Ο παγκόσμιος στρατηγικός σχεδιασμός των ΗΠΑ και η σύγχρονη μορφής της Ελληνοτουρκικής διένεξης

Γράφει ο Μοχάμεντ Ελσάερ
Φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης
Πάντειο Πανεπιστήμιο

Χαρτογραφώντας τις εξελίξεις, που σημειώνονται στον ευρύτερο γεωπολιτικό χώρο αλλά και ιδίως στην περιοχή μας (σ.σ τα Βαλκάνια), παρατηρούμε τον αξιοσημείωτο ρόλο που επέχει η γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας στον στρατηγικό σχεδιασμό των ΗΠΑ.

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν, τα υπονοούμενα αποτελέσματα που εξήχθησαν από την διμερή συνάντηση των επιτελείων Τραμπ και Ερντογάν, μπορούμε να προχωρήσουμε σε ορισμένες ασφαλείς προβλέψεις, σχετικά με τον στρατηγικό ρόλο που θα αποδοθεί μελλοντικά στην Τουρκία. Βέβαια, για να προχωρήσουμε σε ασφαλείς προβλέψεις θα πρέπει να γνωρίζουμε το υφιστάμενο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδιασμού των ΗΠΑ.

Στρατηγικός σχεδιασμός ΗΠΑ

Ο γεωστρατηγικός σχεδιασμός, επέχει μία βαρυσήμαντη θέση στην χάραξη της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Μέχρι σήμερα, οι ΗΠΑ ακολουθούσαν έναν πάγιο και διαχρονικό σχεδιασμό υπό το ψυχροπολεμικό δόγμα «Spykman».

Καταρχάς, το δόγμα αυτό, αντικατέστησε με την σειρά του τις αγγλο-σαξωνικές θεωρήσεις του Mackinder που προέβλεπαν ότι "όποιος κυβερνά την Α. Ευρώπη κυριαρχεί τελικώς και την γη" -ενώ ταυτοχρόνως επέδειξε μία διαφορετική πτυχή. Ο Spykman, σε μία προσπάθεια εντυπωσιασμού ανέδειξε την σπουδαιότητα ελέγχου της περιμέτρου της Ευρασίας (γνωστή ως Rimland), η οποία τρόπον τινά δίδει το εισιτήριο της κυριαρχίας στην παγκόσμια νήσο (γη). Η υποφαινόμενη θεώρηση, λόγω του εξαιρετικά ρηξικέλευθου χαρακτήρα της, διαφαίνεται να εξασφαλίζει -διαχρονικά- το συγκριτικό αλλά και κυριαρχικό πλεονέκτημα στις ΗΠΑ.

Όπως παρατηρεί κανείς, η θεώρηση αυτή τυγχάνει εφαρμογής μέχρι και σήμερα καθώς αποτελεί ένα εξαιρετικά ικανό αποτρεπτικό «όπλο» που οδηγεί την Ρωσία στην απομόνωση αλλά και στον εγκλωβισμό της στην Μαύρη Θάλασσα.

Αναπόσπαστος κρίκος, της άνωθεν θεώρησης αποτελεί μεταξύ άλλων και η Τουρκία, η οποία βρίσκεται στην καρδιά της περιμέτρου. Ο παραπάνω, λόγος αποτελεί και η εξήγηση της ανεκτικότητας που επιδεικνύουν οι “Σύμμαχοι” (σ.σ ΝΑΤΟ) απέναντι στις προκλητικές αλλά και κατάφορα παραβατικές, κατά το διεθνές δίκαιο, συμπεριφορές των γειτόνων.

Σε κάθε περίπτωση, η ανεκτικότητα αυτή διαφαίνεται να έχει αρχίσει να φθίνει- ιδίως κατά τον τελευταίο χρόνο. Οι ΗΠΑ σε μία προσπάθεια να διατηρήσουν άτρητα τα συμφέροντα τους, βρίσκονται σε μία αρνητική αντιδιαστολή ανάμεσα στην παρανομία και στην παράνοια. Ο συγκερασμός ανάμεσα στις ένθερμες σχέσεις, που διατηρεί ο “απρόβλεπτος”-αυτοαποκαλούμενος Σουλτάνος με την Ρωσία σε επίπεδο εξοπλισμών (παραγγελία των S-400) αλλά και στις δυσμενείς ενέργειες που βάλλουν κατά των αμερικανικών συμφερόντων στην Συρία (πλήξεις με στόχο τους Κούρδους), διαφαίνεται να έχουν οδηγήσει το State Department σε αλλαγή πλεύσης.

Επανασχεδιασμός της στρατηγικής των ΗΠΑ

Σύμφωνα με τα παραπάνω, αντιλαμβάνεται κανείς την άμεση ανάγκη επανα-χάραξης του στρατηγικού σχεδιασμού των ΗΠΑ αλλά και της “Συμμαχίας”. Στην κατεύθυνση αυτή, διαφαίνεται να κινείται και η στρατιωτική βοήθεια που δόθηκε στους Κούρδους. Ουσιαστικά, μεσοπρόθεσμη επιδίωξη των ΗΠΑ, καθίσταται η δημιουργία ενός υβριδικού και καθ΄ όλα ελεγχόμενου κράτους: αυτό των Κούρδων.

Η δημιουργία ενός κουρδικού κράτους, δρομολογείται ακριβώς στις τέμνουσες της Τουρκίας, της Συρίας αλλά και του Ιράν. Ουσιαστικά, ως επίκεντρο θα έχει ένα μέρος της Συρίας ενώ θα ενσωματώνει και αποσχιστικά μέρη της Τουρκίας και του Ιράν (πιθανόν και του Ιράκ). Παρατηρώντας κανείς το άνω σχήμα, αντιλαμβάνεται αφενός την γεωστρατηγική σημασία που θα απολέσει η Τουρκία και αφετέρου την ασφάλεια που θα αποφέρει η εμφύτευση ενός Κουρδικού κράτους. (μειώνοντας τον κίνδυνο διάσπασης της καρδιάς της Περιμέτρου)

Βέβαια, το όλο εγχείρημα για να στεφθεί με απόλυτη επιτυχία, απαιτεί τον κατευνασμό των αναμενόμενων αντιδράσεων, γεγονός που υπερκερνά η Αμερική δια μέσω ενός διασκεδασμού εντυπώσεων. Δηλαδή, η Ουάσιγκτον προσπαθεί με κάθε τρόπο να κάνει αθόρυβη την βούληση της, πρωταρχικά για να μην διαλυθεί η “Συμμαχία” και δευτερευόντως για να μην συναντήσει εμπόδια - οδηγώντας τον Ερντογάν σε μία “αργή αυτοχειρία”. Με λίγα λόγια διαφαίνεται, να επιχειρείται η δημιουργία ενός τετελεσμένου (fait accompli).

Αναφορικά με την χώρα μας (σ.σ την Ελλάδα), μία εξέλιξη όπως η παραπάνω, δεν θα πρέπει να μας εφησυχάζει σε οιοδήποτε περίπτωση. Η ενδεχόμενη απώλεια εδάφους σε συγκερασμό με την αλλαγή του status quo (υφιστάμενο πλαίσιο), θα οδηγήσει την Τουρκία σε μία πολιτική "ντόμινο". Ο αυτοαποκαλούμενος Σουλτάνος, προκειμένου να ανακτήσει το χαμένο έδαφος και εν μέσω εξεγερτικών διαθέσεων, θα αναβαθμίσει τις αξιώσεις του στο Αιγαίο. Το παραπάνω ενδεχόμενο, θα πρέπει να αποσπά σημαντικό μερίδιο στον στρατηγικό προ-σχεδιασμό των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, που έχει ως στόχο την διατήρηση του status quo στο Αιγαίο. Οι προβλέψεις, βάσει των οποίων χαράσσεται ο μακροπρόθεσμος εθνικός στρατηγικός σχεδιασμός, θα πρέπει να διαβάλουν και ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Μακροπρόθεσμος εθνικός σχεδιασμός

Ο μακροπρόθεσμος εθνικός σχεδιασμός, θα πρέπει να περιλαμβάνει τον επανασχεδιασμό των στρατηγικών σημείων αλλά και την αναβάθμιση των στρατηγικών όπλων που υφίστανται στο Αιγαίο. Το όλο αφήγημα, επιβάλλεται να βασίζεται στις χείριστες προβλέψεις, αναφορικά με εξελίξεις αλλά και να προσαρμόζεται επί τη βάση μίας σκληρής και ευέλικτης στρατιωτικής αποτροπής (deterrence). Ουσιαστικά, θα πρέπει να εξευρεθούν τα κατάλληλα παράθυρα ευκαιρίας που θα δημιουργούν έναν ισοδύναμο συσχετισμό, τόσο στο Αιγαίο όσο και στον Έβρο. Το παράθυρο τρωτότητας, με την σειρά του μπορεί να βασίζεται και σε αποτροπή δια μέσω αντιποίνων (deterrence by retaliation).

Σε κάθε περίπτωση, η Ελληνική Ηγεσία (πολιτική και στρατιωτική) θα πρέπει να αναπτύσσει την αμυντική πολιτική βασιζόμενη, αποκλειστικά και μόνον, στην δική της ισχύς. Σε ένα τοξικό περιβάλλον, όπως αυτό του Αιγαίου και των Βαλκανίων ευρύτερα, δεν θα πρέπει να αναμένουμε δήθεν παρεμβάσεις, καθώς όπως έχει αποδειχθεί πάντοτε τελούσαν εις βάρος των Ελληνικών εθνικών συμφερόντων (Ίμια 1996 αποτέλεσμα: no flags, no ships, no army).

Στα πλαίσια, ενός παγκόσμιου συστήματος, στο οποίο συντελούνται κοσμογονικές αλλαγές, τα κράτη οφείλουν να προφυλάσσονται, βασιζόμενα στην ισχύ τους. Άλλωστε, σε μία αναρχική κοινωνία, όπως είναι η διεθνής, ο αγώνας για επιβίωση αποτελεί και τον πρωταρχικό στόχο για πάσα Κράτος.

Συμπερασματικά, είναι σημαντικό να τονισθεί ότι η Τουρκία διαφαίνεται να έχει χάσει την αξιοπιστία της, γεγονός που δημιουργεί και την ανάγκη εξεύρεσης ενός άλλου “σημαντικού παίχτη” στην γεωπολιτική σφαίρα. Οι αυταρχικές συμπεριφορές σε συγκερασμό με τις -προδήλως- φασιστικές πρακτικές που εφαρμόζει ο αυτοαποκαλούμενος Σουλτάνος, έχουν προκαλέσει πυρετώδεις ανησυχίες σε παγκόσμιους παίχτες. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να επενδύσει και η Ελλάδα, προβάλλοντας μία εξαιρετικά προσιτή αλλά και δελεαστική πρόταση στην Δύση: Την αναβάθμιση του στρατηγικού της ρόλου στην “Συμμαχία”.

Επιδίωξη της Ελληνικής πλευράς, θα πρέπει να είναι η επίδειξη του σταθεροποιητικού στοιχείου που προσφέρει η χώρα μας αλλά και η αναβάθμιση του στρατηγικού ρόλου που έχει η Νατοϊκή Βάση της Σούδας.



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση