Κρίση, αποτρεπτική στρατηγική και «ενδοπολεμική αποτροπή»

Η ακεραιότητα της Ελληνικής επικράτειας, η γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας και η ιστορική παρουσία των Ελλήνων στην κρισιμότερη γεωπολιτική ζώνη του πλανήτη βρίσκονται πλέον στην κόψη του ξυραφιού

Γράφει ο Παναγιώτης Ήφαιστος
Ομ. Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων – Στρατηγικών Σπουδών, Παν/μιο Πειραιώς, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών

Η εθνική στρατηγική μιας χώρας δεν είναι ιδεολογικό ή κομματικό ζήτημα. Αφορά την ακεραιότητα και την ασφάλεια του κράτους και της Επικράτειάς του. Σε κάθε βιώσιμο κράτος η κρατική κυριαρχία και η εθνική ασφάλεια είναι έσχατες λογικές. Η κοινωνία και το πολιτικό σύστημα τα υπερασπίζονται ακλόνητα.

Ως προς αυτό χρήζει να υπογραμμίσουμε δύο βασικές αρχές:

Πρώτον, «βιώσιμο είναι εκείνο το κράτος το οποίο διαθέτει επαρκή ισχύ και εθνική στρατηγική για να εφαρμόζει τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίουπου αφορούν την κυριαρχία της Επικράτειάς του» (HansMorgenthau).

Δεύτερον, «οι ποιοτικές βαθμίδες ενός αναλυτή της διεθνούς πολιτικής κρίνονται από το τι λέει για τον πόλεμο» (MartinWight). Εξ ου και η ανάγκη υπεύθυνων πολιτικών τοποθετήσεων για την κυριαρχία μας και η ανάγκη οι περί πολέμου θέσεις και απόψεις να είναι συμβατές με παγιωμένους όρους και έννοιες. Ιδιαίτερα στο επίπεδο πολιτικής ηγεσίας η σωστή χρήση των όρων και εννοιών είναι υποχρεωτική και ως προς τούτο σε άλλα κράτη το πολιτικό προσωπικό εκπαιδεύεται δεόντως.


Συντομογραφικά, ο πόλεμος δεν είναι φαινόμενο ανεξάρτητο της πολιτικής και των πολιτικών σκοπών. Είναι «συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα και υπακούει στις λογικές της πολιτικής» (Clausewitz). Ακόμη πιο σημαντικό το «στρατηγικό κρυφτούλι» δεν ωφελεί: Σε ανταγωνιστικές σχέσεις πόλεμο έχουμε αδιάκοπα γιατί πρόκειται για μια αλυσίδα με πολλούς κρίκους που αρχίζουν από τις προθέσεις, τους εξοπλισμούς, τις απειλές, ανάπτυξη δυνάμεων και τα λοιπά, και φτάνουν μέχρι την ένοπλη σύρραξη. Η ένοπλη σύρραξη είναι ο τελευταίος κρίκος.

Οι εμπλεκόμενοι αποβλέπουν στην εκπλήρωση των πολιτικών σκοπών που για τον αμυνόμενο είναι αποτροπή πολέμου και ταυτόχρονα η ακύρωση των αναθεωρητικών αξιώσεων του αντιπάλου.

Για τον επιτιθέμενο είναι η εκπλήρωση αυτών των αξιώσεων κατά προτίμηση κερδίζοντας τον πόλεμο χωρίς ένοπλη σύρραξη.

Υπό αυτό το πρίσμα οι εξορκισμοί του πολέμου είναι ακραίος και επικίνδυνος ερασιτεχνισμός. Προκαλεί πολιτικό και στρατηγικό ανορθολογισμό και πιθανότατα οδηγεί σε ένοπλη σύρραξη αντί σε αποτροπή του πολέμου.

Σε κάθε περίπτωση υποδηλώνει απαράδεκτη άγνοια για το γεγονός πως ο πόλεμος με την εξ αντικειμένου ορθή εκτεταμένη έννοια που τον ορίσαμε μόλις καταμαρτυρούμενα είναι η βαθύτερη διαμορφωτική δύναμη της ιστορίας. Προστίθεται με έμφαση και υπογραμμίζεται ότι οι πιο θανατηφόρες συρράξεις (για παράδειγμα ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος) οφείλονται σε ουτοπισμούς, ερασιτεχνισμούς και κατευνασμούς που πάντα προκαλούν χειμάρρους πολιτικού και στρατηγικού ανορθολογισμού.

Τέσσερα απευκταία σενάρια

Εάν σταθούμε στην περιφέρειά μας, για όσους ανέλυαν αξιολογικά ουδέτερα τα στρατηγικά ζητήματα της χώρας χωρίς να φορούν ιδεολογικές, κομματικές ή άλλες παρωπίδες και συνεκτιμώντας δεόντως αξιώματα και εδραιωμένες τυπολογίες της στρατηγικής ανάλυσης, ήταν ολοφάνερο ότι η κρίση επέρχεται (και εάν δεν εκδηλωθεί τώρα το ενδεχόμενο μεγάλης κρίσης θα επικρέμαται).

Η τουρκική Navtex νότια του Καστελλόριζου εντός της Ελληνικής υφαλοκρηπίδας δημιουργεί κατάσταση κρίσης με τέσσερα πιθανά ενδεχόμενα:

Πρώτον, «Μικρή» κρίση και «διαπραγματεύσεις» για τις «αμφισβητούμενες περιοχές» (προπομπός η δήλωση των ΗΠΑ που καταμαρτυρεί την παταγώδη αποτυχία της Ελληνικής διπλωματίας). Δηλαδή απόλυτη νίκη της Τουρκίας χωρίς μάχη και προγραμματική απώλεια Ελληνικής κυριαρχίας. Ουκ ολίγοι, οίκοι, υπογραμμίζεται, φλέρταραν με τέτοιες σκέψεις. Ας κατανοήσουν ότι η κατευναστική ανευθυνότητά τους οδήγησε στην τροχοδρόμηση των Τουρκικών αναθεωρητικών αξιώσεων και τις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας στην κόψη του ξυραφιού. Ούτως ή άλλως αποτελεί πολιτική και πνευματική ασθένεια εάν δεν υπάρχει επαρκής πολιτική συναίνεση για το γεγονός ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να παραδώσει κρατική κυριαρχία σε αναθεωρητικά κράτη. Οι προεκτάσεις αυτή την φορά, εξάλλου, δεν θα είναι «καζάν-καζάν», αλλά πολύ βαθύτερες ενδεχομένως και ιστορική χαριστική βολή κατά του νεοελληνικού κράτους.

Δεύτερον, ενδεχόμενο, υποχώρηση της Ελλάδας χωρίς όρους και μεθόδευση «διαπραγματεύσεων» οπότε ισχύουν τα ίδια με τα αναφερθέντα μόλις. Προστίθεται πως ο Πρόεδρος της Τουρκίας πολύ πρόσφατα ταυτόχρονα με τις άλλες αναθεωρητικές αξιώσεις συνέδεσε την «λύση» του Κυπριακού με διαίρεση του κράτους και απόλυτη ισοτιμία του 82% των Ελλήνων με το 18% των Τουρκοκυπρίων (αυτό το ποσοστό μεγαλώνει εάν γίνει αποδεκτή η παραμονή των παράνομων Τούρκων εποίκων). Υπενθυμίζεται και πάλι ότι οίκοι πολλοί δέχθηκαν αυτό το ενδεχόμενο με αφορμή το σχέδιο Αναν, και όχι μόνο. Εξ αντικειμένου κάτι τέτοιο σημαίνει ότι εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες καθίστανται όμηροι της Άγκυρας και η Ελλάδα ανεπίστροφα παγιδεύεται στρατηγικά. Αλλάζουν επίσης όλα τα σύνορα και οι θαλάσσιες οριοθετήσεις της Ανατολικής Μεσογείου.

Το τρίτο ενδεχόμενο είναιεάν οι αμφίσημες και κατευναστικές στάσεις οδηγήσουν τους αδίστακτους ηγέτες της Άγκυρας να εκτιμήσουν ότι μπορούν να δημιουργήσουν τετελεσμένα με το να εκτελέσουν ένα μαζικό συντριπτικό πρώτο μαζικό πλήγμα κατά της Ελλάδας και ταυτόχρονα να καταλάβουν ολόκληρη την Κύπρο.

Τέταρτο,ένα παραπλήσιο ενδεχόμενο που θα οφείλεται στις δικές μας ανορθολογικές κατευναστικές παραστάσεις είναι όχι μόνο η έναρξη ένοπλης εμπλοκής αλλά και η κλιμάκωση με ευθύνη της Άγκυρας με την προσδοκία ότι αυτή την φορά προσφέρεται ευκαιρία να γονατίσει την Ελλάδα και να την οδηγήσει σε μεγάλη πολιτική και νομική ήττα που θα την συμμορφώνει στις ηγεμονικές λογικές της «Γαλάζιας πατρίδας».

Ενδοπολεμική αποτροπή ή γιατί σε μια κρίση η Ελλάδα πρέπει να επικρατήσει
Αυτό που ξέρουν οι στρατιωτικοί και οφείλουν να γνωρίζουν οι πολιτικοί

Οι στρατιωτικοί γνωρίζουν –και οι πολιτικοί οφείλουν να γνωρίζουν, ενώ στα Ίμια αποδείχθηκε πως δεν γνώριζαν– τι είναι οι κανόνες εμπλοκής και ποια είναι η σημασία τους στα πρόθυρα μιας κρίσης ή κατά την διάρκεια μιας ένοπλης εμπλοκής.

Εάν αρχίσει μια κρίση και υπάρξει κλιμάκωση τα δικά μας στρατηγικά και διπλωματικά σχέδια θα πρέπει να οδηγούν σε επικράτηση της Ελλάδας σε κάθε στάδιο της κλιμάκωσης συμπεριλαμβανομένου ενός πιθανού γενικευμένου πολέμου. Αυτό ονομάζεται ενδοπολεμική αποτροπή κάτι που μπορούμε να εξηγήσουμε με συντομία, ταυτόχρονα και να περιγράψουμε την σημασία του εκατέρωθεν «σχετικού συμφέροντος».

Από άποψη αποτρεπτικών αποφάσεων και παραστάσεων δύο ζητήματα είναι εξόχως σημαντικά.

Το πρώτο αφορά το ερώτημα τι διακυβεύεται ή καλύτερα με όρους στρατηγικής θεωρίας ποιο είναι το εκατέρωθεν «σχετικό συμφέρον». Αυτό προσδιορίζει τις βαθμίδες τόσο αποφασιστικότητας για εμπλοκή και κλιμάκωση όσο και τα αποτρεπτικά ερείσματα του αμυνόμενου/αποτρέποντος.

Το δεύτερον, αφορά την σχέση «ικανότητας», «μπλόφας» και «απειλής».
Σε μια διακρατική αντιπαράθεση, η πλευρά πoυ έχει τo μεγαλύτερo σχετικό συμφέρoν ως πρoς τo διαφιλovικoύμεvo αγαθό, συγκριτικά θα έχει σχετικό αποτρεπτικό και διαπραγματευτικό πλεovέκτημα, φτάνει να το κάνει αυτό σαφές με επαρκή αποτρεπτική ισχύ, με αποτρεπτικά μηνύματα και με αξιόπιστες αποτρεπτικές παραστάσεις.

Εάv αυτό ισχύει, σε μια διέvεξη όπoυ και oι δύo αvτίπαλoι γvωρίζoυv επαρκώς τoυς λεπτoύς μηχαvισμoύς της απoτρoπής, τα περιθώρια «μπλόφας»(bluffing) της πλευράς πoυ έχει τo μικρότερo σχετικό συμφέρov (εδώ της Τουρκίας) μειώvovται σημαvτικά, και αvτίστρoφα. Στο αδιάκοπο παίγνιο παραστάσεων κόστους τα κράτη διαθέτουν συντελεστές ισχύος των οποίων ο συνδυασμός και η αποτελεσματικότητα στην πράξη δεν είναι πάντα κάτι που σταθμίζεται και υπολογίζεται εύκολα.

Ικανότητα ορίζεται ως τα μέσα που διαθέτει ένα κράτος αλλά και ο τρόπος που μεγιστοποιεί την αποτελεσματικότητά τους με τα να συνδυάζει με βέλτιστο τρόπο τους συντελεστές ισχύος που διαθέτει. Συμπεριλαμβάνονται πολλοί παράγοντες και κριτήρια που αφορούν τις «συμμαχίες», τα ρευστά συμπλεκόμενα συμφέροντα και τις επιδόσεις της διπλωματίας. Ο κίνδυνος είναι η διαφορά μεταξύ της ικανότητας του επιτιθέμενου και της πραγματικής ισχύος που διαθέτει σε σύγκριση με την αντίστοιχη ικανότητα του αμυνόμενου να επιβάλει υψηλό αποτρεπτικό κόστος.

Μπλόφα στην στρατηγική ανάλυση, η κρισιμότερη ίσως έννοια στην θεωρία και στην πράξη, είναι η διαφορά μεταξύ απειλών (επιθετικών ή αποτρεπτικών, εκατέρωθεν) και της πραγματικής ισχύος που διαθέτουν οι αντίπαλοι.

Πάντα αναζητείται η χρυσή τομή καθότι επιτυχία με μεγάλη μπλόφα σημαίνει εξοικονόμηση πόρων και εκπλήρωση των σκοπών με πολύ λίγο κόστος.

«Απόλυτη» αξιοπιστία έχουμε όταν έχουμε «απόλυτη» ικανότητα εκτέλεσης της απειλής.

Αναξιόπιστη μπλόφα έχουμε όταν υπάρχει μεγάλη διάσταση της απειλής και της ισχύος που απαιτείται για να εκπληρωθεί ο σκοπός.

Τα σύνορα μπλόφας, ικανότητας και αξιοπιστίας, όπως γίνεται αντιληπτό, εξ αντικειμένου, είναι θολά, ρευστά και η στρατηγική ενός κράτους αποστολή έχει να επιτύχει βέλτιστη παράσταση ισχύος που εκπληρώνει τους σκοπούς υπεράσπισης της κρατικής κυριαρχίας που πάντα αποτελεί κόκκινη γραμμή.

Ποιο το «συμφέρον» της Ελλάδας και ποιο της Τουρκίας;

Επιμένουμε στην έννοια «σχετικό συμφέρον» γιατί στην περίπτωση των κρίσεων Ελλάδας-Τουρκίας η Τουρκία έχει «συμφέρον δυνάμεως» και η Ελλάδα εξ αντικειμένου ζωτικό εάν όχι έσχατο συμφέρον κρατικής επιβίωσης. Ως προς αυτά, οι απειλές για την «Γαλάζια πατρίδα» δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας.

Στην στρατηγική ανάλυση και εμπράγματα στις αποτρεπτικές αποφάσεις γίνεται διάκριση μεταξύ «εγγενούς ή πρωταρχικού συμφέρovτoς» (intrinsic interest or values) και «συμφέρovτoς δυvάμεως» (power interest). Οι «εγγενείς ή πρωταρχικές αξίες και συμφέροντα» είναι αυτόvoμης και καταληκτικής σημασίας («end values»). Iεραρχoύvται υψηλά και λογικά-κανονικά προεξοφλούν την αποφασιστικότητα του αμυνόμενου να τα υπερασπιστεί.

Αγαθά δυνάμεως ή ποια η σημασία του Αιγαίου για την Ελλάδα και ποια για την Τουρκία;

Αντίθετα, οι «αξίες ή τα αγαθά δυvάμεως», είvαι εργαλειακής σημασίας, δηλαδή, ιεραρχoύvται όχι τόσo ως πρoς τo τι αξίζoυv, όσo ως πρoς τo τι συvεισφέρoυv στην αύξηση της ισχύος του επιτιθέμενου.

Μια λωρίδα γης ή μια διώρυγα,για κάπoιov, εάv τηv καταλάμβαvε στρατιωτικά, δυvατό vα σημαίvει μια oριακή αύξηση τωv γεωπoλιτικώv τoυ ερεισμάτωv του και την αρπαγή πλουτοπαραγωγικών πόρων που το διεθνές δίκαιο προνοεί ότι ανήκει στον αμυνόμενο. Για τον αμυνόμενο, όμως, τo ίδιo αγαθό δυvατό vα είvαι μεγάλης οικονομικής σημασίας και ιστορικής σημασίας με τρόπο που σχετίζεται με την επιβίωσή του.

Κοντολογίς: Ποια η σημασία του Αιγαίου για την Ελλάδα και ποια για την Τουρκία; Εκατέρωθεν, είναι συμφέρον δυνάμεως ή έσχατο ζωτικό συμφέρον που για την Ελλάδα, επιπλέον, πέραν των ιστορικών κριτηρίων κατοχυρώνεται απόλυτα από τις Συνθήκες και τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου της θάλασσας; Έχει περιθώρια η Ελλάδα να εισέλθει σε λαβύρινθο ροκανίσματος αυτών των νομικών, πολιτικών, ιστορικών και γεωπολιτικών ερεισμάτων;

Πάντως, η ύπαρξη έσχατων και ζωτικών συμφερόντων για τον αμυνόμενο και αποτρέποντα και η μετάδοση των σωστών αποτρεπτικών μηνυμάτων και παραστάσεων είναι μείζονος σημασίας ιδιαίτερα στα πρόθυρα κρίσεων και μετά την έναρξη της κρίσης.

Στην προκείμενη περίπτωση η Ελλάδα υπερασπίζεται έσχατο συμφέρον κατοχυρωμένο από τις Συνθήκες και η Τουρκία συμφέρον ηγεμονικής υπερίσχυσης και μάλιστα παραβιάζοντας τις πρόνοιες των Συνθηκών ή ερμηνεύοντάς τες με τρόπο τραγικά λανθασμένο (εκτός και εάν ο αμυνόμενος δεχθεί αυτές τις ερμηνείες οπότε με συναίνεσή του οδηγούμαστε σε αλλαγή της διεθνούς τάξης μεγάλης ιστορικής και γεωπολιτικής σημασίας).

Έχει μάθει το μάθημα των στρατηγικών παιγνίων η Ελλάδα;

Συμπερασματικά, στα εκατέρωθεν αποτρεπτικά στρατηγικά παίγνια η υπεράσπιση μείζονος συμφέροντος είναι πιο αξιόπιστη και αποτρεπτική από την αναθεωρητική διεκδίκηση μικρότερης σημασίας συμφερόντων (συμφέρον δυνάμεως) του κράτους που απειλεί. Ως προς αυτό ερωτάται: Πώς λειτούργησε και πως λειτουργεί η Ελλάδα; Και το ερώτημα αφορά τόσο την πολιτική ηγεσία όσο και τους πολίτες και τους φορείς επιστημονικών τίτλων.

Και εάν υπάρξει στρατιωτική εμπλοκή;

Ολοκληρώνουμε με σύντομες αναφορές στην ενδοπολεμική αποτροπή (“intra-war deterrence”). Στην περίπτωση δηλαδή που το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα ή σε κάποια άλλη φάση έχουμε έναρξη στρατιωτικών εμπλοκών. Σε πολλές περιπτώσεις όπως το 1996 στα Ίμια και στην συνέχεια στην περίπτωση της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας (υπενθυμίζεται το casus belli του 1983 για μη περαιτέρω επέκταση των τετελεσμένων και ο Ενιαίος Αμυντικός Χώρος) είναι ξεκάθαρες περιπτώσεις οι οποίες στην θεωρία της αποτρεπτικής στρατηγικής δημιουργούν την ανάγκη για ανάπτυξη σχεδίων και εάν χρειαστεί εφαρμογή σχεδίων ενδοπολεμικής αποτροπής.

Κανονικά δεν επιτρέπεις τετελεσμένα ή όπως στα Ίμια θολές καταστάσεις ως προς τα τετελεσμένα.

Το σύνηθες εάν όχι αναπόφευκτο εάν ένα κράτος θεωρεί την κυριαρχία του έσχατη λογική, είναι ο αμυνόμενος να δράσει αποσκοπώντας στην αποκατάσταση της διεθνούς τάξης.

Το ζητούμενο – και ο αμυνόμενος απαιτείται να είναι πανέτοιμος για αυτό το ενδεχόμενο –, είναι η κρίση να κλιμακωθεί οπότε θα πρέπει να επικρατεί σε κάθε στάδιο της κλίμακας των ένοπλων εμπλοκών (“escalation control”) καθώς και απόλυτη ετοιμότητα επικράτησης εάν η σύρραξη κλιμακωθεί σε γενικευμένο πόλεμο.

Το τελευταίο θα είναι αναπόφευκτο σε δύο περιπτώσεις:

Πρώτον, εάν ο επιτιθέμενος δεν πήρε τα σωστά αποτρεπτικά μηνύματα οπότε λειτουργεί ανορθολογικά.

Δεύτερον, εάν η ενδοπολεμική αποτροπή του αμυνόμενου και η επικράτησή του σε κάθε στάδιο της κλιμάκωσης αποτύχει οπότε είτε αποδέχεται την ήττα, υποχωρεί και «συζητά» για τα τετελεσμένα είτε επιχειρεί να κερδίσει ένα γενικευμένο πόλεμο.

Η Ελλάδα δεν έχει πολλές επιλογές

Στο σημείο αυτό τονίζουμε και υπογραμμίζουμε για όσους στο παρελθόν καταπολέμησαν την έννοια «αποτρεπτική στρατηγική», ότι ο σκοπός της στρατηγικής αυτή είναι η χώρα να μην βρεθεί σε τέτοια κατάσταση που ο κατευνασμός αναπόδραστα φέρνει.

Καταληκτικά, η Ελλάδα για πολλά χρόνια βρίσκεται σε μια ανορθολογική ενδιάμεση κατάσταση συνεχών Τουρκικών επιθετικών ενεργειών που κυρίως λόγω δικών μας στρατηγικών ελλειμμάτων και κατευναστικών στάσεων τώρα απλά οδηγούνται στην λογική απόληξή τους και κλιμακώνονται. Εάν αυτή η εκτίμηση είναι σωστή τότε η Ελλάδα δεν έχει πολλές επιλογές παρά μόνο να είναι έτοιμη τόσο:

1. για έλεγχο πιθανής ένοπλης εμπλοκής που θα αρχίσει με ευθύνη της Τουρκίας επειδή πλέον εμπράγματα επιχειρεί να αρπάξει Ελληνική κυριαρχία και μάλιστα εκτεταμένη,

2. για έλεγχο της κλιμάκωσης και αποκατάσταση της αποτροπής με κόκκινη γραμμή την κυριαρχία που ορίζουν οι Συνθήκες

3. για επικράτηση στην περίπτωση που η Τουρκία επιχειρήσει ένα γενικευμένο πόλεμο.

Λογικά οι Ένοπλες Δυνάμεις και το Υπουργείο Εξωτερικών είναι προετοιμασμένοι τόσο όσον αφορά την πολιτική και την διπλωματία όσο και όσον αφορά τους αναγκαίους συντελεστές ισχύος και τα εναλλακτικά επιτελικά σχέδια (contingencyplans). Δεν χρειάζεται να τονιστεί ότι οι αποφάσεις που αφορούν πολεμική εμπλοκή τον τελευταίο λόγο τον έχει η εκάστοτε πολιτική ηγεσία ενώ η στρατιωτική ηγεσία έχει στο τραπέζι όλα τα εναλλακτικά σχέδια.

Κυριολεκτικά στην κόψη του ξυραφιού

Ασφαλώς, δεν πρέπει να υποτιμάται ότι η έναρξη πολεμικής εμπλοκής και η κλιμάκωση που απαιτεί ενδοπολεμική αποτροπή και ετοιμότητα για γενικευμένο πόλεμο δημιουργεί κόκκινες γραμμές εθνικής ασφάλειας και ακεραιότητας της Επικράτειας που λιγοστεύουν τις επιλογές τόσο της στρατιωτικής ηγεσίας όσο και της πολιτικής ηγεσίας που ασφαλώς και έχει τον τελευταίο λόγο όσο και την πολιτική ευθύνη. Ένα είναι σίγουρο: Η ακεραιότητα της Ελληνικής επικράτειας, η γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας και η ιστορική παρουσία των Ελλήνων στην κρισιμότερη γεωπολιτική ζώνη του πλανήτη βρίσκονται πλέον στην κόψη του ξυραφιού.

Αυτή την φορά, προστίθεται, στην κόψη του ξυραφιού δεν είναι κάποια μεμονωμένη βραχονησίδα όπως στην περίπτωση των Ιμίων αλλά κάτι πολύ περισσότερο: Η αναίρεση του διπλασιασμού περίπου της Ελληνικής Επικράτειας καθότι αυτό σημαίνει η εφαρμογή των προνοιών του διεθνούς δικαίου που αφορούν την Αιγιαλίτιδα ζώνη, την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. Για το ζήτημα αυτό, υπενθυμίζω, υπάρχει και απόφαση της Ελληνικής Βουλής όταν τέθηκε σε ισχύ η Συνθήκη. Σήμερα, η Άγκυρα με το να εισβάλει στην Ελληνική υφαλοκρηπίδα αυτό αμφισβητεί και αυτό αναιρεί. Κατά συνέπεια ναι μεν η πολιτική ηγεσία έχει τον τελευταίο λόγο στις περί κλιμάκωσης και πολέμου αποφάσεις αλλά και μεγάλες ευθύνες για τις συνέπειες τυχόν υποχώρησης εάν η Τουρκία κλιμακώσει. Εάν τελικά έχουμε κρίση και κλιμάκωση όπου θα υπερισχύσει η Τουρκία ισχύει πως για όλους τους εμπλεκόμενους η επόμενη μέρα θα είναι πολύ δύσκολη. Και αντίστροφα.

HuffingtonPost


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση