Απέχει ακόμη η οριστική συμφιλίωση για ΗΠΑ και Τουρκία

«Η τουρκική Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη και αυτή θα αποφασίσει», απαντούσε στερεότυπα ο Ταγίπ Ερντογάν στα ερωτήματα για την τύχη του Αντριου Μπράνσον. Οποιος θέλει το πιστεύει. Γεγονός είναι ότι ο εισαγγελέας στη δίκη του Αμερικανού πάστορα αντικαταστάθηκε πριν από ένα μήνα, κάτι που για πολλούς προεξοφλούσε την απελευθέρωσή του. Ακολούθησε η θεαματική μεταστροφή τριών μαρτύρων κατηγορίας, οι οποίοι αναίρεσαν ολοκληρωτικά τις καταθέσεις τους, διευκολύνοντας την «ανεξάρτητη» Δικαιοσύνη να αποφασίσει όπως αποφάσισε.

Ρεπορτάζ του διεθνούς Τύπου είχαν προαναγγείλει ότι Τραμπ και Ερντογάν έκλεισαν «ντιλ» για την απελευθέρωση του Μπράνσον όταν συναντήθηκαν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Οι λεπτομέρειες της συνδιαλλαγής δεν έχουν γίνει γνωστές, αλλά το NBC πιθανολογούσε ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα χαλαρώσει την οικονομική πίεση εις βάρος της Τουρκίας.

Σε κάθε περίπτωση, όλα δείχνουν ότι το σκληρό ανατολίτικο παζάρι μεταξύ Τραμπ και Ερντογάν κατέληξε σε μια αμοιβαία επωφελή συνδιαλλαγή. Ο Τούρκος πρόεδρος έκανε ένα σημαντικό πολιτικό δώρο στον Αμερικανό ομόλογό του ένα μήνα πριν από τις κρίσιμες εκλογές για το Κογκρέσο, όπου η χριστιανική Δεξιά αποτελεί σημαντική δεξαμενή ψήφων. Από την πλευρά του, ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος τον Αύγουστο συμμετείχε προσωπικά, με εμπρηστικές δηλώσεις, στον πόλεμο κατά της τουρκικής λίρας, έχει ήδη ρίξει τους τόνους και μάλλον πρέπει να αναμένεται συνέχεια – για παράδειγμα, με την άρση των κυρώσεων που είχαν επιβληθεί σε τουρκικές εξαγωγές χάλυβα και αλουμινίου.


Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που ωθούν και τις δύο πλευρές σε κάποια εξομάλυνση. Το χαρτί της επαναπροσέγγισης με την Ευρώπη, που προσπάθησε να παίξει το προηγούμενο διάστημα ο Ερντογάν, είχε περιορισμένα αποτελέσματα και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντισταθμίσει τον αμερικανικό παράγοντα, με τον καθοριστικό ρόλο του στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Εξάλλου, η τακτικής φύσης προσέγγιση της Τουρκίας με τη Ρωσία και το Ιράν στο Συριακό, η οποία λίγο έλειψε να τιναχτεί στον αέρα με αφορμή την κρίση στο Ιντλίμπ, δύσκολα θα αντέξει όσο βαδίζουμε προς την τελική φάση, οπότε θα τεθεί επί τάπητος η πολιτική επίλυση του προβλήματος. Τέλος, η πολύκροτη υπόθεση του Τζαμάλ Κασόγκι, που φέρεται να έχει δολοφονηθεί και κατατεμαχιστεί μέσα στο σαουδαραβικό προξενείο της Κωνσταντινούπολης βοηθά την αμερικανοτουρκική προσέγγιση. Η κυβέρνηση Τραμπ πιέζεται να αναθεωρήσει την απόλυτη στήριξη του οίκου των Σαούντ εις βάρος της Τουρκίας και του Κατάρ, πολύ περισσότερο που ο Κασόγκι διέμενε στις ΗΠΑ και ήταν τακτικός αρθρογράφος της Washington Post.

Oλα αυτά δεν σημαίνουν ότι οι σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας θα γίνουν ξαφνικά μέλι - γάλα. Παρά την απελευθέρωση του Μπράνσον, αρκετοί Αμερικανοί εξακολουθούν να κατηγορούνται για ανάμειξη στο πραξικόπημα του 2016, που εκτροχίασε τις σχέσεις μεταξύ των δύο συμμάχων. Η τουρκική αξίωση για απελευθέρωση του Γκιουλέν, όπως και η αμερικανική πίεση για ακύρωση της αγοράς πυραύλων S-400 από τη Ρωσία βρίσκονται πάντα στο τραπέζι. Ακόμη και η απειλή ρήξης των δύο συμμάχων στο Μανμπίτζ της βόρειας Συρίας εξακολουθεί να αιωρείται, όπως έδειξε η χθεσινή δήλωση Ερντογάν –λίγα λεπτά μετά την απόφαση για τον Μπράνσον– ότι ο τουρκικός στρατός θα αναλάβει μονομερή δράση αν οι ΗΠΑ δεν διώξουν από την περιοχή την κουρδική πολιτοφυλακή YPG. Εν τέλει, πρέπει να ερμηνεύσουμε τη χθεσινή εξέλιξη ως προσωρινή ανακωχή και όχι ως οριστική συμφιλίωση. Το μέλλον των αμερικανοτουρκικών σχέσεων παραμένει αβέβαιο.

Πέτρος Παπακωνσταντίνου
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση