Οι ευρωπαίοι ηγέτες θεατές των παγκοσμίων εξελίξεων

Η Ευρώπη δεν έχει ούτε τα μέσα ούτε τη βούληση να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της δολοφονίας Σουλεϊμανί

Της Judy Dempsey

Η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε αναταραχή αλλά οι Ευρωπαίοι είναι ατυχείς παρευρισκόμενοι.

Η απόφαση του Αμερικάνου προέδρου Donald Trump να δολοφονήσει τον Qassem Soleimani, τον ηγέτη της σκληροτράχηλης Quds Force, έχει ταρακουνήσει τους ηγέτες των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών.

Οι προσπάθειές τους να διασώσουν το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA), τη συμφωνία—ορόσημο του 2015 για τα πυρηνικά, καταρρέουν αφότου το Ιράν δήλωσε στις 5 Ιανουαρίου ότι εγκαταλείπει όλους τους περιορισμούς για τον εμπλουτισμό ουρανίου. Είναι απίθανο η συμφωνία να είχε επιβιώσει από τη στιγμή που ο Trump αποχώρησε από αυτή το 2018. Ο θάνατος του Soleimani έχει αυξήσει την επιρροή των σκληροπυρηνικών στο Ιράν. Δεν τους άρεσε η συμφωνία για τα πυρηνικά.

Αναφορικά με την αντίδραση των Ευρωπαίων στην απόφαση του κοινοβουλίου του Ιράκ να διατάξει την εκκένωση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη χώρα, σε συνδυασμό με την αυξημένη επιρροή του Ιράν στη Βαγδάτη, ήταν να εκφράσουν έντονη ανησυχία και να προχωρήσουν σε ρητορικές δηλώσεις.

Η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία, οι οποίες υπογράφουν την JCPOA, ζήτησαν μια έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, τονίζοντας την ανάγκη για αποκλιμάκωση και δίνοντας έμφαση στην "βαθιά τους ανησυχία”, μια έκφραση που έχει μηδενικό νόημα.


Αλλά η πιθανή πυρκαγιά που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια τους είναι συμπτωματική μιας πολύ πιο βαθιάς ασθένειας, και οι συνέπειες της είτε θα ταρακουνήσουν την Ευρώπη από την στρατηγική της ανικανότητα ή θα την υποβαθμίσουν σε ένα απλό αντικείμενο εξωτερικών επιρροών, καλοπροαίρετων ή καταστρεπτικών.

Πρώτα από όλα, είναι χαρακτηριστικό της βαθιάς κρίσης στη διατλαντική σχέση.

Δεν έχει να κάνει μόνο με τις θέσεις του Trump για το ΝΑΤΟ. Οι προκάτοχοί του ήταν σκληροί επικριτές της στρατιωτικής ικανότητας των Ευρωπαίων-μελών της συμμαχίας. Έχει να κάνει με το πώς οι Ευρωπαίοι, ομαδοποιημένοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν φαίνεται να έχουν σημασία για αυτή την αμερικανική κυβέρνηση.

Ένας λόγος είναι ότι ως Ένωση, οι Ευρωπαίοι δεν ασκούν εξουσία με την παραδοσιακή έννοια. Ούτε έχουν ενότητα όταν πρόκειται για μια κοινή αντίληψη των απειλών. Ούτε υπερασπίζονται τα συμφέροντα τους.

Εάν το έκαναν, η Γαλλία και η Γερμανία θα είχαν συμμετάσχει στην Επιχείρηση Sentinel , που τώρα είναι γνωστή ως Διεθνής Κατασκευή Ναυτικής Ασφάλειας, που ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2019 για να απαντήσει στις απειλές κατά της ναυσιπλοΐας στα Στενά του Ορμούζ. Η προστασία των θαλάσσιων ζωνών είναι κρίσιμη για τις ευρωπαϊκές, αμερικανικές και παγκόσμιες εμπορικές ροές. Αλλά εκτός από την συμμετοχή της Βρετανίας στην υπό αμερικανική ηγεσία αποστολή, οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες αρνήθηκαν να συμμετάσχουν, ενώ λίγες υπέγραψαν την ανταγωνιστική πρωτοβουλία της Γαλλίας -χωρίς τη Γερμανία.

Ίσως η συνεργασία με τους Αμερικανούς θα είχε στείλει το λάθος μήνυμα στο Ιράν: ότι οι Ευρωπαίοι είναι μαζί με τον Trump. Αλλά η υιοθέτηση μιας ίσης απόστασης από τις ΗΠΑ και το Ιράν ή μιας ξεχωριστής πολιτικής όταν πρόκειται για τις επιθέσεις του Ιράν σε πετρελαϊκά τάνκερ, επιβεβαιώνει τι πάει λάθος με την διατλαντική σχέση.

Οι ανησυχητικές συνέπειες της δολοφονίας του Soleimani είναι ότι αφήνει το Ιράκ ακόμη πιο ευάλωτο στην ιρανική επιρροή από τη μια πλευρά, και από την άλλη, εάν αποχωρήσουν τα αμερικανικά στρατεύματα, θα μπορούσαν να προσφέρουν μια ευκαιρία για την ανασυγκρότηση του Ισλαμικού Κράτους.

Με οποιονδήποτε τρόπο, η κυριαρχία για την οποία η ιρακινή βουλή υποστήριξε ότι έχει υπονομευθεί από την αμερικανική κατοχή αρχικά, θα υπονομευθεί τόσο από την επιρροή του Ιράν όσο και από αυτή του Ισλαμικού Κράτους. Και η Ευρώπη δεν θα είναι σε θέση να ξεφύγει από το φάντασμα των τρομοκρατικών επιθέσεων σε αμερικανικούς στόχους, εκτός από επιπλέον ροές προσφύγων.

Πάνω από όλα, ποιοι παράγοντες ή ποιος, θα πείσει τώρα το Ιράν να επιστρέψει στην JCPOA, η οποία εξάλλου ήταν μία προσπάθεια να περιορίσει την διάδοση των φονικών όπλων; Ένα Ιράν με πυρηνικά θα αλλάξει το γεωστρατηγικό περίγραμμα της περιοχής, με το Ισραήλ, τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία, για να αναφέρουμε μερικούς, να φοβούνται μια τέτοια εξέλιξη.

Εάν και όταν φύγουν τα αμερικανικά στρατεύματα, η σταθερότητα του Ιράκ θα βρίσκεται "στον αέρα”. Η στρατιωτική βοήθεια που παρείχε η Γερμανία στους Κούρδους και η εκπαίδευση που παρείχε το ΝΑΤΟ στον ιρακινό στρατό, θα ανασταλεί. Το Βερολίνο και το ΝΑΤΟ έχουν καταστήσει την ασφάλεια του προσωπικού τους προτεραιότητα. Εάν το Ιράν πρόκειται να εγγυηθεί την σταθερότητα του Ιράκ, ασφαλώς θα το κάνει με υψηλό τίμημα.

Ο αυξημένος ρόλος της Τεχεράνης στην περιοχή και η στήριξη της για τρομοκρατικά κινήματα θα πρέπει να εξαλείψει οποιαδήποτε αμφιβολία από Ευρωπαίους και Αμερικανούς, για τις προθέσεις του καθεστώτος.

"Σε αντίθεση με την κυβέρνηση Trump, η οποία δεν μπορεί να συμβιβάσει την επιθυμία της είναι αυστηρή με το Ιράν, με την επιθυμία της να αποχωρήσει συνολικά από την περιοχή, το καθεστώς του Ιράν έχει μια στρατηγική….. προς τους επιθυμητούς σκοπούς της: ν α διατηρήσει τους κληρικούς στην εξουσία, να διατηρήσει το αυτοκρατορικό της project στην περιοχή ζωντανό, και να κρατήσει τους ορκισμένους εχθρούς της, μεταξύ των οποίων και η Αμερική, εκτός ισορροπίας και έξω από την γειτονιά της”, υποστηρίζει ο William J. Burns, πρόεδρος του Carnegie Endowment for International Peace, και ο Jake Sullivan, μη μόνιμος συνεργάτης στο Atlantic.

Μια τέτοια ανάλυση δεν βοηθάει καθόλου εν όψει της επίσκεψης της Γερμανίδας Καγκελαρίου Angela Merkel στη Μόσχα στις 11 Ιανουαρίου -μετά από πρόσκληση του Ρώσου προέδρου Vladimir Putin. Με την επιρροή του να εκτείνεται στην Ανατολική Ουκρανία και στη Συρία, εκτός από τις επιρροές στην Ευρώπη οι οποίες προκαλούν αναταραχή, η νέα κρίση στο Ιράκ και στο Ιράν θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία για αυτόν στο διπλωματικό πεδίο.

Ιδιαίτερα από τη στιγμή που ο Trump έχει αποφύγει τη διπλωματία και οι Ευρωπαίοι πιστεύουν ακόμη σε αυτή παρά το ότι στερούνται μόχλευσης και στρατηγικής.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση