Η στρατηγική του Ερντογάν σε αδιέξοδο

Ο μεγαλοϊδεατισμός του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παραμένει ενεργός και επικίνδυνος και όσο πλησιάζουμε στο 2023, όπου συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας τόσο η ακραία αναθεωρητική πολιτική του θα κλιμακώνεται, άλλωστε έχει δηλώσει ότι το επετειακό έτος θα βρει την Τουρκία μεγαλύτερη.

Το βλέπουμε να γίνεται ήδη με τις απειλές του περί κατάργησης της Συνθήκης της Λωζάνης και της Συνθήκης του Μοντρέ. Δύο συνθήκες που καθόρισαν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Ο Ερντογάν φιλόδοξος και επίμονος, ρισκάρει στο γεωπολιτικό «πόκερ» που βρίσκεται σε εξέλιξη καθώς η τράπουλα φαίνεται να ξαναμοιράζεται, με νέους μεγάλους παίκτες να αναδύονται.

Εν τω με μεταξύ στο νέο ψυχροπολεμικό κλίμα που διαμορφώνεται μεταξύ ΗΠΑ – Ρωσίας και τις γεωπολιτικές διευθετήσεις που διαφαίνονται, η Τουρκία θέλει να είναι κυρίαρχη περιφερειακή δύναμη.

Παρά τις προσπάθειες για συνομιλίες, η Άγκυρα εμπλέκεται όλο και πιο διεκδικητικά στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Οι πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου προέδρου περί κατάργησης της Συνθήκης του Μοντρέ δείχνουν ότι παίζει ένα υψηλού ρίσκο παιχνίδι για να επιβάλλει μια αποσταθεροποίηση του διεθνούς συστήματος στην περιοχή μας, ως μέσο διαπραγμάτευσης, χωρίς ωστόσο να είναι βέβαιο ότι έχει τα μέσα να επιβάλλει τους όρους του παιχνιδιού.

Για τις τελευταίες εξελίξεις μιλά στη HuffPost o Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας - Εδρα Jean Monnet στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Ολοκλήρωση και Εξωτερική Πολιτική, ο κ. Ηλίας Θερμός.

«Η Τουρκία θέλει να βγει από τις δύο βασικές συνθήκες που καθόρισαν το μέλλον της από την εποχή του Κεμάλ και συγκεκριμένα τη Συνθήκης του Μοντρέ και της Λωζάννης. Αυτό θέλει να το κάνει προκειμένου να έχει μια εναλλακτική λύση σε περίπτωση αποχώρησής της ή αποβολής της από το ΝΑΤΟ. Δηλαδή να αναζητήσει την ασφάλεια της σ΄ενα ευρωασιατικό σύστημα ασφάλειας στο οποίο θα εμπλέκονται η Ρωσία, η Κίνα και το Ιράν» υποστηρίζει.

Ο κ. Θερμός αναφερόμενος στην κρίση που έχει προκύψει στην Ουκρανία με τη Ρωσία, ναι μεν βλέπει ένα μπρά ντε φερ μεταξύ ΗΠΑ – Ρωσίας στην περιοχή, αλλά βλέπει και την Τουρκία η οποία θέλει να ωφεληθεί έναντι της Ρωσίας.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η Άγκυρα ελπίζει ότι θα καταφέρει να γίνει μέρος της διαπραγμάτευσης όπως συνέβη και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, δεδομένου ότι όχι μόνο εξοπλίζει στρατιωτικά την Ουκρανία, αλλά ελπίζει ότι με την κατάργηση της συνθήκης του Μοντρέ θα αναβαθμίσει το στρατηγικό της ρόλο όσον αφορά τον έλεγχο της Μαύρης Θάλασσας.

«Το θέμα των στενών ήταν πάντα το αγκάθι μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας αν αναλογιστούμε μάλιστα ότι η Ρωσία ανέκαθεν επιθυμούσε να κατέβει στην Μεσόγειο από τη Μαύρη Θάλασσα. Η Τουρκία πάντα χρησιμοποιούσε τα στενά για να αυξήσει της στρατηγική της αξία, εκμεταλλευόμενη τον ανταγωνισμό μεταξύ Ρωσίας και Μεγάλης Βρετανίας».

Ο κ. Θερμός συνεχίζοντας για την αναμέτρηση Ρωσίας - ΗΠΑ στην Ουκρανία, λέει πως θυμίζει την κρίση των πυραύλων στην Κούβα το 1963.

«Τότε η Σοβιετική Ένωση προκειμένου να εξασφαλίσει την ασφάλεια της Κούβας απο την Αμερικανική απειλή και να εξαναγκάσει τις ΗΠΑ να αποσύρει τους πυραύλους που τοποθετήσει στην Τουρκία, εγκατέστησε πυραύλους στην Κούβα που απειλούσαν άμεσα την ασφάλεια των ΗΠΑ.

Σήμερα η Ρωσία θα διακινδυνεύσει και πάλι τα πάντα προκειμένου να διαφυλάξει την ασφάλεια της δεδομένου η Ουκρανία είναι η πίσω αυλή της Μόσχας με μεγάλους ιστορικούς, γενεαλογικούς και στρατηγικούς δεσμούς με τη Ρωσία».

Βλέπουμε λοιπόν ένα φιλόδοξο και επίμονο Ερντογάν που θέλει να οικοδομήσει μια νέα Τουρκία και να διαπραγματευτεί σε βάση ισχύος με τους νέους αναδυόμενους παίκτες στο νέο γεωπολιτικό σύστημα που διαμορφώνεται.

Μιλώντας δε για κατάργηση των συνθηκών προσβλέπει να αυξήσει τη στρατηγική αξία στα Στενά και την Μαύρη Θάλασσα ελέγχοντας ποιος μπαίνει και ποιος βγαίνει και να διαπραγματευθεί με άλλους όρους το μέλλον της (Βλέπε Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία, Γεωργία, τις χώρες δηλαδή της Μαύρης Θάλασσας).

Με λίγα λόγια θέλει να αναδειχθεί σε κυρίαρχο περιφερειακό παίχτη».

Σε ερώτησή μας για την αντίδραση των 104 ναυάρχων, ο κ. Ηλίας Θερμός το αποδίδει στο γεγονός πως είναι κεμαλικοί και δεν θα ήθελαν να δουν τη Τουρκία να προσχωρεί σε ευρωασιαστικό σύστημα και να αποκοπεί τελείως από τη Δύση. Φοβούνται πως ο Ερντογάν θέλει να αφήσει τη δική του παρακαταθήκη που θα υπερβαίνει αυτή του Κεμάλ καταστρέφοντας έτσι το μέλλον του κοσμικού εθνικού κράτους της Τουρκίας.

Η έξαρση στην οποία βρίσκεται ο Ερντογάν αποδίδεται και στο γεγονός ότι ο Τούρκος πρόεδρος βλέπει ότι το νεοοθωμανικό όραμα της Τουρκίας έχει καταρρεύσει.

Σχετικά την Ελλάδα σημειώνει πως σαφώς πρέπει να διατηρηθεί η συνθήκη του Μοντρέ και της Λωζάνης, δεδομένου ότι οι σχέσεις μας με την Τουρκία βασίστηκαν σε αυτές και η όποια αλλαγή θα έχει επιπτώσεις στα πλεονεκτήματα που μας αφορούν.

«Ο Ερντογάν, θέλει να εξαναγκάσει την Ευρώπη να αποσύρει την υποστήριξη της προς την Ελλάδα μετατρέποντας τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε ευρωτουρκικές, έτσι ώστε η διαπραγμάτευση για την επιθυμητή από την Τουρκία διαμόρφωση του ελληνικού χώρου να γίνει με την Ευρώπη, μέσω της Ευρώπης δηλαδή και όχι με την Ελλάδα».

Σε μια αλλαγή της Συνθήκης για να έχει πρόσβαση η Ελλάδα στη Μαύρη Θάλασσα θα πρέπει να κάνει υποχωρήσεις στο Αιγαίο, οπότε θα έχουμε να διαπραγματευτούμε νέες τουρκικές απαιτήσεις και αυθαίρετες αξιώσεις» υπογραμμίζει ο κ. Θερμός.

Επίσης, υποστηρίζοντας το επιχείρημά του, σημειώνει πως ο Ερντογάν θέλει να αποστρατιωτικοποιηθεί η Λήμνος και με τα σχέδια για τη δημιουργία της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης, η οποία θα έρχεται πιο κοντά στο νησί σε συνδυασμό με την αποχώρησή του από τη Συνθήκη του Μοντρέ αφού δεν θα υπάρχουν οι εγγυήτριες δυνάμεις που ορίζονται από τη Συνθήκη θα μπορεί να πιέσει προς αυτή την κατεύθυνση.

«Θα μπορεί να χρησιμοποιεί την πρόσβαση στην Μαύρη Θάλασσα ως διαπραγματευτικό χαρτί και θα το παίξει και στους Αμερικανούς αυτό.

Η Τουρκία θέλει να βγει από το ισχύον διεθνές δίκαιο για να παίξει μονομερώς το δικό της παιχνίδι παίζοντας τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με τη Ρωσία.

Οι Αμερικανοί το έχουν καταλάβει αυτό και θέλουν να χρησιμοποιήσουν την Αλεξανδρούπολη ως στρατηγικό λιμάνι για να μην τους ορίζει με τη νέα διώρυγα και να ζητάει ανταλλάγματα» επισημαίνει.

Όσον αφορά για το τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα, ο κ. Ηλίας Θερμός βλέπει μια ευκαιρία για τη χώρα μας και υπογραμμίζει την ανάγκη η χώρα μας να επεκτείνει τμηματικά τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια συνεχίζοντας από το Ταίναρο, τα Κύθηρα, την Κρήτη και το Κρητικό Πέλαγος και στο μέλλον να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα όπου αλλού θεωρεί ότι είναι αναγκαίο έτσι ώστε να ενισχύσει τη στρατηγική της αξία.

Ταυτοχρόνως θα πρέπει να πιεστεί ξανά η Γερμανία για να σταματήσει την ενίσχυση του εξοπλισμού της Τουρκίας, όπλα που δεν στρέφονται αποκλειστικά εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά και εναντίον των ευρωπαϊκών συμφερόντων στην περιοχή.

HuffingtonPost

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση