πλαίσιο των μεγάλων εξωτερικών αδυναμιών της χώρας, σημαίνει ότι τα capital controls μπορεί να είναι ο μόνος τρόπος για να αποφευχθούν απότομες και αποσταθεροποιητικές βουτιές στη λίρα.

Οι τουρκικές αρχές έχουν ήδη καταφύγει σε ήπιες μορφές ελέγχου κεφαλαίων. Στο πλαίσιο των προσπαθειών τους να υποστηρίξουν τη λίρα τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με πληροφορίες, οι τοπικές τράπεζες έχουν ζητηθεί να περιορίσουν τη ρευστότητα της λίρας για ξένους επενδυτές. Τέτοια βήματα έχουν συνήθως υιοθετηθεί σε περιόδους αυξημένης πίεσης της αγοράς και δυσκολεύουν τους επενδυτές στο να αποσύρουν τα χρήματά τους από την Τουρκία, να ποντάρουν εναντίον της λίρας και να αντισταθμίσουν την έκθεσή τους σε τουρκικά assets.

Ακόμα κι αν οι τουρκικές αρχές καταφύγουν σε αυστηρότερες μορφές ελέγχων κεφαλαίου, δεν θα ήταν αποτελεσματικές, κατά την άποψη της Capital Economics. Η εμπειρία από άλλες χώρες δείχνει ότι οι έλεγχοι κεφαλαίου τείνουν να λειτουργούν καλύτερα όταν το κράτος έχει ισχυρό έλεγχο στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, προκειμένου να αποφευχθούν οι διαρροές και όταν οι έλεγχοι επικεντρώνονται στον περιορισμό της δυνατότητας των κατοίκων να βγάλουν χρήματα από τη χώρα. Στην περίπτωση της Τουρκίας, δεν είναι σαφές ότι οι αξιωματούχοι διαθέτουν την απαραίτητη εμπειρία ή υποδομή για την αποφυγή διαρροών.

Επιπλέον, το βασικό πρόβλημα στην Τουρκία έγκειται στις πωλήσεις τουρκικών περιουσιακών στοιχείων από τους ξένους επενδυτές και όχι των Τούρκων κατοίκων που αυξάνουν τις θέσεις τους σε μη τουρκικά assets. Οι εκροές κεφαλαίου από Τούρκους κατοίκους (ίσες με 0,4% του ΑΕΠ πέρυσι) είναι πολύ μικρότερες από τις εισροές ξένων κεφαλαίων (1,5% του ΑΕΠ). Και εάν η Τουρκία επέβαλε περιορισμούς στους ξένους επενδυτές, θα μπορούσαν να προκαλέσουν τη μείωση των εισροών κεφαλαίων (λόγω ανησυχιών για μη επαναπατρισμό των επενδύσεων), καθιστώντας πολύ πιο δύσκολη τη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων τρεχουσών συναλλαγών και την μετακύλιση των εξωτερικών χρεών.

Επιπλέον, τονίζει η Capital Economics, οι έλεγχοι κεφαλαίου θα μπορούσαν να λειτουργήσουν μόνο εάν συνόδευαν τις προσπάθειες για την ενίσχυση της μακροοικονομικής σταθερότητας. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα περιθώρια για… ανάσες που θα δώσει η επιβολή ελέγχων κεφαλαίου, για την αντιμετώπιση των υποκείμενων οικονομικών αδυναμιών που είναι η πηγή των πιέσεων στο ισοζύγιο πληρωμών. Κατά την τελευταία δεκαετία, η Ισλανδία, η Κύπρος και η Ελλάδα έχουν "καθαρίσει" τους τραπεζικούς τους κλάδους και έχουν ενισχύσει τη δημοσιονομική πολιτική με τους ελέγχους κεφαλαίου. Στην περίπτωση της Τουρκίας, στην πρώτη θέση θα ήταν η αντιμετώπιση του υψηλού πληθωρισμού.

Όμως, τουλάχιστον υπό τον Πρόεδρο Ερντογάν, φαίνεται πολύ απίθανο να συμβεί κάτι τέτοιο, καταλήγει η Capital Economics. Το αποτέλεσμα είναι ότι, στον βαθμό που οι έλεγχοι κεφαλαίου ήταν αποτελεσματικοί στη στήριξη της λίρας, ο υψηλός πληθωρισμός θα προκαλούσε ανατίμηση της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας. Η εξωτερική ανταγωνιστικότητα της Τουρκίας θα διαβρωθεί, οι εξαγωγές θα "χτυπηθούν", καθιστώντας τις εισαγωγές πιο ελκυστικές και η θέση του λογαριασμού τρεχουσών συναλλαγών θα επιδεινωθεί. Η πτωτική πίεση στη λίρα θα αυξανόταν και το νόμισμα θα αντιμετώπιζε τελικά μια απότομη προσαρμογή ούτως ή άλλως.

Capital

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση