Mάχη για τον έλεγχο της νέας πολυμερούς τάξης στην ΕΕ

Του Bernardo de Miguel

Μετά τις εκρηκτικές δηλώσεις του Εμανουέλ Μακρόν στον Economist για την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, που προκάλεσαν αίσθηση, η Γαλλία επιστρέφει αυτή την εβδομάδα στις Βρυξέλλες με διαλλακτικότερους τόνους.

Ο σεισμός Μακρόν ήταν έντασης μεταξύ επώδυνης και εξευτελιστικής στην πολιτική και διπλωματική κλίμακα των Βρυξελλών. Συντάραξε τα θεμέλια και των δύο οργανισμών. Και ερμηνεύθηκε από το Βερολίνο και άλλες πρωτεύουσες ως προληπτική επίθεση με στόχο να γίνει η Γαλλία η μοναδική μεγάλη γεωστρατηγική και στρατιωτική δύναμη στην Ευρώπη μετά την έξοδο της Βρετανίας.

Η μάχη για την ευρωπαϊκή κυριαρχία στην εποχή μετά το Brexit, μετά τη Μέρκελ, και με ισχυρό ακόμη τον λαϊκισμό, έχει ξεκινήσει. «Οι υπνοβάτες ξύπνησαν», λέει η Σάντα Ισλάμ, διευθύντρια για ευρωπαϊκά θέματα στο κέντρο μελετών Friends of Europe. Η Ισλάμ θεωρεί ότι ο Γάλλος πρόεδρος, του οποίου ο ευρωπαϊσμός είναι υπεράνω αμφιβολιών, «ζητά από εμάς τους Ευρωπαίους να αφήσουμε τις ανέσεις μας και να ξανασκεφτούμε το μέλλον μας, την ταυτότητά μας και τη σημασία μας σε έναν κόσμο που αλλάζει».

Ο Μακρόν δήλωσε ότι είναι κουρασμένος από μια ευρωζώνη που ευνοεί δυσανάλογα τη Γερμανία, μια ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική που προχωρεί σαν σαλιγκάρι και ένα ΝΑΤΟ «εγκεφαλικά νεκρό», όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία αναλαμβάνουν μονομερείς πρωτοβουλίες επικίνδυνες για τους υπόλοιπους.


Μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν, το Ελιζέ επιχειρεί τώρα να καθησυχάσει το Βερολίνο, το ΝΑΤΟ, ακόμη και τις βαλκανικές χώρες. Ετσι, την περασμένη Παρασκευή, η γαλλική κυβέρνηση διατύπωσε μια πρόταση που τροποποιεί το σύστημα διεύρυνσης της ΕΕ και επιτρέπει την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει σκληρότερα κριτήρια ένταξης στην ΕΕ σε σχέση με το κράτος δικαίου. Και εξαρτά την ένταξη νέων μελών από την εκπλήρωση αυστηρότερων στόχων οικονομικής και κοινωνικής σύγκλισης.

Πέντε ημέρες μετά την πολυσυζητημένη συνέντευξη, η Γαλλίδα υπουργός Άμυνας Φλοράνς Παρλί εξύμνησε το ΝΑΤΟ σε μια σύνοδο των ομολόγων της στις Βρυξέλλες. Την ίδια στιγμή, η γαλλική προεδρία διαβεβαίωνε σε όλους τους τόνους ότι θέλει να έχει άριστες σχέσεις με το Βερολίνο.

Παρ’όλα αυτά, κανείς δεν αμφιβάλλει στις Βρυξέλλες ότι οι δηλώσεις του Μακρόν προαναγγέλλουν μια σκληρή μάχη για τον έλεγχο της νέας πολυμερούς τάξης. Ο Γάλλος πρόεδρος πιστεύει ότι η γηραιά ήπειρος πρέπει να πετύχει το ταχύτερο δυνατό μια «ευρωπαϊκή κυριαρχία», πρώτα απ΄όλα στο στρατιωτικό πεδίο. Ο τελικός του στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα είδος διεθνούς διευθυντηρίου της ΕΕ, το οποίο θα ελέγχεται στο εσωτερικό της ευρωπαϊκής οικογένειας από το Παρίσι και το Βερολίνο και στο εξωτερικό από το Λονδίνο.

«Παρά τις αντιδράσεις που προκάλεσαν οι δηλώσεις του Μακρόν, η στάση του είναι προβλέψιμη και συνεπής προς τις προτιμήσεις της Γαλλίας στη μεταψυχροπολεμική εποχή», λέει η Κλάρα Πορτέλα, ερευνήτρια του Ινστιτούτου της ΕΕ για Μελέτες Ασφαλείας. Η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ και η μείωση του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ για το ΝΑΤΟ, προσθέτει, «προσφέρουν στη Γαλλία την ευκαιρία να επαναφέρει την παλιά της φιλοδοξία να ηγηθεί μιας ευρωπαϊκής άμυνας που θα είναι ανεξάρτητη από την Ουάσινγκτον».

Η επίθεση του Μακρόν σημειώνεται λίγες μόνο εβδομάδες πριν αναλάβουν καθήκοντα η νέα πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο νέος ύπατος αντιπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική Χοσέπ Μπορέλ. Και οι δύο χρωστούν τη θέση τους σε μια συμφωνία που ενορχήστρωσε ο Μακρόν. Και ο φιλογαλλισμός τους, ιδιαίτερα του Μπορέλ, είναι γνωστός στο Παρίσι και θα τύχει εκμετάλλευσης εν ευθέτω χρόνω. Προς το παρόν, η νέα Κομισιόν έχει θέσει προτεραιότητες που εκπληρώνουν τις φιλοδοξίες του Γάλλου προέδρου, όπως η ενίσχυση της νομισματικής ένωσης (με μια πλήρη τραπεζική ένωση και ένα είδος ασφάλισης για την ανεργία) και η προώθηση της κοινής αμυντικής πολιτικής με βάση ένα ταμείο 13 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Αλλά ο Μακρόν θέλει να πάει πιο μακριά. «Θεωρώ ότι οι συζητήσεις για το 3% [του δημοσίου ελλείμματος] και το 1% [του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού] ανήκουν στον περασμένο αιώνα», είπε στον Economist. Ο Γάλλος πρόεδρος προειδοποιεί το Βερολίνο ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί ένα στάτους κβο που βαθαίνει το οικονομικό και κοινωνικό ρήγμα ανάμεσα στην καρδιά της ευρωζώνης και την περιφέρεια.

Δικαίως ή αδίκως, ο Μακρόν προετοιμάζεται για ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών με τη Μέρκελ και για ένα ευρωπαϊκό τοπίο χωρίς τη Γερμανίδα καγκελάριο. «Η συνέντευξη του Μακρόν δείχνει τη χειραφέτησή του από τη μητρική ματιά της Μέρκελ και την έναρξη μιας πολύ πιο φιλόδοξης περιόδου για τη Γαλλία», επισημαίνει ο Αλμπέρτο Αλεμάνο, καθηγητής ευρωπαϊκού δικαίου στην Ecole des Hautes Etudes Commerciales του Παρισιού.

*O Μπερνάρντο ντε Μιγκέλ είναι ανταποκριτής της El País στις Βρυξέλλες
El País,ΑΠΕ-ΜΠΕ


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση