Η Ευρώπη δεν μπορεί να δώσει «ελευθέρας» στον Ερντογάν

Υπάρχει κάτι αναχρονιστικό γύρω από την σύγκρουση που βράζει στην ανατολική Μεσόγειο. Στις διεθνείς συσκέψεις, οι ηγέτες του πλανήτη τονίζουν την ανάγκη να κινηθούμε πέρα από τα ορυκτά καύσιμα. Κι’ όμως φαίνονται προετοιμασμένοι να ρισκάρουν πόλεμο για να κερδίσουν τον έλεγχο νέων πηγών πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Η Τουρκία ανακοίνωσε σχέδια συνέχισης των ερευνών για φυσικό αέριο ανοικτά των ακτών της Κύπρου. Η Ευρωπαϊκή Ενωση επανειλημμένα κάλεσε την Αγκυρα να εγκαταλείψει αυτά τα σχέδια, υποστηρίζοντας ότι οι έρευνες είναι παράνομες, καθώς παραβιάζουν την ΑΟΖ της Κύπρου, χώρας μέλους της ΕΕ. Η Ελλάδα προειδοποίησε για πιθανή σύγκρουση. Και η Γαλλία ανακοίνωσε ότι θα ενισχύσει την στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή.

Η σημερινή αύξηση της έντασης σημειώνεται με φόντο την στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας σε Συρία και Λιβύη. Το γεγονός ότι η Αγκυρα πέτυχε να αλλάξει τα δεδομένα στη Λιβύη ίσως έδωσε στον Ταγίπ Ερντογάν, τον Τούρκο πρόεδρο, την αυτοπεποίθηση ώστε να πιέσει ακόμα περισσότερο στην Ανατολική Μεσόγειο. Σήμανε επίσης συναγερμό στη γαλλική κυβέρνηση, η οποία στήριξε την αντίπαλη πλευρά στην Λιβύη. Το γαλλικό και το τουρκικό ναυτικό σχεδόν συγκρούστηκαν τον Ιούνιο ανοικτά της Λιβύης.

Ο χειρισμός της σημερινής κρίσης έχει τόσο διπλωματικές, όσο και στρατηγικές προκλήσεις. Το άμεσο διπλωματικό χρέος είναι να αποτρέψει τη σύγκρουση. Η ευρύτερη γεωστρατηγική πρόκληση για την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι να εντάξει την πολιτική της στην Ανατολική Μεσόγειο σε μια ευρύτερη στρατηγική έναντι της Τουρκίας, όπως επίσης και η ανάπτυξη μιας κοινής ενεργειακής πολιτικής.


Στο διπλωματικό μέτωπο, ο στόχος που πρέπει να επιτευχθεί είναι η βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία, χωρίς να παραχωρηθεί στον Ερντογάν απόλυτη ελευθερία κινήσεων. Ο Τούρκος ηγέτης είναι ασταθής και πρόθυμος να πάρει ρίσκα. Εχει όμως και καλή γνώση της ισορροπίας δυνάμεων και μπορεί αν χρειαστεί να είναι πραγματιστής.

Παρά το γεγονός ότι Τούρκοι και Ρώσοι στρατιώτες είναι σε αντίπαλα στρατόπεδα τόσο στη Συρία, όσο και στη Λιβύη, ο κος Ερντογάν έχει καταφέρει να διατηρήσει μια λειτουργική σχέση με τον Βλάντιμιρ Πούτιν. Εχει ήδη στείλει σήμα ότι είναι πρόθυμος να συζητήσει με την Ευρωπαϊκή Ενωση για την Ανατολική Μεσόγειο και μπορεί να αισθάνεται ότι πάει στις διαπραγματεύσεις με ισχυρά χαρτιά στα χέρια του, αν μη τι άλλο την εξάρτηση της ΕΕ από την Τουρκία για την διαχείριση των προσφυγικών ροών από τη Συρία.

Ο προσεκτικός χειρισμός της Ρωσίας από τον Τούρκο πρόεδρο δείχνει ότι σέβεται τη δύναμη, έτσι είναι λογικό ότι η Γαλλία και άλλοι επιδεικνύουν την πρόθεσή τους να αναπτύξουν στρατιωτικές δυνάμεις. Ο μακροπρόθεσμος στόχος όμως πρέπει να είναι να λυθεί η διαφορά για τα δικαιώματα άντλησης υδρογονανθράκων μέσω συζητήσεων που αναπόφευκτα θα περιλαμβάνουν συμβιβασμούς.

Μακροπρόθεσμα, τόσο για την Ευρωπαϊκή Ενωση, όσο και για την Τουρκία διακυβεύονται πάρα πολλά ώστε να θυσιάσουν την σχέση τους για μια διαμάχη που αφορά αποθέματα φυσικού αερίου. Το γεγονός ότι Γαλλία, Ελλάδα και Τουρκία είναι μέλη του ΝΑΤΟ κάνει πιο επείγον, αλλά και πιο πρακτικό, τον χειρισμό των αντικρουόμενων συμφερόντων τους.

Δεδομένης της επείγουσας ανάγκης αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, πολλοί στην ΕΕ θα υποστηρίξουν ότι τα όποια αποθέματα φυσικού αερίου πρέπει να παραμείνουν ανεκμετάλλευτα. Λίγοι αμφισβητούν ότι μια ενεργειακή στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα πρέπει να εστιάσει στην επιτάχυνση της μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα. Το φυσικό αέριο, όμως, μολύνει λιγότερο από τον άνθρακα, τον οποίο ακόμα χρησιμοποιεί πολύ η ΕΕ. Μπορεί να παίξει ένα ρόλο, ως μέρος της μετάβασης σε καθαρότερες μορφές ενέργειας. Και οι ποσότητες από τη Μεσόγειο μπορούν να προσφέρουν μια εναλλακτική έναντι της υπέρμετρης εξάρτησης από τη Ρωσία.

Και μόνο γι’ αυτό το λόγο, η ΕΕ δεν μπορεί απλά να σηκώσει τους ώμους και να δώσει στην Τουρκία «ελευθέρας» στην αναζήτηση ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό είναι ένα επιχείρημα που δεν μπορεί να αγνοήσει.

Μπορεί όμως, και πρέπει να το διαχειριστεί.

Financial Times
Euro2day


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση