«Pax Neoottomanica»

Στη νέα πραγματικότητα, η διέξοδος προς την ισορροπία δίνεται μέσω… ανισορροπίας

Οι τελευταίες εξελίξεις, όσον αφορά την κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας και τη στάση των Μεγάλων Δυνάμεων, επιβεβαιώνουν ότι βρισκόμαστε σε μια διαρκή αναζήτηση ενός νέου σημείου ισορροπίας ισχύος και ρόλων. Πρόκειται για μια ενδοσυστημική ανακατάταξη, απόλυτα «εύλογη» και «συναφής» με τη μακροϊστορική εικόνα των διακρατικών ανταγωνισμών ισχύος, αν θέλουμε να την αναγνώσουμε με ψυχρούς όρους realpolitik. Αυτή, που δεν είναι «εύλογη», είναι η ανορθολογική στάση της Ελλάδας και ενός πολιτικού προσωπικού, το οποίο αδυνατεί – εν μέσω γενικευμένης φοβικότητας και αδιαφορίας – να βάλει σε μια σειρά προτεραιότητας έννοιες όπως: εθνικό συμφέρον, προσωπικές φιλοδοξίες, ιδεολογικές προσηλώσεις.

Μάλιστα, η εν λόγω αδυναμία επιχειρείται να συγκαλυφθεί μέσω εικοτολογιών, όπως βλέπουμε στην περίπτωση των ελληνογαλλικών συζητήσεων για την προμήθεια των φρεγατών Belhara και την εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας Αθήνας-Παρισιού. Το φως της δημοσιότητας βλέπουν πληροφορίες περί «αύξησης της τιμής των φρεγατών την τελευταία στιγμή από τους Γάλλους», περί «μη παροχής διευκολύνσεων στην αποπληρωμή (αριθμός δόσεων)», περί «αποζήτησης ενεχύρων», περί του «χρονικού ορίζοντα ισχύος της ρήτρας αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής» κ.ο.κ.. Αλήθεια, γιατί δε διατυπώθηκαν παρόμοιες «ανησυχίες» πριν τη συμφωνία με τις ΗΠΑ για τον εκσυγχρονισμό των F16 σε Viper;

Είναι ξεκάθαρο ότι οι Αμερικανοί αναζητούσαν διϊστορικά ένα σημείο ισορροπίας, προκειμένου να μην υπήρχε απόλυτη επικράτηση ενός μόνου δρώντα στην περιοχή. Σε αυτό το πλαίσιο κινήθηκαν και όσον αφορά τον εκσυγχρονισμό των ελληνικών πολεμικών αεροσκαφών, κατόπιν του οποίου η τουρκική πολεμική αεροπορία θα ωθείτο στην άμεση προμήθεια αεροσκαφών πέμπτης γενιάς, καθώς τα F16 Block50+, που τώρα διαθέτει, δε θα μπορούν να ανταπεξέλθουν απέναντι στα ελληνικά Viper. Στόχος, λοιπόν, υπήρξε η πίεση της Τουρκίας να προμηθευτεί F35 και να αποσυρθεί, έτσι, από το πρόγραμμα των ρωσικών S400, αλλά και να βρεθεί ένα νέο σημείο ισορροπίας με την αναβάθμιση των αντίστοιχων δυνατοτήτων της Ελλάδας.

Πλέον, στη νέα πραγματικότητα, η διέξοδος προς την ισορροπία δίνεται μέσω… ανισορροπίας.Οι ΗΠΑ αποφεύγουν να καταδικάσουν τον ταραξία της περιοχής και επιχειρούν να ανακόψουν την πορεία της Ελλάδας προς την προμήθεια υποστρατηγικών όπλων και τη σύμπραξη με τη Γαλλία.


Ο λόγος είναι ότι μια τέτοια εξέλιξη θα δημιουργούσε ένα ισχυρό πλέγμα αποτροπής των τουρκικών επιδιώξεων, γεγονός που ανατρέπει τους σχεδιασμούς για την εδραίωση μιας ‘PaxNeoottomanica’ στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, των Βαλκανίων και του Καυκάσου. Από τη στιγμή που η ηγεμονική πολιτική της Άγκυρας είναι διακηρυγμένη και αμετάβλητη στο πέρας του χρόνου, οι ΗΠΑ κλίνουν προς τις τουρκικές θέσεις όσο παρατηρούν, την ίδια στιγμή, την Ελλάδα έτοιμη να μη φανεί «απρόβλεπτη».

Εμείς επιμένουμε να είμαστε δεδομένοι και προβλέψιμοι αδυνατώντας να προβούμε σε αμυντική συνεργασία όχι με την Κίνα, αλλά ούτε καν με τη – νατοϊκή – Γαλλία! Έτσι, για τους Αμερικανούς, το νέο σημείο ισορροπίας κλίνει προς την πλευρά των επιδιώξεων της Τουρκίας, καθώς η Άγκυρα έχει καταφέρει να τους καταστήσει σαφές ότι το κόστος απεμπλοκής της από το αμερικανικό άρμα θα είναι δυσθεώρητο, μη επιδεικνύοντας την παραμικρή πρόθεση έστω μείωσης των αξιώσεών της. Εξάλλου, οι ΗΠΑ θέλουν «ησυχία» και αν αυτή τους παρασχεθεί, μέσω της ελληνικής σιωπής, τόσο το καλύτερο για τις ίδιες καθώς με εύκολο τρόπο θα έχουν αντιπαρέλθει – προσωρινά – την ελέω Τουρκίας ενδεχόμενη γενικευμένη αποσταθεροποίηση.

Σε αυτή την ιστορική φάση, η μη διατάραξη της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ είναι και πάλι επίκαιρη, καθώς η μερική απόσυρση της επιχειρησιακής δέσμευσης των ΗΠΑ από τη Δυτική Ευρώπη και την Ευρύτερη Μέση Ανατολή συνδέεται με την εύρεση περιφερειακών δυνάμεων, που θα επιτελέσουν τον ρόλο του τοποτηρητή των αμερικανικών συμφερόντων. Έναν τέτοιο ρόλο διεκδικεί η Τουρκία, μέσω μιας ‘PaxNeoottomanica’, η οποία θα ενσωματώνει ό,τι νεωτερικό στοιχείο στο επίπεδο της πολιτειακής επίφασης με στόχο τη διεθνή νομιμοποίηση και ό,τι ισλαμοστραφές με στόχο την απόκτηση της ηγετικής θέσης στο μουσουλμανικό κόσμο και της στρατηγικής νομιμοποίησης της παρουσίας της σε γεωγραφικές ζώνες, όπως στον Καύκασο, στην Κεντρική Ασία, στη Μέση Ανατολή, στα Βαλκάνια, στο Μεγάλο Μαγκρέμπ ή στο Κέρας της Αφρικής.

Μάρκος Τρούλης
Διεθνολόγος 
HuffingtonPost


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση