Γιατί δεν ανησυχεί η Ευρώπη για την κατάρρευση της συνθήκης INF

Του Nick Witney

Την προηγούμενη Παρασκευή βιώσαμε την κατάρρευση της Συνθήκης για τις Πυρηνικές Δυνάμεις Μεσαίες Εμβέλειας (INF) -ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία του καθεστώτος ελέγχου των όπλων που επέτρεψε στον Ψυχρό Πόλεμο να "ξεπαγώσει”. Υπογράφθηκε από τους προέδρους Ronald Reagan και Mikhail Gorbachev το 1987, και εξάλειψε μια ολόκληρη κατηγορία πυρηνικών όπλων.

Η Συνθήκη INF έβαλε ένα τέλος στην κρίση Euromissile-μια περίοδο μεγάλου άγχους και ανησυχίας ανά την Ευρώπη και στη συμμαχία του ΝΑΤΟ, που προκλήθηκε από την ανάπτυξη της Σοβιετικής Ένωσης στη δεκαετία του 1970, μιας νέας κλάσης πυρηνικών πυραύλων μεσαίας εμβέλειας που χρησιμοποιήθηκαν για χρήση στην ήπειρο. Μετά από την απειλή του ΝΑΤΟ για αντίποινα, η οποία απέτυχε να πείσει τους Σοβιετικούς να υποχωρήσουν, οι ΗΠΑ ανέπτυξαν πυραύλους cruise και τους πυρηνικούς πυραύλους Pershing στην Ευρώπη το 1983, που έγιναν δεκτοί με ευρείες αντί-πυρηνικές διαδηλώσεις και ανυπακοή. Οι Ευρωπαίοι χαιρέτισαν την Συνθήκη INF όχι μόνο επειδή μείωνε την πυρηνική απειλή, αλλά επειδή επούλωνε τις εσωτερικές διαιρέσεις.

Τώρα η συνθήκη έχει μπει στον κάδο της ιστορίας, ακολουθώντας την ανάπτυξη από τη Ρωσία ενός απαγορευμένου όπλου, του πυραύλου εδάφους SSC-8. Ωστόσο, σε αντίθεση με την Euromissile Κρίση, κανένας δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται αρκετά. Λίγοι είναι οι Ευρωπαίοι ηγέτες που αποφάσισαν να αντικρούσουν την απόφαση του Donald Trump να αποκηρύξει τη Συνθήκη ως απάντηση στην άρνηση της Ρωσίας να αποσύρει το απαγορευμένο σύστημα. Δεν υπήρξαν εκκλήσεις πανικού από Ευρωπαίους πολιτικούς προς τις ΗΠΑ ώστε να προχωρήσουν σε παρόμοιες με τις ρωσικές κινήσεις, να διατηρήσουν την αποτροπή και την διατλαντική εμπιστοσύνη. Η απάντηση του ΝΑΤΟ, όπως διατυπώθηκε από τον γενικό γραμματέα του την προηγούμενη Παρασκευή, είναι "μετρημένη και λογική” -με άλλα λόγια, απλώς να συνεχίσουμε με τα τρέχοντα σχέδια όπως εκείνα για την βελτίωση της αεράμυνας.


Η επιφυλακτικότητα των πρωταγωνιστών δεν αποτελεί έκπληξη. Ένας Ρώσος πρόεδρος που εισβάλλει στους γείτονές του δεν πρόκειται να επιτρέψει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από μια συνθήκη, να σταθούν εμπόδιο σε μια στρατιωτική ανάπτυξη που ο ίδιος κρίνει ως χρήσιμη. Οι ΗΠΑ με τον Trump -έναν άνθρωπο που είναι εξίσου αλλεργικός σε οποιονδήποτε περιορισμό της εξουσίας του- δεν έχουν δείξει καμία εμφανή λύπη ή ανησυχία ώστε να αποφύγουν την κατάρρευση της συμφωνίας. Αλλά η ευρωπαϊκή παθητικότητα είναι κάτι περισσότερο από γρίφο.

Μια πιθανή εξήγηση για την απουσία αντίδρασης από τους Ευρωπαίους θα μπορούσε να είναι ότι απλώς δεν θεωρούν ότι η σημερινή Ρωσία αποτελεί την ίδια απειλή όπως η Σοβιετική Ένωση της δεκαετίας του 1970 και του 1980. Και ασφαλώς, ο Ψυχρός Πόλεμος αποτελεί ιστορία. Αλλά οι Πολωνοί και οι Λετονοί δύσκολα καθησυχάζονται γνωρίζοντας το ιστορικό του Ρώσου προέδρου Putin, τις στρατιωτικές ικανότητες ή προθέσεις. Κάποιες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αγνοούν τον ρόλο που διαδραματίζει ο στρατιωτικός -και συγκεκριμένα ο πυρηνικός- εκφοβισμός στη ρωσική στρατηγική για την ανατροπή και εξόντωση των Δυτικών γειτόνων της.

Εναλλακτικά, τουλάχιστον στη θεωρία, η ψυχραιμία των σημερινών Ευρωπαίων ηγετών θα μπορούσε να σημαίνει ότι αισθάνονται μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην αμερικανική πυρηνική εγγύηση από ό,τι οι προκάτοχοί τους. Εξάλλου, όλη η δραστηριότητα Euromissile προήλθε από την ανησυχία ότι, εάν ο αμερικανικός στρατός ανέπτυσσε μεσαίας εμβέλειας συστήματα στην Ευρώπη ως απάντηση στην χρήση τέτοιων όπλων από τη Μόσχα, η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να αποφύγει να χρησιμοποιήσει αυτά τα στρατηγικά όπλα. Η ανάπτυξη του Euromissile είχε σκοπό να αποτρέψει τους Σοβιετικούς να τζογάρουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος σε μια στιγμή κρίσης, θα αρνιόταν να "ρισκάρει το Σικάγο για το Βερολίνο”. Ίσως οι σημερινοί Ευρωπαίοι έχουν περισσότερη εμπιστοσύνη ότι ο Trump θα έπαιρνε ένα τέτοιο ρίσκο για αυτούς; Και ο γάιδαρος πετάει.

Η θλιβερή αλήθεια είναι ότι η ευρωπαϊκή αδιαφορία για την κατάρρευση της INF, προκύπτει όχι από την εμπιστοσύνη, αλλά από μια βαθιά εδραιωμένη απροθυμία να αποδειχθούν ότι τα πυρηνικά θέματα έχουν επανέλθει στην ατζέντα. Όπως διαπίστωσε το ECFR σε μια πρόσφατη έρευνα συμπεριφορών έναντι της πυρηνικής αποτροπής στην Ευρώπη, οι Ευρωπαίοι επιλέγουν να σντιμετωπίσουν αυτά τα ζητήματα "με τα μάτια ερμητικά κλειστά”, όπως είναι και ο τίτλος της έρευνας. Σε κάποια κράτη-μέλη, η λαϊκή μνήμη των εσωτερικών διενέξων που προκλήθηκαν από την κρίση Euromissile είναι ζωντανή. Άλλοι -ιδιαίτερα μη μέλη του ΝΑΤΟ- διατηρούν μια βαθιά εδραιωμένη προσέγγιση για τον μονομερή πυρηνικό αφοπλισμό. Λίγοι έχουν διάθεση να αντιμετωπίσουν τις ευρύτερες επιπτώσεις της επιδείνωσης της εγγύησης ασφάλειας των ΗΠΑ προς την Ευρώπη υπό την κυβέρνηση Trump. Επομένως, εάν οι Ρώσοι και οι Αμερικανοί φαίνονται έτοιμοι να δουν τα οδυνηρά κατασκευασμένα καθεστώτα ελέγχου των όπλων του 20ου αιώνα ως αναλώσιμα, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι φαίνονται έτοιμοι να πάνε με το ρεύμα.

Ασφαλώς, δεν είναι χαζό να αποφασίζουμε να μην απαντήσουμε στην ρωσική ανάπτυξη συστημάτων μεσαίας εμβέλειας. Η πυρηνική αποτροπή δεν εξαρτάται ποτέ από μια ακριβή ισότητα -και η αξιοπιστία της αποτροπής ποτέ δεν είχε εξαρτηθεί από το που βρίσκονται τα όπλα. (επομένως ναι, όλη η κρίση Euromissile ήταν περιττή).

Αλλά είναι μυωπικό να αρνούμαστε να πάρουμε σοβαρά την αυξημένη ρωσική απειλή. Όπως υποστηρίζει το report του ECFR, οι Ευρωπαίοι πρέπει να βγάλουν τα κεφάλια τους από το πάπλωμα και να αρχίσουν να σκέφτονται σοβαρά για το πώς να δημιουργήσουν μια ευρωπαϊκή αποτροπή -δηλαδή, πώς να επεκτείνουν αποτελεσματικά την ικανότητα αποτροπής των γαλλικών και βρετανικών πυρηνικών οπλοστασίων για να καλύψουν Ευρωπαίους εταίρους και συμμάχους. Κανείς δεν προσποιείται ότι αυτός ο στόχος θα επιτευχθεί εύκολα ή γρήγορα. Αλλά χωρίς αυτόν, όλες οι συζητήσεις για την ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία ή για μια Ευρώπη ικανή να ασκήσει οποιονδήποτε πραγματικό βαθμό στρατηγικής κυριαρχίας στον 21ο αιώνα, είναι τελικά κενές.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση