Η Ρωσία προετοιμάζεται για να αποκρούσει την επίθεση του «Ισλαμικού Κράτους»

Του Ολέγκ Γεγκόροφ
Ειδικά για τη RBTH

Ρώσοι αναλυτές εκτιμούν το μέγεθος του κινδύνου που αντιπροσωπεύει η ριζοσπαστική ομάδα του «Ισλαμικού Κράτους» για τη Ρωσία, θέτουν τους προβληματισμούς τους για το αν πρόκειται για τρομοκρατική οργάνωση ή νέο πολιτικό φαινόμενο και θεωρούν ότι ως απάντηση στην απειλή, θα πρέπει να υποστηριχθεί πιο ενεργά το μετριοπαθές Ισλάμ.

Στρογγυλή τράπεζα πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα, στις 8 Δεκεμβρίου, στη διάρκεια της οποίας μουσουλμάνοι επιστήμονες και κοινωνικοί παράγοντες, συζήτησαν τα αίτια της εμφάνισης του «Ισλαμικού Κράτους» και τους πιθανούς τρόπους αντιμετώπισής του. Εξετάζοντας τις αιτίες του φαινομένου, οι ομιλητές εξέφρασαν την κοινή άποψη πως, για τον σχηματισμό αυτού του μορφώματος, ενυπήρχε ένα σοβαρό κοινωνικό υπόβαθρο. 

Οι ρίζες του «Ισλαμικού Κράτους»

«Το ΙΚ είναι μια ιδιόμορφη μετάσταση που προέκυψε εξαιτίας του χάους που βασίλεψε στο Ιράκ και στη Συρία», θεωρεί ο επικεφαλής της Ένωσης κοινωνικών οργανώσεων «Μεντζλίς», Μοχάμεντ Σαλιαχετντίνοφ. Η υποδιευθύντρια του Ιδρύματος υποστήριξης της ισλαμικής κουλτούρας, παιδείας και των επιστημών, Αλί-Βιατσεσλάβ Πολόσιν, συμφώνησε, προσθέτοντας ότι σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της εξτρεμιστικής ιδεολογίας του «ΙΚ» διαδραμάτισε η απογοήτευση πολλών μουσουλμάνων της Μέσης Ανατολής από τα αποτελέσματα της Αραβικής άνοιξης, η οποία δεν έφερε δικαιοσύνη και αληθινή ελευθερία στις χώρες τους.

Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με το διευθυντή του κέντρου μελετών «Ρωσία – Ισλαμικός κόσμος», Σαμίλ Σουλτάνοφ, τη βάση της δομής του «ΙΚ» αποτελεί μια οργάνωση - κληρονόμημα από τις ιρακινές μυστικές υπηρεσίες της εποχής του Σαντάμ Χουσεΐν. Ο Σουλτάνοφ εξέφρασε την άποψη ότι πρώην αξιωματικοί-Μπααθιστές ήταν αυτοί που κατά πάσα πιθανότητα στελέχωσαν την ηγεσία του «ΙΚ». Τον ίδιο το «χαλίφη», Αμπού Μπακρ Αλ-Μπαγκντάντι, ο ειδικός τον χαρακτήρισε ως μια «φιγούρα, πιθανότατα μαριονέτα». 

Τρομοκρατική οργάνωση ή νέο πολιτικό φαινόμενο;

Αναφερόμενος στην ιδεολογική βάση του «Ισλαμικού Κράτους», ο Πολόσιν το περιέγραψε ως «κοινωνική - ρομαντική ουτοπία», την οποία δέχτηκαν με ενθουσιασμό κυρίως άνθρωποι αστοιχείωτοι σχετικά με τη Σαρία και το Φικχ και γενικά αμόρφωτα περιθωριακά στοιχεία. Η στάση των μορφωμένων στρωμάτων της ισλαμικής κοινωνίας ήταν η αντίθετη. Ο Πολόσιν τόνισε, ότι εδώ και πολύ καιρό δεν είχε δει τέτοια ενότητα μεταξύ των μουσουλμάνων θεολόγων και επιστημόνων, καθώς το «ΙΚ» το καταδίκασαν και οι Σαλαφιστές, και οι Ιχβάν, και οι παραδοσιακοί.
Παράλληλα, υπέδειξε ότι το επίπεδο της προπαγάνδας που διεξάγουν οι ισλαμιστές είναι πρωτόγνωρα υψηλό από τεχνικής απόψεως, γεγονός που εγείρει υποψίες για πιθανή εξωτερική χρηματοδότηση. Με τον Πολόσιν συμφώνησε ο αρχισυντάκτης του ειδησεογραφικού πρακτορείου IslamNews, Ρινάτ Νεζαμετντίνοφ, ο οποίος χαρακτήρισε το «ΙΚ» ως «διαφημισμένο από τα μίντια πρότζεκτ». Ταυτόχρονα, ο Νεζαμετντίνοφ αμφιβάλει για τις πιθανότητες επιτυχίας του «ΙΚ». Την ίδια γνώμη εξέφρασε και ο Σαλιαχετντίνοφ, αναφέροντας ότι «το Ισλαμικό Κράτος δεν διαθέτει το δυναμικό για να αναπτυχθεί και όπως κάποτε οι Ταλιμπάν, θα ηττηθεί».

Διαφορετική ήταν η εκτίμηση του Σουλτάνοφ, κατά τον οποίο το ΙΚ δεν θα πρέπει να λογίζεται απλώς σαν μια ακόμη τρομοκρατική οργάνωση, διότι μια τέτοια υποεκτίμηση μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνη. Ο Σουλτάνοφ επεσήμανε ότι το «ΙΚ» είναι ένα εντελώς νέο πολιτικό φαινόμενο, ένα ψευδοκράτος που ελέγχεται από θρησκευτικά φανατικούς και το οποίο στηρίζεται στην πολύπλοκη δομή του που όμως λειτουργεί καλά. Εξηγώντας την αυξανόμενη δημοφιλία του «ΙΚ», ο ειδικός ανέφερε ότι «η καταδίκη των μουφτήδων και των ουλέμ δεν παίζει κανένα ρόλο. Οι ιδεολόγοι του «ΙΚ» βασίζονται στην επιθυμία των μουσουλμάνων για δικαιοσύνη. Προτείνουν μια άμεση και απτή εναλλακτική επιλογή στον κόσμο της ανισότητας και της διαφθοράς». Σε συνδυασμό με τον ισχυρό στρατό -σύμφωνα με τον Σουλτάνοφ- αυτό καθιστά το «ΙΚ» εξαιρετικά επικίνδυνο. 

Υποστήριξη στο μετριοπαθές Ισλάμ

Παρά τις ποικίλες γνώμες γύρω από την ουσία του «Ισλαμικού Κράτους», όλοι οι ειδικοί συμφώνησαν ότι ο βασικός τρόπος για να αντιμετωπιστεί το ριζοσπαστικό Ισλάμ, όπως αυτό που πρεσβεύει το «ΙΚ», είναι η ενίσχυση του μετριοπαθούς Ισλάμ. Υπό αυτό το πρίσμα, έγιναν επανειλημμένες αναφορές στην ομιλία του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουφά της Δημοκρατίας του Μπασκορτοστάν (μια περιοχή με έντονο το πολυεθνικό και μουσουλμανικό στοιχείο) τον Οκτώβριο του 2013, κατά την οποία κάλεσε να αναπτυχθεί το Ισλάμ στη Ρωσία τονίζοντας ότι πρόκειται για «τμήμα της ρωσικής εθνικής ταυτότητας». Σύμφωνα με τον Νεζαμετντίνοφ, ο πρόεδρος της Ρωσίας έκανε τότε ένα σημαντικό βήμα, προβάλλοντας τη θέση ότι η Ρωσία και το Ισλάμ είναι σύμμαχοι.
Αναφερόμενος στα όσα επιτεύχθηκαν μέσα στη διάρκεια του ενός έτους που πέρασε από την ομιλία του Πούτιν στην Ουφά, ο Πογκόσιν επεσήμανε ότι στάθηκε δυνατό να καθιερωθεί ένας διάλογος, ανάμεσα στους ρώσους μουσουλμάνους και τη θεολογική κοινότητα της Μέσης Ανατολής. Γεγονός σημαντικό, καθώς ένα μέρος της ισλαμικής νεολαίας στη Ρωσία δεν εμπιστεύεται τους μουφτήδες και ουλέμ (ονομασία των αναγνωρισμένου κύρους ειδημόνων των θεωρητικών και πρακτικών πλευρών του Ισλάμ) του Βόρειου Καύκασου και βασίζεται αποκλειστικά στην άποψη και στο κύρος των αράβων θεολόγων.
Προς το παρόν, δεν είναι αρκετά τα πρακτικά βήματα που γίνονται για την ανάπτυξη του Ισλάμ στη ρωσική επικράτεια. Οι ειδικοί επεσήμαναν, ότι στη διάρκεια του τελευταίου χρόνου δεν δημιουργήθηκε τελικά ένα ολοκληρωμένο σύστημα ισλαμικών πολιτιστικών κέντρων. Δεν έχουν επιλυθεί παντού και ζητήματα καθημερινής φύσεως. Ο Νεζαμετντίνοφ εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι «σε ορισμένες πόλεις, συμπεριλαμβανομένης και της Μόσχας, το χειμώνα μέσα στα τζαμιά κάνει κρύο και ο κόσμος, ο οποίος προσεύχεται γονατίζοντας και ακουμπώντας το μέτωπό του στο πάτωμα, αναγκάζεται να τοποθετεί εκεί που γονατίζει εφημερίδες». Σύμφωνα με τον ίδιο, παρά το μεγάλο εύρος του ζητήματος της ανάπτυξης του μετριοπαθούς Ισλάμ ως αντίβαρο στο ριζοσπαστικό, η επιτυχία του εγχειρήματος εξαρτάται μεταξύ άλλων και από τις καθημερινές λεπτομέρειες.


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση