Όταν η Ε.Ε. εκτέλεσε μια χώρα της Ε.Ε.

Το «σενάριο Κύπρου» ήρθε ξανά στην ελληνική επικαιρότητα εξαιτίας ενός εκβιασμού: Το βράδυ της 20ης Φεβρουαρίου οι εκπρόσωποι της Τρόικας ανακοίνωσαν στον Γιάνη Βαρουφάκη ότι σε περίπτωση που δεν υπέγραφε την τετράμηνη παράταση του προγράμματος του μηχανισμού στήριξης EFSF οι ελληνικές τράπεζες θα υποχρεώνονταν να εφαρμόσουν περιορισμό αναλήψεων και κατ’ επέκταση η χώρα θα οδηγείτο στην έξοδο από το ευρώ. Παρόλο όμως που δεν γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες της διαπραγμάτευσης των τελευταίων ημερών δεν συμβαίνει το ίδιο με την υπόθεση της Κύπρου.

Του Κώστα Εφήμερου

Η ιστορία που ακολουθεί βασίζεται σε μια σειρά από έγγραφα της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου (ΚτΚ), σε εσωτερικά έγγραφα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), μεταξύ των οποίων και το ντοκουμέντο που αποκαλύπτει σήμερα το TPP, σε έγγραφα διεθνών ελεγκτικών εταιριών, στην απόρρητη εσωτερική 40σέλιδη έκθεση που ζήτησε ο πρόεδρος Αναστιάδης μετά την υπογραφή του μνημονίου και στο πόρισμα 440 σελίδων της Επιτροπής Θεσμών της Κυπριακής Βουλής που ακολούθησε το κούρεμα καταθέσεων (bail-in) των κυπριακών τραπεζών. Τα στοιχεία που θα σας παρουσιάσουμε σκιαγραφούν τη μεγάλη εικόνα για τα όσα συνέβησαν από το 2011 μέχρι τον Μάρτιο του 2013, οπότε η κυπριακή κυβέρνηση σύρθηκε στην υπογραφή μνημονίου και έφτασε στα όρια της κατάρρευσης της οικονομίας της βάση ενός προγράμματος «σωτηρίας».

Η Κύπρος των 800.000 κατοίκων ήταν ένας από τους φορολογικούς παραδείσους εντός της Ευρώπης όπως το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία. Η αξία του τραπεζικού της συστήματος ήταν 8 φορές μεγαλύτερο από το ΑΕΠ της χώρας και είχε διογκωθεί σε αυτό το βαθμό εξαιτίας του χαμηλού φορολογικού συντελεστή και των χαλαρών ελεγκτικών της μηχανισμών. Η κυπριακή οικονομία οδηγήθηκε στην κατάρρευση (σε αντίθεση με τα άλλα κράτη που επιδίδονται στο σπορ της φορο-διευκόλυνσης) για δύο λόγους: α) εξαιτίας της μεγάλης έκθεσης της σε ελληνικό χρέος και β) εξαιτίας μιας τράπεζας: της Marfin Popular Bank, του κυρίου Βγενόπουλου.

Μη τα βάζεις με την Ευρώπη

Τα ντοκουμέντα που έχουμε στα χέρια μας συμφωνούν ότι η τράπεζα του Ομίλου MIG «βρισκόταν σε πολύ δύσκολη θέση εξαιτίας των κακών τραπεζικών τακτικών και της έκθεσής της στην ελληνική οικονομία» ήδη από το 2010. Στις 14 Μαρτίου 2011 η τράπεζα παρουσίαζε αναλογία ρευστότητας 16,55% κατά παράβαση του ελαχίστου απαιτούμενου 20%, ενώ μέχρι το τέλος του χρόνου το ποσοστό έπεσε κάτω από το 10%. Έτσι όταν ο Ευάγγελος Βενιζέλος προχώρησε στο κούρεμα PSI η τράπεζα δεν ήταν έτοιμη να ανταπεξέλθει στο χτύπημα.

Τον Σεπτέμβριο του 2011 η διοίκηση της τράπεζας καλεί για πρώτη φορά την ΚτΚ και ζητάει την υπαγωγή της στο σύστημα επείγουσας ρευστότητας ELA. Η κεντρική τράπεζα ζητάει από την Marfin Popular Bank να της υποβάλει πρόγραμμα αναδιάρθρωσης αλλά η απάντηση που λαμβάνει στις 30 Σεπτεμβρίου θεωρείται «ατελής» και «ασαφής». Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας, Αθανάσιος Ορφανίδης, ενημερώνει τον τότε πρόεδρο της Κύπρου, Δημήτρη Χριστόφια, για την εξέλιξη και του μεταφέρει την εκτίμησή της ΚτΚ σύμφωνα με την οποία η τράπεζα είναι ουσιαστικά πτωχευμένη.

Στις 25 Οκτωβρίου 2011, μια μέρα πριν το PSI, ο Χριστόφιας καλεί έκτακτο Υπουργικό Συμβούλιο και ανακοινώνει την απόφασή του να εθνικοποιήσει την τράπεζα. Η επιλογή αυτή έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις συστάσεις της ΕΚΤ αλλά βρίσκεται εντός του ιδεολογικού πλαισίου του κομμουνιστικού κόμματος ΑΚΕΛ. Από τα πρακτικά της συνεδρίασης, που περιλαμβάνονται στην απόρρητη έκθεση της επιτροπής, φαίνεται ότι ο Χριστόφιας δεν ήθελε σε καμία περίπτωση να προσφύγει στον μηχανισμό στήριξης EFSF βλέποντας τις καταστρεπτικές συνέπειες του επιβαλλόμενου μνημονίου στη χώρα μας. Η απόφαση της εθνικοποίησης της τράπεζας σήμανε την έναρξη ενός πραγματικού οικονομικού πόλεμου που ως παράπλευρη απώλεια είχε την καταστροφή μιας ολόκληρης οικονομίας. Η Ευρώπη ήταν αποφασισμένη να δώσει ένα μάθημα «δημοκρατίας» στην μικρή Κύπρο.

Το χρονικό της σύγκρουσης

Στο τέλος του 2011, και συγκεκριμένα στις 27 Δεκεμβρίου, η ΕΚΤ διεξάγει τα περίφημα Stress Test. Σήμερα γνωρίζουμε ότι τα σενάρια που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ιδιαίτερα αισιόδοξα και φτιαγμένα περισσότερο για να πείσουν ότι το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα ήταν ισχυρό, παρά για να διερευνήσουν τις πραγματικές κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών. Ακόμα και έτσι όμως η Marfin Popular Bank παρουσιάζει κεφαλαιακό έλλειμμα 1,9 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση των τεστ αντοχής η κυπριακή κυβέρνηση συντάσσει νομοσχέδιο για την εξαγορά του χρέους της τράπεζας.

Μέχρι εκείνη τη στιγμή η Ευρώπη είχε αποδείξει ότι η σωτηρία των τραπεζών βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας της αλλά στην περίπτωση της Κύπρου ξεκίνησε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα εκτός του EFSF και αυτό δεν άρεσε καθόλου στους «εταίρους». Η ΕΚΤ αντιδράει αμέσως στο νομοσχέδιο απαντώντας ότι το κόστος της σωτηρίας της τράπεζας θα βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό και ότι σε περίπτωση δανείου από την Τρόικα τα ποσά αυτά θα εξαιρεθούν. Καταλήγει ότι το νομοσχέδιο παραβιάζει το άρθρο 123 της συνθήκης ένταξης της Κύπρου στην ΟΝΕ που απαγορεύει την νομισματική χρηματοδότηση από το κράτος. Με άλλα λόγια η ΕΚΤ επισημαίνει ότι κανένα άλλο οικονομικό μοντέλο πέραν αυτό του φιλελεύθερου καπιταλισμού δεν είναι δυνατό να εφαρμοστεί εντός της Ευρωζώνης όποια και αν είναι η διάθεση του λαού. Σας θυμίζει κάτι;

Η κυπριακή κυβέρνηση αγνοεί για δεύτερη φορά τις συστάσεις της ΕΚΤ και συνεχίζει τον προγραμματισμό της βάσει όμως των «φτιαγμένων» στοιχείων των Stress Tests. Οι πραγματικές ανάγκες της Marfin Popular Bank είναι φυσικά πολύ μεγαλύτερες και επιδεινώνονται καθημερινά εξαιτίας της έντονης εκροής κεφαλαίων. Η τράπεζα είναι πλέον εξαρτημένη από την χρηματοδότηση του ELA.

Στις 5 Μαρτίου 2012 η κυβέρνηση στέλνει αίτημα κρατικής ανακεφαλαιοποίησης ύψους 1,9 δις ευρώ στην ΕΚΤ η οποία αποφαίνεται για 3η φορά αρνητικά. Αυτή τη φορά η Ευρώπη απαιτεί την ένταξη της Κύπρου σε μνημόνιο και δίνει διορία 3 ημερών στην Κύπρο να παρουσιάσει πλήρες πρόγραμμα αναδιάρθρωσης της τράπεζας (πράγμα πρακτικά αδύνατο) απειλώντας για πρώτη φορά ότι θα διακόψει την πρόσβαση της τράπεζας στον ELA. Ο υπουργός οικονομίας λαμβάνει το τελεσίγραφο και παραιτείται την ίδια ημέρα δηλώνοντας πρόβλημα υγείας.

Τελικά στο τέλος Μαϊου, και ενώ πρώτα ο Χριστόφιας διορίζει τον Απρίλιο νέο διοικητή της ΚτΚ τον Πανίκο Δημητριάδη, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφασίζει οριστικά να αγνοήσει τα τελεσίγραφα της ΕΚΤ και εγκρίνει την ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας. Ο Μάριο Ντράγκι είναι εξοργισμένος και δεν το κρύβει στις δημόσιες τοποθετήσεις του.

Ενώ οι δηλώσεις της Ευρώπης επιδεινώνουν σοβαρά τις εκρροές κεφαλαίων ο Χριστόφιας κάνει τις τελευταίες του προσπάθειες για να αποφύγει το μνημόνιο. Επιχειρεί διακρατικές συμφωνίες με Ρωσία και Κίνα (δευτερευόντως) και σύμφωνα με τα εσωτερικά έγγραφα που έχουμε στη διάθεσή μας προσπαθεί να καθυστερήσει την ανακοίνωση της αξιολόγησης του διεθνούς οίκου FITCH η οποία μετά από 3 ημέρες υποβαθμίζει τα κυπριακά ομόλογα στην κατηγορία των σκουπιδιών, κλείνοντας έτσι αυτόματα την χρηματορροή από την ΕΚΤ.

Οι προσπάθειες του Χριστόφια για εύρεση δανείου 6 έως 9 δις από Ρωσία ή Κίνα πέφτουν στο κενό και τον Ιούλιο ξεκινάει τις συνομιλίες για την υπαγωγή της χώρας σε πρόγραμμα στήριξης. Στις 26 του μήνα παίρνει στα χέρια του το πρώτο μνημόνιο και το απορρίπτει αμέσως δηλώνοντας από το Λονδίνο όπου βρίσκεται για τους Ολυμπιακούς Αγώνες ότι «έχουμε διαφορετική εκτίμηση για την κατάσταση της οικονομίας».

Αντί της θετικής απάντησης στο μνημόνιο η κυπριακή κυβέρνηση αποστέλλει στην ΕΚΤ νέο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης της Λαϊκής τράπεζας που έχει συντάξει η KPMG (λογιστικός / συμβουλευτικός κολοσσός) το οποίο ο Ντράγκι απορρίπτει σε χρόνο ρεκόρ, αρνούμενος να το δεχτεί ως αποδεικτικό φερεγγυότητας για την συνέχιση της χρηματοδότησης της Λαϊκής τράπεζας απόν τον ELA.

Τελικά ο Χριστόφιας αναγκάζεται να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και μετά από διαδοχικές συναντήσεις τελικά στις 22 Νοεμβρίου του 2012 καλείται στις Βρυξέλλες όπου σε συνάντηση πριν το Eurogroup (κάτι θα σας θυμίζει και αυτό) ενημερώνεται από τους εκπροσώπους της ΕΕ, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ ότι σε περίπτωση που δεν συμφωνήσει με το μνημόνιο την επόμενη ημέρα θα σταματήσει η χρηματοδότηση των κυπριακών τραπεζών μέσω του ELA. Το ίδιο βράδυ ο Πρόεδρος της Κύπρου εκδίδει ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία «Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις με την Τρόικα και πάντοτε έχοντας κατά νου τις δύσκολες περιστάσεις, είμαστε πολύ κοντά στην υπογραφή Μνημονίου Κατανόησης (MoU) με την τρόικα». Μέχρι εκείνη τη στιγμή η Τρόικα συζητάει με τον Χριστόφια στο επίπεδο των «μεταρρυθμίσεων» που πρέπει να αναλάβει η Κύπρος αλλά όχι για τη δανειακή σύμβαση με την δικαιολογία ότι δεν έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση από την PIMCO, τον διεθνή οίκο που έχει αναλάβει το έργο. Ακόμα κανείς δεν έχει καταλάβει ότι η Τρόικα έχει αποφασίσει για πρώτη φορά να βάλει τους ιδιώτες να πληρώσουν το κόστος της σωτηρίας.

Στο μεταξύ η Ευρώπη προετοιμάζεται. Η Σύνοδος Κορυφής παίρνει την απόφαση να ζητήσει από το ευρωπαϊκά κοινοβούλια να εγκρίνουν νέο κανονισμό για την εκκαθάριση των πιστωτικών ιδρυμάτων στη βάση της πρότασης της ΕΚΤ από τις 2 Ιουλίου. Το σχέδιο νόμου με τίτλο «Εξυγίανση των πιστωτικών ιδρυμάτων» που ψήφισε η Κύπρος ουσιαστικά προσέφερε το νομικό πλαίσιο για την διάσωση με ίδιους πόρους (bail-in). Σκοπός του ήταν να αντιμετωπίσει τα νομικά προβλήματα για την πώληση των ελληνικών δικτύων των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα αλλά και να προετοιμάσει την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Για πρώτη φορά μετά από 2 ολόκληρα χρόνια, το βράδυ της ψήφισης του νομοσχεδίου, υπήρξε άμεση θετική (αν όχι ενθουσιώδης) απάντηση από την ΕΚΤ. Οι κύπριοι βουλευτές δεν είχαν καταλάβει σε τι ακριβώς συμφωνούσαν.

Μπαίνουμε στο 2013 και η Κύπρος πλησιάζει στις προεδρικές εκλογές. Στο τελευταίο Eurogroup που συμμετέχει η κυβέρνηση ΑΚΕΛ αποφασίζεται ότι την υπογραφή του μνημονίου θα τη βάλει ο νέος Πρόεδρος που θα προκύψει από τις εκλογές. Το σχέδιο που έχει στα χέρια το ο Χριστόφιας είναι ήδη πολύ βαρύ για το νησί αλλά δεν περιγράφει πουθενά συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.

Οι Προεδρικές εκλογές φέρνουν αλλαγή στην εξουσία. Ο νέος Πρόεδρος Αναστασιάδης 5 ημέρες μετά την εκλογή του συμμετέχει στο πρώτο του Eurogroup και μαθαίνει έκπληκτος ότι το «κουστούμι» που του έχουν ράψει οι ευρωπαίοι περιλαμβάνει κούρεμα καταθέσεων. Ο Αναστασιάδης επιστρέφει αργά το βράδυ στην Κύπρο και ανακοινώνει ότι οι τράπεζες δεν θα ανοίξουν την επόμενη ημέρα.

Στις 19 Μαρτίου ο Αναστασιάδης φέρνει το μνημόνιο προς ψήφιση στην Κυπριακή Βουλή η οποία μετά από μια έντονη συνεδρίαση το απορρίπτει. Επιχειρείται νέα προσπάθεια διαπραγμάτευσης και την επόμενη ημέρα ο Πρόεδρος ανακοινώνει ότι θα ζητήσει λιγότερα χρήματα από την Τρόικα προκειμένου να περιορίσει το κούρεμα των καταθέσεων. Η ΕΚΤ αντιδράει για 5η φορά. Παρόλο που στο τιμόνι της χώρας βρίσκεται πλέον μια συντηρητική κυβέρνηση. Η Ευρώπη σκοπεύει να τιμωρήσει τη χώρα βάσει του προσχεδίου που έχει εκπονήσει ήδη από μήνες. Εκδίδει τελεσίγραφο σύμφωνα με το οποίο η Κύπρος έχει 48 ώρες προκειμένου είτε να βρει με μαγικό τρόπο τα χρήματα που χρειάζεται είτε να υπογράψει το μνημόνιο.

Στις 23 Μαρτίου συνέρχεται και πάλι το Eurogroup, το οποίο έπειτα από 11 ώρες συνεδρίασης συμφωνεί για δάνειο 13 δισεκατομμυρίων προς την Κύπρο με ακόμα επαχθέστερους όρους σε όλα τα επίπεδα. Το πρόγραμμα προβλέπει ότι η Κύπρος θα πρέπει να αντλήσει 7,5 δις από το κούρεμα των καταθέσεων των τραπεζών της.

Η κυπριακή κυβέρνηση όμως έχει ένα μικρό προβληματάκι στην εύρεση αυτών των δις ευρώ γιατί μια ημέρα νωρίτερα έχει ολοκληρώσει την μετάβαση των ελληνικών δικτύων των κυπριακών τραπεζών, μαζί με την περιουσία τους σε έναν Έλληνα Τραπεζίτη που όπως έγραψε το Reuters και κατατέθηκε στην Εξεταστική Επιτροπή Θεσμών της Κύπρου είχε -μέσω οχήματος- δανειστεί αρκετά εκατομμύρια ευρώ από την Marfin Popular Bank. Το όνομα του δεν θα σας είναι άγνωστο: Λέγεται Μιχάλης Σάλλας.

Η Τράπεζα Πειραιώς γίνεται η μεγαλύτερη στην Ελλάδα

Ξεχωριστό ενδιαφέρον στην όλη υπόθεση έχει η πώληση των ελληνικών δικτύων των κυπριακών τραπεζών στην Τράπεζα Πειραιώς. Το πολυσέλιδο πόρισμα της Βουλής της Κύπρου αναφέρει ότι «η απαίτηση για πώληση των εργασιών των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα τέθηκε ξεκάθαρα από τους δανειστές μας για πρώτη φορά κατά την επίσκεψη τους στο νησί το πρώτο δεκαπενθήμερο Μαρτίου 2013». Από το εσωτερικό απόρρητο έγγραφο της ΕΚΤ όμως που αποκαλύπτει το TPP είναι προφανές ότι ο σχεδιασμός είχε ξεκινήσει μήνες νωρίτερα, για την ακρίβεια ήδη από τον Ιανουάριο. Η ΕΚΤ όχι μόνο γνώριζε ότι η Κύπρος θα συρθεί σε ένα bail-in αλλά προέβλεπε και την πώληση των δικτύων «σε μη κύπριο αγοραστή».

Η ΕΚΤ διαπιστώνει ότι το νομικό πλαίσιο δεν είναι επαρκές για όσα θέλει να κάνει και για αυτό το αλλάζει. Στα τέλη του 2012 η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. υιοθετεί εισήγηση της ΕΚΤ για την αναδιάρθρωση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και όπως γράψαμε παραπάνω καταφέρνει να το περάσει και στην Κύπρο. Το νομοσχέδιο αυτό βάζει ταφόπλακα στην Κυπριακή οικονομία αλλά ακόμα κανείς δεν το έχει καταλάβει.

Στις αρχές Μαρτίου οι δανειστές ενημερώνουν της ΚτΚ για την πρόθεσή της να πουληθούν τα δίκτυα στην Ελλάδα αλλά και για τον τρόπο που ήδη έχει αποφασιστεί (χωρίς να ρωτηθεί ποτέ η Κύπρος) και περιγράφεται ξεκάθαρα στο απόρρητο έγγραφο της ΕΚΤ. Την διαπραγμάτευση θα την αναλάβουν απευθείας οι δύο κεντρικές τράπεζες των χωρών και θα είναι υποχρεωτική για τα ΔΣ των τραπεζών. Στο διήμερο 11 και 12 Μαρτίου οι κύπριοι φτάνουν στην Αθήνα αλλά οι διαβουλεύσεις αποτυγχάνουν «λόγω του μεγάλου χάσματος στην αποτίμηση των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών των οποίων οι εργασίες θα πωλούνταν».

Η αποτυχία δεν πτοεί την Ε.Ε. η οποία επεμβαίνει μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού η οποία ετοιμάζει προσχέδιο των όρων πώλησης που περιλαμβάνει και την αξία αποτίμησης των δανειακών χαρτοφυλακίων. Ενεργό ρόλο αναλαμβάνει και το ΤΧΣ «ως ο παροχέας των κεφαλαίων για την εξαγορά» το οποίο μετά από διαβουλεύσεις με τον Γιώργο Προβόπουλο της ΤτΕ καταλήγει στην Τράπεζα Πειραιώς. Το σχέδιο προβλέπει ότι το κόστος της πώλησης θα το μοιραστούν ο αγοραστής και ο πωλητής, δηλαδή οι Λαϊκή και η Τράπεζα Κύπρου καλούνται να συνεισφέρουν στην απώλεια αρκετών δις ενώ επιπλέον τα κεφάλαια για την πώληση θα τα προσφέρει το ΤΧΣ και όχι η Πειραιώς. Η κύπριοι αντιδρούν και τελικά και η δεύτερη προσπάθεια οδηγείται σε αδιέξοδο.

Στις 15 Μαρτίου 2013 κατά τη διάρκεια του Eurogroup μπαίνουν τα μεγάλα μέσα. Οι Κύπριοι έρχονται για 4η φορά σε μερικούς μήνες μπροστά στον εκβιασμό της αποκοπής των τραπεζών από τον ELA και υποκύπτουν. Το νέο ραντεβού ορίζεται για τις 23 Μαρτίου και σε αυτό συμμετέχουν η Τράπεζα Πειραιώς και οι εκπρόσωποι της Ελληνικής και Κυπριακής Τρόικας. Οι κύπριοι δεν έχουν πλέον λόγο στις διαπραγματεύσεις.

Τελικά μετά από μια μάλλον εύκολη διαπραγμάτευση αποφασίζεται η πώληση των ελληνικών δικτύων στην Πειραιώς η οποία τελικά πληρώνει 524 εκατομμύρια ευρώ, αφού προηγουμένως έχει συμφωνηθεί να αφαιρεθούν από το ποσό 450 εκατομμύρια ευρώ για «έξοδα προσαρμογής». Η Πειραιώς αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις όλων των καταθέσεων που στις 15 Μαρτίου του 2013, σύμφωνα με το πόρισμα της Επιτροπής Θεσμών της Κύπρου ανερχόταν σε 15 δισεκατομμύρια ευρώ. Η συμφωνία πάντως περιλαμβάνει και κάποιους όρους «δημιουργικής ασάφειας» η οποία της επιτρέπει σε ορισμένες περιπτώσεις να διαλέξει ποια δάνεια των κυπριακών τραπεζών θέλει να αγοράσει. Το πόρισμα σημειώνει ότι «οι όροι της πώλησης ήταν πολύ επαχθείς για την Τράπεζα Κύπρου καθώς της επέφεραν ζημιά της τάξης των 2 δισεκατομμυρίων ευρώ» και λίγο παρακάτω αναφέρει «τα κέρδη της Τράπεζας Πειραιώς για το εν λόγω τρίμηνο ανήλθαν σε 3,6 δις ευρώ περίπου, συμπεριλαμβανομένης της αρνητικής υπεραξίας (negative goodwill) που υπολογίστηκε σε 3,4 δις ευρώ και με ενσωματωμένο θετικό αναβαλλόμενο φόρο ύψους 540 εκατομμυρίων ευρώ».

Η επιτροπή στα συμπεράσματα του πορίσματός της αναφέρει ότι «εγείρονται πολλά και κρίσιμα ερωτήματα γύρω από τις ενέργειες όσων είχαν εμπλοκή» στην πώληση των δικτύων στην Τράπεζα Πειραιώς αφού «στελέχη της Τράπεζας φέρονται να έχουν λάβει μεγάλα χρηματικά ποσά υπό μορφή δανείων από τη Λαϊκή Τράπεζα και μάλιστα με μη επαρκείς εξασφαλίσεις» και για αυτό «η επιτροπή εκφράζει έντονη ανησυχία αναφορικά με την επιλογή της συγκεκριμένης τράπεζας και κατά πόσο το γεγονός αυτό αποτελεί την πιο ενδεδειγμένη υπό τις περιστάσεις επιλογή, μια τυχαία επιλογή ή ακόμα και εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων».

Το εσωτερικό έγγραφο που αποκάλυψε σήμερα το ThePressProject (και το οποίο είναι σαφές ότι δεν βρισκόταν στα χέρια των επιτροπών διερεύνησης) σε συνδυασμό με όλα τα υπόλοιπα ντοκουμέντα προσφέρουν την πιο ξεκάθαρη εικόνα για το πως λειτουργεί η Τρόικα. Μέχρι σήμερα όποιος ισχυριζόταν ότι στα κλειστά γραφεία των Βρυξελλών εκπονούνται σχέδια σωτηρίας ή καταστροφής ολόκληρων οικονομιών θεωρούνταν αυτομάτως λαϊκιστής και συνωμοσιολόγος. Τα έγγραφα που δημοσιεύουμε όμως σήμερα είναι συντριπτικά. Όταν η ΕΚΤ μήνες πριν η Κύπρος προσφύγει στον EFSF έγραφε «μετά την πώληση των ελληνικών δικτύων των τραπεζών το κυπριακό σύστημα θα έχει πτωχεύσει ολοκληρωτικά» δεν το σημείωνε ως πρόβλημα που έπρεπε να αντιμετωπιστεί, αλλά ως επίτευγμα της σκληρής γραμμής που είχε προαποφασίσει.

Αυτές τις ημέρες η κυβέρνηση της Ελλάδας φέρνει μια σειρά από νομοσχέδια που η Τρόικα αμφισβητεί. Οι σημερινές αποκαλύψεις λένε δυστυχώς μόνο μια ιστορία: Η Ευρώπη δεν είναι των λαών αλλά των εκβιασμών και αυτό θα πρέπει να το λάβει πολύ σοβαρά υπόψη της η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και ο λαός που τη στηρίζει.

Αποκάλυψη: Το απόρρητο εσωτερικό έγραφο της ΕΚΤ

Το εμπιστευτικό («CONFIDENTIAL») υπόμνημα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στο οποίο δύο μήνες πριν την κυπριακή κρίση περιγράφονται με αποκαλυπτικό τρόπο αυτά που επρόκειτο να συμβούν το Μάρτιο 2013:

• Το bail-in σε βάρος των καταθετών των κυπριακών τραπεζών.
• Η πώληση των κυπριακών υποκαταστημάτων σε ελληνική τράπεζα.
• Και οι δραματικές συνέπειες που το σχέδιο αυτό θα επέφερε για τις κυπριακές τράπεζες και την ίδια την Κύπρο.

Όλα ήταν γνωστά και υπολογισμένα εκ των προτέρων...

Του Νικόλα Λεοντόπουλου

Το υπόμνημα έχει τίτλο «O διαχωρισμός (ring-fencing) των υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα». Δεν πρόκειαι για τελικό κείμενο αλλά για draft, έχει ημερομηνία 27 Ιανουαρίου 2013 και το υπογράφουν τέσσερις συντάκτες από τις διευθύνσεις Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και Νομικών Υποθέσεων της ΕΚΤ. Ένας από αυτούς είναι ο Έλληνας νομικός Φοίβος Αθανασίου.

Τι μας μαθαίνει το εμπιστευτικό έγγραφο της EKT;
Όσα ακόμα κι αν τα υποπτευόμασταν, δεν μπορούσαμε να τα τεκμηριώσουμε:

Πρώτον, το bail-in, η λύση δηλαδή που τελικά επιλέχθηκε σε βάρος των καταθετών των κυπριακών  τραπεζών, δεν ήταν επιλογή της τελευταίας στιγμής αλλά είχε μελετηθεί και προκριθεί μήνες πριν από τους πιστωτές της Κύπρου.(Αυτό δεν είναι κατ'ανάγκη αρνητικό. Δείχνει απλώς ότι οι πιστωτές ήταν εγκαίρως προετοιμασμένοι και είχαν εκπονήσει σχέδιο για την κυπριακή κρίση πριν αυτή κορυφωθεί τον Μάρτιο του 2013. Σημαίνει βέβαια επίσης πως κάποιοι εκ των έσω γνώριζαν...).

Δεύτερον, το ίδιο ισχύει και για τη λύση της πώλησης των κυπριακών υποκαταστημάτων σε ελληνική τράπεζα. Το σενάριο είχε μελετηθεί και τελικά προκριθεί από την ΕΚΤ μήνες πριν τελικά εφαρμοστεί δήθεν υπό την πίεση της συγκυρίας. Συνεπώς, η η δικαιολογία των ευρωπαϊκών αρχών πως η πώληση προς την τράπεζα Πειραιώς έγινε σε τόσο επείγουσες συνθήκες ώστε το ύψος του τιμήματος να έρχεται σε δεύτερη μοίρα διαψεύδεται από το ίδιο το υπόμνημα της ΕΚΤ.

Τρίτον, το υπόμνημα της ΕΚΤ αναλύει επί λέξει τις δραματικές συνέπειες που θα είχε για την Κύπρο η εφαρμογή της λύσης αυτής. Ήταν με άλλα λόγια από την αρχή γνωστό πως στην ουσία θα σήμαινε την χρεοκοπία και τη διάλυση των μητρικών κυπριακών τραπεζών.

Αναλυτικότερα: Το υπόμνημα έχει ως αντικείμενό του «να παράσχει το σχέδιο ενός οδικού χάρτη για τον διαχωρισμό (ring-fencing) των ελληνικών υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζώ από τις μητρικές τους εταιρείες».

Γιατί να γίνει αυτό;

«Ο σκοπός του προτεινόμενου διαχωρισμού είναι να αποφευχθεί ένα depositrun (φυγή καταθέσεων) στην Ελλάδα στην περίπτωση (α) της χρεοκοπίας της CPBBY(κυπριακής Λαικής Τράπεζας)ή (β) ενός bail-in των καταθετών της CPBBY. Ο κίνδυνος το bail-in των καταθέσεων στην Ελλάδα να μεταδοθεί στο εντόπιες ελληνικές τράπεζες και να προκαλέσει σε όλο το σύστημα φυγή καταθέσεων είναι υψηλός. Με τη σειρά της, η ήδη αδύναμη χρηματοδοτική θέση των ελληνικών τραπεζών θα χειροτέρευε και θα απαιτούσε αύξηση του ELA, στη χειρότερη περίπτωση πέρα από τη δυνατότητα των τραπεζών και του Ευρωσυστήματος να εξισσοροπήσουν τιςεκροές.Ο διαχωρισμός των τραπεζικών δραστηριοτήτων στην Ελλάδα από την CPBCY είναι κρίσιμος για τη διατήρηση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας στην εύθραυστη τραπεζική αγορά της Ελλάδας».

Πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί αυτό; Μία λύση θα ήταν η εθνικοποίηση των κυπριακών υποκαταστημάτων, λύση σε βάρος μεν των κυπριακών συμφερόντων αλλά ενδεχομένως υπέρ των ελληνικών: Σύμφωνα με το υπόμνημα της ΕΚΤ, «οι ελληνικές αρχές θα είχαν κίνητρα να επέμβουν και να εθνικοποιοήσουν τα υποκαταστήματα». Ταυτόχρονα όμως πρόκειται για λύση την οποία η ΕΚΤ και η τρόικα θα απέφευγαν πάσει θυσία. (Στην ουσία, η λύση που επιλέχθηκε -η πώληση σε ελληνική τράπεζα- μοιάζει αρκετά με την εθνικοποίηση στο βαθμό που πρόκειται για μονομερή επιλογή της τρόικας ερήμην της βούλησης των κυπριακών συμφερόντνων και του πωλητή.)

Το υπόμνημα της ΕΚΤ εξηγεί ποιος ήταν ο μοναδικός τρόπος ώστε να αποφευχθεί το απεχθές ενδεχόμενο της εθνικοποίησης. Η γλώσσα που χρησιμοποιείτα είναι πραγματικά ωμή: «Οι μόνες αρχές που μπορούν να αποσοβήσουν την εθνικοποίηση είναι το Eurogroupκαι οι Κομισιόν / ΕΚΤ / ΔΝΤ, αν έκαναν σαφές ότι η εκταμίευση των κεφαλαίων του ελληνικού προγράμματος έχει ως όρο την μη εθνικοποίηση των κυπριακών υποκαταστημάτων». Με άλλα λόγια, αν η ελληνική πλευρά διατίθετο να προχωρήσει σε εθνικοποίηση, η τρόικα θα της έκοβε τη χρηματοδότηση!

Έχοντας αποκλείσει την εθνικοποίηση, το υπόμνημα της ΕΚΤ αναλύει τα τρία σενάρια εκποίησης των κυπριακών υποκαταστημάτων: Εκούσιο, Ακούσιο 1 (με βάση πρωτοβουλία της κεντρικής τράπεζας της Κύπρου) και Ακούσιο 2 (με βάση πρωτοβουλία της Τράπεζας της Ελλάδος). Ποιο ήταν ένα από τα βασικά «μειονεκτήματα» του σεναρίου της «εκούσιας» (voluntary) πώλησης αντί της «ακούσιας» (involuntary); Στην περίπτωση της εκούσιας πώλησης είναι πιθανό «οι πιστωτές της κυπριακής CyprusPopularBank, σύμφωνα με τον κυπριακό νόμο, να έχουν απαιτήσεις εναντίον της ελληνικής τράπεζας που απέκτησε τα υποκαταστήματα». Έτσι, προτιμήθηκαν τα «ακούσια» σενάρια.

Εκούσια ή ακούσια εκποίηση, σε όλα τα σενάρια το υπόμνημα της ΕΚΤκαταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα: «Και οι δύο κυπριακές μητρικές θα καθίσταντο αναξιόχρεες», δηλαδή θα χρεοκοπούσαν, «ως αποτέλεσμα μιας τέτοιας κίνησης».

Το υπόμνημα της ΕΚΤ αποκαλύπτει επίσης πως το σενάριο του bail-inήταν στο επίκεντρο των συζητήσεων των πιστωτών της Κύπρου καιρό πριν καιρόδήθεν επιλεγεί ως η επείγουσα λύση της τελευταίας στιμής. «Η τωρινή κατάσταση των συζητήσεων γύρω από ένα ενδεχόμενο πρόγραμμα για την Κύπρο δείχνει πως ορισμένοι από τους πιστωτές δεν θα ήταν διατεθειμένοι να παράσχουν κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών και θα απαιτούσαν την εφαρμογή ενός bail-in για τους ανασφάλιστους καταθέτες».

Τι θα συνέβαινε σε αυτή την περίπτωση; Αυτό που πραγματικά συνέβη:

«Οι δύο τράπεζες θα έπρεπε να τεθούν γρήγορα σε εκκαθάριση, κάτι που θα οδηγούσε σε μία απότομη συρρίκνωση των δύο τραπεζών από τα σημερινά 67 δισ. ευρώ σε σχεδόν 24 δισ. ευρώ συνολικού ενεργητικού. Σε αυτή τη διαδικασία, πάνω απο 17 δισ. καταθέσεων (κυρίως προερχόμενα από κατοίκους χωρών εκτός Ε.Ε., αλλά επίσης συμπεριλαμβανόμενων ορισμένων ελληνικών καταθέσεων στην Κύπρο) θα πάγωναν στις δύο υπό εκκαθάριση τράπεζες».

Το υπόμνημα της ΕΚΤ μαντεύει επίσης πως «οι θυγατρικές θα εκποιηθούν από τους Κύπριους ιδιοκτήτες τους σε, ρεαλιστικά , μια ελληνική τράπεζα η οποία θα μπορούσε να εξασφαλίσει την υποστήριξη του ΤΧΣγια να πραγματοποιήσει την αγορά».
Αυτό ακριβώς έγινε: Οι Κύπριοι ιδιοκτήτες «πούλησαν» τα υποκαταστήματα στην τράπεζα Πειραιώς η οποία χρηματοδοτήθηκε από το ΤΧΣ για να πληρώσει το τίμημα.

Πηγή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση