Λιτό και διεισδυτικό «ψυχογράφημα» της Τουρκίας
Οσα συμβαίνουν στην Τουρκία και όσα αυτή πράττει εκτός συνόρων αφορούν άμεσα την Ελλάδα. Μελετώνται, αναλύονται, διαμορφώνουν τη διπλωματία και την αμυντική στρατηγική μας. Ελληνικά ιδρύματα, αναλυτές, διπλωμάτες και δημοσιογράφοι έχουν αναπτύξει εξαιρετική γνώση για την Τουρκία. Αναγκαστικά, αναπόφευκτα, παρακολουθούμε τη γείτονα μέσα από το ελληνικό βλέμμα. Είναι, λοιπόν, εξαιρετικά χρήσιμο να μας δίνεται η ευκαιρία να την παρατηρήσουμε μέσα από το βλέμμα ενός Τούρκου πολιτικού επιστήμονα και συγγραφέα που περιγράφει την πορεία της χώρας του προς τη Δύση, τη γενοκτονία Αρμενίων, Ελλήνων και Ασσυρίων, την ανάδυση του πολιτικού Ισλάμ, τη διακοπή της πορείας προς τη Δύση και την ολοένα μεγαλύτερη επιθετικότητα που εκδηλώνεται στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική της Τουρκίας.
Ο Τζενγκίζ Ακτάρ ζει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Είναι επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έχει συνεργαστεί με τον ΟΗΕ και την Ε.Ε. πάνω σε ζητήματα προσφυγικής και μεταναστευτικής πολιτικής. Το βιβλίο του «Το τουρκικό άχθος», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Επίμετρο (μετάφραση της Τίνας Πλυτά), εκδόθηκε πρώτα στη Γαλλία («Le malaise turc», 2020). Παρότι δεν εστιάζει σε σταθμούς στις ελληνοτουρκικές σχέσεις (Μικρασιατική Εκστρατεία, εισβολή στην Κύπρο, επιθετικές κινήσεις στην Ανατ. Μεσόγειο και στο Αιγαίο), το σύντομο αυτό βιβλίο είναι πολυτιμότατο για όποιον ενδιαφέρεται για τη σημερινή κοινωνία, τη συμπεριφορά και το μέλλον αυτής της σημαντικής χώρας. Μέρος δοκίμιο, μέρος εγχειρίδιο, μέρος ανθολόγηση σημαντικότατων παρατηρήσεων (με συνεντεύξεις με τον ιστορικό Etienne Copeaux και την κοινωνιολόγο Nilufer Gole), αναλύει τη σχέση μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (και μετά Τουρκίας) και της Δύσης, έως τη διακοπή της πορείας προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση το 2013. Εκτοτε, υπό την ηγεσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, βαθαίνουν τα ρήγματα στην κοινωνία που είχαν καλυφθεί βίαια υπό την πίεση του κράτους που ιδρύθηκε το 1923, και που αφορούν κράτος, έθνος, θρησκεία, οθωμανική κληρονομιά και τις σχέσεις με τη Δύση.
Ο Ακτάρ σημειώνει πως η αποτυχία των Οθωμανών να αλώσουν τη Βιέννη τον 17ο αιώνα προκάλεσε την απόφαση για εκσυγχρονισμό. «Η στρατιωτική υποχώρηση είναι εφεξής συνώνυμη με τη σαγήνη μπροστά στην τεχνογνωσία της Δύσης, τεχνογνωσία που έως τότε περιφρονούνταν. Η φυσική κίνηση της υποχώρησης συνδυάζεται σαφώς στις αντιλήψεις με μια ήττα του πολιτικού φαντασιακού αλλά επίσης με ένα εξ ολοκλήρου νέο ενδιαφέρον για την Ευρώπη, προκειμένου να σωθεί το κράτος με τις τεχνικές του εχθρού. Αυτό είναι συνώνυμο με τον εκδυτικισμό», γράφει. Δεν χρειάζεται να αναφερθεί στο πώς εφαρμόζεται αυτή η τακτική έκτοτε. Στη συνέντευξη με τον Ακτάρ, ο Copeaux περιγράφει την «τουρκοϊσλαμική σύνθεση» ως «ψυχή του τουρκικού εθνικισμού». Και προσθέτει: «Αυτό το είδος ένωσης είναι φορέας αρρενωπών αξιών, ηρωικών και πολεμικών, και ο πόλεμος είναι ο πλέον κατάλληλος τρόπος διακυβέρνησης, διότι κινητοποιεί ενώπιον του κινδύνου και επιτρέπει τη νόμιμη κακομεταχείριση της δημοκρατίας».
Σήμερα, ουδείς μπορεί να προβλέψει το μέλλον της Τουρκίας. Αυτό καθιστά αυτό το λιτό, διεισδυτικό, «εθνικό ψυχογράφημα» πολύτιμο και αναγκαίο.
Νίκος Κωνσταντάρας
Καθημερινή
Αναρτήσεις
Γράψτε τα δικά σας σχόλια
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Θα σας παρακαλούσα να είστε κόσμιοι στους χαρακτηρισμούς σας, επειδή είναι δυνατόν επισκέπτες του ιστολογίου να είναι και ανήλικοι.
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Τα σχόλια θα εγκρίνονται μόνο όταν είναι σχετικά με το θέμα, δεν αναφέρουν προσωπικούς, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καθώς επίσης και τα σχόλια που δεν περιέχουν συνδέσμους.
Επίσης, όταν μας αποστέλλονται κείμενα (μέσω σχολίων ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), παρακαλείσθε να αναγράφετε τυχούσα πηγή τους σε περίπτωση που δεν είναι δικά σας. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας...