Οι Ρώσοι, ο Ερντογάν και το «σουλτανάτο» στη βόρεια Συρία

Γράφει ο Βαγγέλης Σαρακινός

Αν και το τοπίο στην Ιντλίμπ εξακολουθεί να παραμένει θολό, αποκαλύπτονται σιγά-σιγά οι πραγματικές προθέσεις του Ερντογάν για την βόρεια Συρία. Μόσχα και Άγκυρα έχουν οριοθετήσει την αποστρατικοποιημένη ζώνη. Στην Μανμπίτζ, λίγο δυτικότερα του Ευφράτη, Τούρκοι και Αμερικανοί ετοιμάζουν κοινές περιπολίες, ενώ στο Αφρίν ο «σουλτάνος» έχει αποκτήσει ήδη λεωφόρο και πλατεία με το όνομά του.

Εμμένοντας στην άποψη ότι μια μεγάλης εμβέλειας επιχείρηση του συριακού στρατού στην ανταρτοκρατούμενη περιοχή της Ιντλίμπ θα ήταν καταστροφή, η Άγκυρα διαφοροποιήθηκε από την Ρωσία και το Ιράν στην σύνοδο της Τεχεράνης. Λίγες ημέρες αργότερα, στο Σότσι, πέτυχε χωριστή συμφωνία με την Ρωσία.

Η δημιουργία αποστρατικοποιημένης ζώνης στην Ιντλίμπ, την οποία συμφώνησαν Πούτιν και Ερντογάν, προχωρά και, όπως ανακοινώθηκε, έχουν καθοριστεί και τα σύνορά της. Σύμφωνα με το τουρκικό υπουργείο Άμυνας η οριοθέτηση των συνόρων έγινε λαμβάνοντας υπόψη την μορφολογία της περιοχής και τις κατοικημένες περιοχές. Από την πλευρά του, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, σημείωσε ότι «στοχεύει πρωτίστως» στην «εξάλειψη της τρομοκρατικής απειλής».

Η συμφωνία Πούτιν-Ερντογάν προβλέπει ότι η αποστρατικοποιημένη ζώνη θα είναι λειτουργική από τις 15 Οκτωβρίου, καθώς έως τις 10 του ίδιου μήνα προβλέπεται να αποσυρθούν από την περιοχή άρματα μάχης, αντιαεροπορικά και βαρύς οπλισμός, με τα οποία είναι εξοπλισμένες ένοπλες ομάδες της αντιπολίτευσης.


Μέχρι στιγμής βέβαια δεν έχει γίνει γνωστός ο τρόπος με τον οποίο θα διαχωριστούν οι τζιχαντιστές από τους Σύρους αντάρτες και τον γενικό πληθυσμό. Μοναδική αναφορά για το θέμα παραμένει η δήλωση του Τσαβούσογλου ότι Ρώσοι και Τούρκοι αξιωματούχοι θα συζητήσουν το καθεστώς των ριζοσπαστικών οργανώσεων στην περιοχή.

Ανακούφιση και σκεπτικισμός

Το Ιντλίμπ είναι η μοναδική μεγάλη περιοχή της Συρίας που παραμένει υπό τον έλεγχο ένοπλων ομάδων. Είναι η περιοχή που ορίστηκε το 2017 ως η βόρεια αποστρατικοποιημένη ζώνη, αλλά και η επαρχία στην οποία έχουν καταφύγει, με τις οικογένειές τους, εκατοντάδες χιλιάδες Σύροι αντάρτες που αρνούνται να καταλήξουν σε συμφωνία με την Δαμασκό και να παραδώσουν τον οπλισμό τους. Στην ίδια περιοχή έχουν καταφύγει και τζιχαντιστικές ομάδες, στις οποίες υπερτερεί το πρώην παρακλάδι της συριακής Αλ Κάιντα, το Μέτωπο Αλ Νούσρα.

Η ρωσοτουρκική συμφωνία έγινε δεκτή με ανακούφιση από πολλούς κατοίκους της περιοχής, καθώς συνοδεύεται από την δέσμευση της Μόσχας ότι θα σταματήσουν οι βομβαρδισμοί. Απομακρύνει μάλιστα, το ενδεχόμενο μιας γενικευμένης επίθεσης, την οποία προοιωνιζόταν η συγκέντρωση συριακών δυνάμεων. Δεν ήταν λίγοι άλλωστε οι Σύροι αντάρτες που βγήκαν να πανηγυρίσουν, ακόμη και με τουρκικές σημαίες, που η Ιντλίμπ γλίτωσε από τα χέρια του Άσαντ.

Η ίδια συμφωνία προκαλεί ωστόσο δυσπιστία στους κόλπους τους, όχι μόνον γιατί δεν εμπιστεύονται την Μόσχα και τον Άσαντ, αλλά κυρίως γιατί τους τρομάζει η προοπτική του αφοπλισμού τους. Φοβούμενοι μια νέα Γούτα, οι Σύροι αντάρτες, οι μισοί από τους οποίους έχουν εκτοπιστεί από άλλες περιοχές που ανακατέλαβε ο κυβερνητικός στρατός, δεν επιθυμούν να παραδώσουν τα όπλα. Θέτουν ευθέως το ερώτημα: Ποιος θα μας προστατεύσει, ο Ερντογάν;

Η Άγκυρα πάντως ενισχύει την στρατιωτική παρουσία της στην περιοχή, στέλνοντας μηχανοκίνητες μονάδες στα 12 φυλάκια που έχει εγκαταστήσει στην επαρχία της Ιντλίμπ, για να εγγυηθούν, από κοινού με τους Ρώσους, ότι οι αντάρτες θα παραμείνουν στα εδάφη που κατέχουν. Την ίδια ώρα έχει ολοκληρώσει και τις προετοιμασίες για τις κοινές περιπολίες με τους Αμερικανούς στην Μανμπίτζ, όπως ορίζει ο οδικός χάρτης για την περιοχή, στον οποίον συμφώνησαν Άγκυρα και Ουάσινγκτον πριν από μερικούς μήνες.

Το «σουλτανάτο» και η Δαμασκός

Αν οι Σύροι αντάρτες, παρά την υποστήριξη από την Άγκυρα, είναι επιφυλακτικοί στο να αφήσουν την ασφάλειά τους μόνον στα χέρια του Ερντογάν, άλλο τόσο επιφυλακτική είναι και η Δαμασκός με την τουρκική προέλαση στον συριακό βορρά. Οι Σύροι αντάρτες θεωρούν ότι με την παραμονή τους σε οριοθετημένη και ανεξάρτητη από τον Άσαντ περιοχή θα δημιουργήσουν την δυναμική για την τελική ανατροπή του. Θεωρούν, δηλαδή, ότι η συμφωνία Πούτιν-Ερντογάν επιτρέπει στην συριακή αντιπολίτευση να ελέγχει ντε φάκτο «μια γεωγραφική περιοχή» και ότι αυτό το γεγονός θα αναγκάσει την Δαμασκό να αρχίσει «μια σοβαρή πολιτική διαδικασία που θα οδηγήσει στον τερματισμό της εξουσίας του Άσαντ».

Η Δαμασκός από την πλευρά της, αν και χαιρετίζει την συμφωνία, δεσμεύεται να συνεχίσει «τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», μέχρις ότου «απελευθερώσει» όλη τη χώρα, «με στρατιωτικές επιχειρήσεις ή με τοπικές συμφωνίες συμφιλίωσης». Την ίδια ώρα κυβερνητικοί αξιωματούχοι τονίζουν ότι η ρωσοτουρκική συμφωνία έχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και ότι βασίζεται «στην κυριαρχία και την ενότητα» του συριακού εδάφους. Παραλλήλως, εφημερίδα που πρόσκειται στον Άσαντ, επικαλούμενη διπλωματικές πηγές στην Μόσχα, ανέφερε ότι οι συριακοί κρατικοί θεσμοί θα επιστρέψουν στην Ιντλίμπ έως το τέλος του έτους.

Σε ποιο τμήμα της Ιντλίμπ θα εγκατασταθούν, όμως, οι συριακοί κρατικοί θεσμοί που θα επιστρέψουν στην επαρχία; Θα εξυπηρετούνται από αυτούς και θα αναφέρονται σε αυτούς και οι Σύροι αντάρτες, ή μόνον οι περιοχές που ελέγχονται από την Δαμασκό; Και που θα πάνε οι τζιχαντιστικές ομάδες, όταν βρεθεί ο τρόπος διαχωρισμού τους από τις δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης;

Τα ερωτήματα αυτά παραμένουν αναπάντητα για την ώρα. Αυτό, όμως, δεν εμποδίζει τον Ερντογάν να παρουσιάζεται ως ο εγγυητής της ειρήνης στην περιοχή και ως προστάτης της συριακής αντιπολίτευσης. Στην ουσία, ωστόσο, εξυπηρετεί το δικό του σχέδιο. Μπαίνει πιο βαθιά στην Συρία, ενισχύοντας την στρατιωτική παρουσία του και εκκαθαρίζοντας τον συριακό βορά από τις «ενοχλητικές», γι αυτόν, δυνάμεις της κουρδικής πολιτοφυλακής. Παραλλήλως, δια του εκπροσώπου του Ιμπραχίμ Καλίν, διαμηνύει προς την διεθνή κοινότητα ότι η Τουρκία περιμένει ανταλλάγματα για την συνεισφορά της στην πολιτική, πλέον, διαδικασία στη Συρία.

Την ίδια ώρα ο Τσαβούσογλου χαρακτηρίζει «πολύ σημαντική για την πολιτική επίλυση στη Συρία» την ρωσοτουρκική συμφωνία και επαναλαμβάνει ότι αν χανόταν η Ιντλίμπ «δεν θα υπήρχε πλέον αντιπολίτευση». Προαναγγέλλει, μάλιστα, ότι έως το τέλος του έτους θα ανοίξουν οι αυτοκινητόδρομοι που συνδέουν την Ιντλίμπ με την Δαμασκό, με το κυβερνητικό Χαλέπι, καθώς και με τις ακτές της Μεσογείου. Μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις φαίνεται λογικός ο φόβος και η δυσπιστία των Σύρων ανταρτών για τον αφοπλισμό τους.

SLPress


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση