Το χρονικό των κρίσεων Ελλάδας-Τουρκίας από το 1955 έως σήμερα

Από τα Σεπτεμβριανά και το casus belli μέχρι τα Ίμια και το «Oruc Reis» η Άγκυρα προχωρά σε εχθρικές ενέργειες κατά της χώρας μας

Από τον Νίκο Σταυρουλάκη

Η παρούσα ελληνοτουρκική συγκυρία δίνει αφορμή για μια ταχεία ανασκόπηση των ελληνοτουρκικών «κόκκινων» κρίσεων, με ορόσημο τη Συνθήκη της Λωζάννης, που καθόρισε τα σημερινά ελληνοτουρκικά σύνορα, πλην Δωδεκανήσου, της οποίας τα όρια μετακύλησαν στην ελληνική κυριαρχία μετά τον Β΄ Π.Π. Το φόντο παραμένει σταθερό. Η Αθήνα, με την πολιτική «κατευνασμού», βρίσκεται συνεχώς αιφνιδιασμένη μπροστά στην προκλητική Τουρκία και τρέχει να διαχειρισθεί το αποτέλεσμα. Πάντα, δε, μια ελληνική συγκατάθεση ακολουθείται από μια μείζονα τουρκική πρόκληση. Το αποδεικνύει η περίπτωση του «casus belli».

Τον Μάρτιο του 1995, η Ελλάδα ήρε την αντίθεσή της στη Συμφωνία Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας με την Ε.Ε. Ως αντάλλαγμα φέρεται ότι έλαβε την αποδοχή από την Άγκυρα ότι η αίτηση της Κύπρου για είσοδο στην Ε.Ε. θα συζητείτο μετά τη διακυβερνητική σύνοδο της Ε.Ε. του 1997. Η ελληνική κίνηση «καλής θέλησης» απαντήθηκε από την κυβέρνηση της Τανσού Τσιλέρ με μια μείζονα εχθρική κίνηση.

Όπως σημειώνει στην εξαιρετική «ατομική διατριβή» του ο τότε ταξίαρχος Δ. Μπούρλος (2015), «μια σειρά περιστατικών μεταξύ των δύο κρατών γύρω από το δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από τα 6 στα 12 μίλια κλιμακώθηκαν στις 8 Ιουνίου 1995, όταν η τουρκική Βουλή έδωσε στην κυβέρνηση την άδεια να αναλάβει όποια δράση -συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής- θεωρούσε απαραίτητη, αν η Ελλάδα ασκούσε το δικαίωμα αυτό, όπως είχε προβλεφθεί στη Σύνοδο του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, ως προς τη δυνατότητα επέκτασης των χωρικών υδάτων της χώρας».

1955: Η κρίση των Σεπτεμβριανών

Στις 6 Σεπτεμβρίου 1955, υποκινούμενος τουρκικός όχλος εξαπολύει επιχείρηση εθνοκάθαρσης της Κωνσταντινούπολης από τους Έλληνες. Ως αίτιο εμφανίζεται από την Άγκυρα μια συνήθης τουρκική πρακτική, η προβοκάτσια! Μια βόμβα στη δήθεν (κατασκευασμένη στα χαρτιά με αυτές τις ανόητες επινοήσεις του Ελευθερίου Βενιζέλου) κατοικία του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη, την οποία είχε τοποθετήσει Τούρκος πράκτορας, χρεώνεται σε Ελληνα. Το πραγματικό αίτιο είναι η έναρξη του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ στην Κύπρο.

Το κατασκευασμένο γεγονός βγάζει στον δρόμο χιλιάδες Τούρκους βαρβάρους, που με μίσος σπάνε, σκίζουν, καίνε, καταστρέφουν ό,τι ελληνικό βρίσκουν μπροστά τους. Οικίες, καταστήματα, σχολεία, φαρμακεία, σύλλογοι, γραφεία εφημερίδων, ξενοδοχεία, κλινικές, εργοστάσια, ζαχαροπλαστεία, καφενεία, εστιατόρια και εκκλησίες παραδίδονται στις φλόγες – ακόμα και νεκροταφεία εξοργώνονται από το βαρβαρικό πλήθος.

1973: Η κρίση του «Τσανταρλί»

Στις 29 Μαΐου 1973 (συμβολική ημερομηνία) συμβαίνει κάτι ανάλογο με αυτό που συναντάμε αυτές τις ημέρες. Το τουρκικό ωκεανογραφικό σκάφος «Τσανταρλί» βγαίνει στο Αιγαίο για έρευνες, σε μια απροκάλυπτη προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων και έμπρακτης αμφισβήτησης της κατοχυρωμένης με διεθνείς συνθήκες ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο. Στην Αθήνα, η δικτατορική κυβέρνηση αναλώνεται στις εσωτερικές της αντιθέσεις μεταξύ των πόλων Παπαδόπουλου – Ιωαννίδη και δεν αντιδρά…

1974: Η κρίση του Κυπριακού

Η εισβολή και η κατοχή σε δύο φάσεις (Ιούλιος, Αύγουστος) του βόρειου τμήματος της Κύπρου είναι σε όλους γνωστές, φέρνοντας τις δύο χώρες στα πρόθυρα γενικευμένου πολέμου, με το στρατηγικό πλεονέκτημα να το κρατά η Τουρκία, λόγω απόστασης από τη Μεγαλόνησο και επειδή η εγκληματική κυβέρνηση Ιωαννίδη παρασύρθηκε από τις ψεύτικες διαβεβαιώσεις Κίσιντζερ προς τους αφελείς ηγέτες των Αθηνών.

1976: Η κρίση του «Χόρα»

Άλλη μία κρίση με τουρκικό ωκεανογραφικό σκάφος. Το «Xόρα» διενεργούσε έρευνες στο Αιγαίο για υποθαλάσσια κοιτάσματα πετρελαίου, αμφισβητώντας ευθέως την ελληνική υφαλοκρηπίδα. Είναι η κρίση, η οποία χαρακτηρίζεται από την ιστορική ρήση του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος στις 9 Αυγούστου δηλώνει «Βυθίσατε το ‘Χόρα’» και όχι από τις αντιδράσεις της κυβέρνησης Καραμανλή, η οποία διαμαρτύρεται στον ΟΗΕ, ζητώντας την άμεση σύγκληση του Σ.Α. του ΟΗΕ!

1987: Η κρίση του «Σισμίκ»

Και πάλι κρίση με αφορμή τη θάλασσα. Ήταν Μάρτιος, όταν το ωκεανογραφικό πλοίο «Χόρα», που είχε μετονομαστεί σε «Σισμίκ», έβγαινε στο Αιγαίο προκαλώντας και πάλι πολεμικό γεγονός. Τα τουρκικά ΜΜΕ, γνωρίζοντας την αθηναϊκή αφέλεια, παρουσιάζουν χάρτες με τη διαδρομή που υποτίθεται ότι θα ακολουθούσε το σκάφος στο βορειοανατολικό Αιγαίο. Ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου δηλώνει αποφασισμένος να αντιδράσει και δίνει εντολή για πλήρη πολεμική ετοιμότητα. Κηρύσσεται γενική επιστράτευση. Η κρίση εκτονώνεται με συνομιλίες των πρωθυπουργών Παπανδρέου και Οζάλ, που κατέληξαν στην περίφημη Συμφωνία του Νταβός, για την οποία ο ίδιος ο Ανδρέας αναφώνησε «mea culpa»!

1996: Η κρίση των Ιμίων (Ι)

Η βραχονησίδα Ιμια ήταν αιτία για να έρθουν και πάλι κοντά σε πολεμική σύρραξη οι δύο χώρες. Ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης απέτυχε να διαχειρισθεί την κρίση, ενώ ο Ανδρέας Παπανδρέου αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας. Για μία ακόμα φορά, η τουρκική προβοκάτσια έπιασε «λαβράκι». Η τυχαία προσάραξη στο νησί ενός τουρκικού σαπιοκάραβου και η άρνηση του κυβερνήτη του να δεχθεί βοήθεια από ελληνικά μέσα προκάλεσαν εκ νέου τις συνειδήσεις των δύο λαών.

Ο τότε δήμαρχος Καλύμνου Δημήτρης Διακομιχάλης ύψωσε την ελληνική σημαία στη Μικρή Ιμια στις 25 Ιανουαρίου. Το γεγονός προκάλεσε σάλο στην Τουρκία, με τα τουρκικά ΜΜΕ να μεταδίδουν εικόνες με τις σημαίες στις βραχονησίδες. Σε απάντηση, η Αγκυρα στέλνει δύο δημοσιογράφους της εφημερίδας «Χουριέτ» στη Σμύρνη, οι οποίοι μετέβησαν με ελικόπτερο στις 27 Ιανουαρίου στη Μικρή Ιμια, υπέστειλαν την ελληνική σημαία και ύψωσαν την τουρκική. Η επιχείρηση βιντεοσκοπήθηκε και προβλήθηκε από το τηλεοπτικό κανάλι της «Χουριέτ».

Η «οργισμένη» Αγκυρα κατάφερε να αποβιβάσει άνδρες των ειδικών δυνάμεων στη μία βραχονησίδα, ενώ στις 31 Ιανουαρίου, παρά όσα αναφέρουν τα επίσημα πορίσματα, ελικόπτερο του Π.Ν. πλήττεται από τουρκικά πυρά και καταρρίπτεται. Τρεις Έλληνες αξιωματικοί έχασαν τη ζωή τους. Η κρίση εκτονώνεται με την παρέμβαση των ΗΠΑ.

Κατά ορισμένες πηγές, είναι μία ακόμα κρίση (μετά το Κυπριακό το 1974), που υποκινήθηκε από αμερικανικά κέντρα ως προειδοποίηση προς τον γερμανότροπο πρωθυπουργό Σημίτη, ακριβώς στη μεταβατική περίοδο Παπανδρέου – Σημίτη, η οποία θα καθόριζε τη στάση της Ελλάδας τα επόμενα χρόνια, έπειτα από πολλές δεκαετίες αντιαμερικανισμού… Είναι η κρίση που χαρακτηρίζεται από δύο κορυφαία stand up «Ελλήνων» πολιτικών: το «δεν γίνεται να πάρει τις σημαίες ο αέρας;» του Θ. Πάγκαλου και το «ευχαριστώ τους Αμερικανούς» του Κ. Σημίτη στη Βουλή. Ο ίδιος άνθρωπος, έναν χρόνο αργότερα, αποδεχόταν «ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο»…

1997: Η κρίση των πυραύλων S-300

Τον Ιανουάριο του 1997, υπό το βάρος της διαρκούς τουρκικής απειλής στη Μεγαλόνησο, ανακοινώθηκε η σύναψη συμφωνίας Κύπρου – Ρωσίας για την αγορά του προηγμένου (τότε) ρωσικού συστήματος αεράμυνας των πυραύλων S-300. Οι πύραυλοι ήταν το αντίπαλο δέος του αμερικανονατοϊκού συστήματος των πυραύλων PATRIOT, εξοργίζοντας την Ουάσινγκτον.

Η κυβέρνηση Σημίτη κλήθηκε για δεύτερη φορά να διαχειρισθεί την κατάσταση. Η ελληνική πλευρά δεν προετοιμάσθηκε σωστά για να αντιμετωπίσει τις διεθνείς αντιδράσεις που δημιούργησε η συγκεκριμένη προμήθεια, με προεξάρχουσες τις Ην. Πολιτείες και την Τουρκία. Δύο χρόνια αργότερα, Ελλάδα και Κύπρος υποχρεώθηκαν με ταπεινωτικό τρόπο να εγκαταλείψουν την ιδέα εγκατάστασης των πυραύλων σε κυπριακό έδαφος και να τους τοποθετήσουν στην Κρήτη. Κάτι ανάλογο δεν συνέβη με το νεότερης έκδοσης ρωσικό πυραυλικό σύστημα S-400 και την Τουρκία, καθώς Ελλάδα – Κύπρος υποκύπτουν πάντα στις θελήσεις της Ουάσινγκτον, η δε Ουάσινγκτον στις θελήσεις της Τουρκίας.

1998: Η υπόθεση Οτσαλάν

Τον Οκτώβριο του 1998, ο ηγέτης των Κούρδων Αμπντουλάχ Οτσαλάν υποχρεώνεται να εγκαταλείψει τη Συρία, ενώ καταδιώκεται από την Τουρκία. Ο Οτσαλάν επιβιβάσθηκε σε αεροσκάφος των συριακών αερογραμμών και έφθασε στην Αθήνα. Η κυβέρνηση Σημίτη, με «κομμένα πόδια» από την κρίση των Ιμίων, αρνείται να τον δεχθεί, αντιλαμβανόμενη ότι θα επιβάρυνε περαιτέρω τις ήδη τεταμένες σχέσεις με την Τουρκία.

Έπειτα από ολιγόωρη παραμονή στην Αθήνα, και κατόπιν συνεννοήσεων με τους Ρώσους, ο Οτσαλάν βρήκε καταφύγιο στη Μόσχα. Στη ρωσική πρωτεύουσα έμεινε έναν μήνα, ενώ υπέβαλε και αίτηση ασύλου που έγινε δεκτή από τη Δούμα, όχι όμως και από τον μέθυσο Ρώσο ηγέτη Μπόρις Γιέλτσιν. Υστερα από συνεννοήσεις Ρώσων και Ιταλών, ο Οτσαλάν μεταβαίνει στη Ρώμη, όπου κρατείται, ενώ υποβάλλει αίτηση ασύλου.

Τον Νοέμβριο του 1998, 109 βουλευτές του ελληνικού Κοινοβουλίου υπέγραψαν επιστολή με την οποία προσκαλούσαν τον Οτσαλάν να επισκεφθεί την Ελλάδα. Η επιστολή επιδόθηκε στον Οτσαλάν ενώ βρισκόταν στη Ρώμη. Η ΜΙΤ σε συνεργασία με τη MOSSAD (τότε ήταν αγαστές οι σχέσεις Αγκυρας – Τελ Αβίβ) τον κατεδίωκε με στόχο τη σύλληψη ή την εκτέλεσή του. Η Αγκυρα διεμήνυσε σε όλες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, «φωτογραφίζοντας» την Αθήνα, πως «τυχόν φιλοξενία του Οτσαλάν σε γειτονική χώρα αυτομάτως θα την καθιστούσε εχθρική προς την Τουρκία». Λόγω της κατάστασης, απεσταλμένοι της κυβέρνησης Σημίτη συναντήθηκαν μαζί του κατά την παραμονή του στην Ιταλία, οι οποίοι του τόνισαν ότι δεν πρέπει να επιστρέψει στην Ελλάδα.

Ωστόσο, ο ίδιος, γνωρίζοντας τα αισθήματα του ελληνικού λαού και ευρισκόμενος σε απόγνωση, εφόσον καταδιωκόταν κινδυνεύοντας να παραδοθεί στην Τουρκία ή να δολοφονηθεί από πράκτορες των MIT – MOSSAD, επέλεξε να φθάσει για δεύτερη φορά στην Αθήνα.

Η -υπόδουλη πλέον στους Αμερικανούς- κυβέρνηση Σημίτη αρνείται για δεύτερη φορά να τον δεχθεί και, μέσω απεσταλμένων, τον πείθει να μεταβεί στην Κένυα. Ο Οτσαλάν μετέβη στο Ναϊρόμπι στις 2 Φεβρουαρίου 1999 και κατέληξε στην ελληνική πρεσβευτική κατοικία, υποτίθεται υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας και στη συνέχεια «απάγεται» από Τούρκους πράκτορες…

Άλλη μία… επιτυχής διαχείριση ελληνοτουρκικής κρίσης από την κυβέρνηση Σημίτη! Είναι η μοναδική ελληνική κυβέρνηση που κλήθηκε να αντιμετωπίσει τρεις μείζονες κρίσεις με την Τουρκία και απέτυχε απολύτως και στις τρεις. Ανίκανη ή κάτι άλλο; Ο Κώστας Καραμανλής χαρακτήρισε τον Κ. Σημίτη «αρχιερέα της διαπλοκής».

2018: Η κρίση των Ιμίων (ΙΙ)

Μεσάνυχτα της 13ης Φεβρουαρίου, σκάφος του Λιμενικού Σώματος εμβολίστηκε από τουρκική ακταιωρό και πάλι στη θαλάσσια περιοχή των Ιμίων. Το τουρκικό σκάφος χτύπησε με την πλώρη τη ναυαρχίδα του Λιμενικού Σώματος «Γαύδος», προκαλώντας υλικές ζημιές, χωρίς να σημειωθεί τραυματισμός. Η Αθήνα χαρακτήρισε το περιστατικό «επιθετική ενέργεια με σκοπό τη βύθιση του ελληνικού σκάφους».

Είχε προηγηθεί, μερικές ημέρες πριν, ανάλογο περιστατικό, όταν τουρκικό σκάφος «συγκρούσθηκε εφαπτόμενο» με την κανονιοφόρο του Πολεμικού Ναυτικού «Νικηφόρος», η οποία έκανε προγραμματισμένη περιπολία στην περιοχή των Ιμίων. Η ένταση εκτονώθηκε ύστερα από επικοινωνία των πρωθυπουργών Αλ. Τσίπρα και Μπιναλί Γιλντιρίμ, πάλι με αμερικανική διαμεσολάβηση (πώς γίνεται κάθε φορά η κρίση να καταλήγει σε επικοινωνία των δύο πρωθυπουργών σαν να μην τρέχει τίποτα;), ενώ ο τότε ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς δήλωσε πως «δεν θα υπάρχει ξανά τέτοια ειρηνική συμπεριφορά» σε ανάλογο περιστατικό.

Σήμερα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλ. Τσίπρας καλεί τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη «να κάνει ό,τι έκανε εκείνος το 2018»! Τι να κάνει, δηλαδή;

2020: Η κρίση του Έβρου

Η πιο πρόσφατη και πιο απροκάλυπτα βίαιη ελληνοτουρκική κρίση ξεκίνησε στις 28 Φεβρουαρίου 2020, όταν η τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι ανοίγει τα σύνορά της στους πρόσφυγες και τους μετανάστες που επιδιώκουν να φτάσουν δήθεν σε εδάφη της Ε.Ε. Ως διά μαγείας, σχεδόν ταυτόχρονα έφθαναν στην ελληνοτουρκική μεθόριο χιλιάδες πρόσφυγες – μετανάστες ανεξέλεγκτης προέλευσης, που διενεργούσαν μαζικές επιθέσεις κατά των ελληνικών δυνάμεων που είχαν παραταχθεί κατά μήκος της οριογραμμής στα ελληνοτουρκικά σύνορα, κατά μήκος του ποταμού Εβρου.

Τα κύματα των επιθέσεων αποκρούστηκαν με επιτυχία, γεγονός που επισημάνθηκε θετικά από το σύνολο της Ε.Ε., πλην του ξινού τουρκόφιλου Βερολίνου και χάρισε προσωρινή εσωτερική αίγλη στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Η κρίση κράτησε (με τα απόνερά της) σχεδόν ολόκληρο τον Μάρτιο. Στις 7 Μαρτίου, ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού δήλωνε: «Αυτή είναι μόνο η αρχή»… Τη θυμάται κανείς στην κυβέρνηση;

Εφημερίδα "Δημοκρατία"


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση