Σκηνικό... Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου στον πλανήτη

Πληθαίνουν οι ανταγωνισμοί και τα πολεμικά μέτωπα
Πανταχού παρούσες οι ΗΠΑ

Του Γιώργου Παυλόπουλου 

Ουκρανία, Ιράκ, Συρία, Νιγηρία, Σουδάν. Χώρες ολόκληρες είναι κυριολεκτικά υπό διάλυση, τα σύνορα έχουν αρχίσει ήδη να επαναχαράσσονται, η παλιά τάξη πραγμάτων αποδεικνύεται ανίκανη να αποτυπώσει τις ισορροπίες και τις αντιθέσεις του νέου κόσμου. Εθνικές ομάδες συνεγείρονται από την ελπίδα να αποκτήσουν επιτέλους το δικό τους κράτος, όπως συμβαίνει με τους Κούρδους. Άλλοι, όπως οι Παλαιστίνιοι, περιμένουν πότε θα έρθει η δική τους σειρά.
Την ίδια στιγμή, εκατομμύρια άνθρωποι εγκαταλείπουν τα σπίτια και τον τόπο τους, διωγμένοι από τους πολέμους ή από το εθνικό και θρησκευτικό μίσος. Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα πολλαπλασιάζονται απειλητικά, οι νοσταλγοί του ναζισμού και του φασισμού σηκώνουν κεφάλι. Η συχνότητα και βιαιότητα των αλλαγών είναι τέτοια ώστε παραπέμπει στο σκηνικό που υπήρχε πριν από ένα αιώνα, την εποχή που ξεσπούσε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, δικαιώνοντας έτσι όλους όσοι τόλμησαν να κάνουν τον παραλληλισμό -και δεν είναι λίγοι.

Η μοναδική πραγματικά παγκόσμια υπερδύναμη, οι ΗΠΑ, αλλά και οι υποδεέστερες για την ώρα, ανερχόμενες και μη μεγάλες δυνάμεις, δεν διστάζουν να κονταροχτυπηθούν σε όλα τα επίπεδα. Ακόμη και στα πεδία των πολέμων που πολλαπλασιάζονται διαρκώς, όπου είναι παρούσες «δι' αντιπροσώπων». Τείχη υψώνονται παντού, ακόμη και στην Ευρώπη, όπου αναβιώνει το ψυχροπολεμικό κλίμα. Το κίνημα του Σιάτλ και της Γένοβας μοιάζει να μην έχουν πλέον λόγο ύπαρξης. Διότι είναι πλέον οι ίδιοι οι ισχυροί, οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ, που σκοτώνουν την παγκοσμιοποίηση -αυτή την οποία μέχρι πριν από λίγα χρόνια αποθέωναν. Μετά τον πόλεμο κατά των μεταναστών και προσφύγων, τώρα χτυπά το καμπανάκι του προστατευτισμού στο εμπόριο, των δασμών, των φραγμών στην κίνηση κεφαλαίων, των νομισματικών πολέμων. Το βάρος, το βάθος και οι συνέπειες της κρίσης που εκδηλώθηκε το 2008 με την κατάρρευση της Lehman Brothers αναγκάζει το κεφάλαιο να αναζητήσει ξανά την «εθνική βάση» του, προκειμένου να ανασυγκροτηθεί και να επιβιώσει.

Η εκρηκτική ύλη σωρεύεται επικίνδυνα στον πλανήτη, νέοι «άξονες» συγκροτούνται. Οι ιστορικοί του μέλλοντος ίσως διαπιστώσουν ότι τώρα ρίχνονται οι πρώτες τροχιοδεικτικές βολές του Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου...

Κίνα vs Ιαπωνία
Μυρίζει μπαρούτι στην Απω Ανατολή
Για αρκετά ιαπωνικά ΜΜΕ, η επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι στο Τόκιο και οι σημαντικές (οικονομικές, κυρίως) συμφωνίες που υπογράφηκαν αυτή την εβδομάδα αποτελούν μια απτή απόδειξη ότι οι δύο χώρες ανησυχούν για τον επεκτατισμό της Κίνας και θα επιδιώξουν να τον αντιμετωπίσουν συγκροτώντας ένα νέο «στρατηγικό άξονα». Προφανώς δε, εφόσον αυτή η εκτίμηση επαληθευτεί, οι Ιάπωνες και οι Αμερικανοί θα νιώσουν τεράστια ικανοποίηση, ενώ το Πεκίνο θα έχει κάθε λόγο να πονοκεφαλιάζει.

Ωστόσο, τα πράγματα δεν φαίνεται να είναι έτσι. «Η Κίνα μπαίνει εμπόδιο στη συμφωνία ανάμεσα σε Ινδία και Ιαπωνία», ήταν ο τίτλος του ρεπορτάζ μιας από τις μεγαλύτερες ιαπωνικές εφημερίδες πανεθνικής κυκλοφορίας, της Asahi Shimbun, η οποία ισχυρίστηκε ότι η μη υπογραφή διμερούς πυρηνικής συνεργασίας οφείλεται στην απροθυμία του Μόντι να έρθει σε ρήξη με τους Κινέζους, με τους οποίους επίσης θέλει να έχει καλές και στενές οικονομικές (και όχι μόνο) σχέσεις.

Η Ινδία
Το σίγουρο είναι ότι η κόντρα για τα... μάτια των Ινδών θα συνεχιστεί ανάμεσα σε Πεκίνο και Τόκιο, καθώς όποιος κερδίσει την εύνοιά τους, θα γείρει προς το μέρος του την πλάστιγγα των γεωπολιτικών συσχετισμών στη νοτιοανατολική Ασία.

Οι περισσότεροι συμφωνούν, άλλωστε, ότι σε εκείνη την περιοχή του πλανήτη θα μεταφερθεί σταδιακά, στον 21ο αιώνα, το κέντρο βάρους της παγκόσμιας οικονομίας, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται διαρκώς οι ανταγωνισμοί και οι εστίες των συγκρούσεων. Κάτι ανάλογο, δηλαδή, με ό,τι συνέβη τον προηγούμενο αιώνα με επίκεντρο τη Δύση και ειδικά την Ευρώπη, σφραγίζοντας την ιστορία της με δύο πολύνεκρους και καταστροφικούς παγκόσμιους πολέμους.
Τα σύννεφα έχουν αρχίσει ήδη να πυκνώνουν. Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε έχει καταστήσει σαφές ότι επιδιώκει να δώσει στη χώρα του πιο ενεργό ρόλο στην περιοχή, απαλλάσσοντάς την ταυτόχρονα από το «αναχρονιστικό» σύνταγμα και τις συνθήκες που επέβαλαν οι ΗΠΑ μετά το 1945, που δεν της επιτρέπουν να αναλαμβάνει στρατιωτική δράση εκτός συνόρων. Οι Κινέζοι, όμως, διαμηνύουν πως δεν θα δεχτούν να σηκώσουν κεφάλι οι Ιάπωνες -«δεν θα επιτρέψουμε ποτέ στον μιλιταρισμό τους να αναβιώσει», δήλωσε ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ στις 3 Σεπτεμβρίου, επιχειρώντας παράλληλα να κινητοποιήσει τα αντανακλαστικά άλλων χωρών της περιοχής, που τρέφουν μίσος για τους Ιάπωνες λόγω των εγκλημάτων του παρελθόντος.

Η Κορέα
Κίνα και Ιαπωνία έχουν αρχίσει εδώ και καιρό να δοκιμάζουν τα... δόντια τους, με αφορμή τα διαφιλονικούμενα νησιά Σενκάκου ή Ντιαογιού. Οι δε Αμερικανοί ενισχύουν δραστικά τις δυνάμεις τους στον Ειρηνικό και δηλώνουν ότι θα στηρίξουν το Τόκιο σε κάθε σύγκρουση, υπολογίζοντας στη στήριξη και των Αυστραλών. Οσο για τους Ρώσους, φροντίζουν να παρενοχλούν ολοένα πιο συχνά και απειλητικά τους Ιάπωνες, με αιχμή τις δικές τους αντιθέσεις και εδαφικές διαφορές, ερχόμενοι έτσι βήμα-βήμα πιο κοντά σε μια στρατηγική συμμαχία με την Κίνα. Και δίπλα σε όλα αυτά, υπάρχει πάντοτε η πυριτιδαποθήκη της Κορέας, όπου Βορράς και Νότος βρίσκονται απλώς σε εκεχειρία εδώ και 60 σχεδόν χρόνια.
Δεν νομίζετε, μετά από όλα αυτά, ότι η ατμόσφαιρα μυρίζει μπαρούτι;

Ολοι εναντίον όλων
Αφρική υπό... διάλυση!
Όταν οι Ευρωπαίοι αποικιοκράτες αποφάσιζαν να εγκαταλείψουν την Αφρική, έβγαλαν τους χάρτες και χάραξαν τα σύνορα των χωρών που θα άφηναν πίσω τους με ευθείες γραμμές, σχεδόν αυθαίρετα. Δεκάδες φυλές χωρίστηκαν στα δύο και τα τρία, οι πλουτοπαραγωγικές πηγές έμειναν στα χέρια των ισχυρών πολυεθνικών, δικτάτορες έπαιρναν την εξουσία με τις ευλογίες και τη στήριξη των σαλονιών της Ευρώπης, απελευθερωτικά κινήματα εμφανίζονταν από το πουθενά, η ανθρώπινη ζωή κατάντησε να έχει ελάχιστη ή μηδενική αξία.

Σήμερα, πολλές χώρες της Μαύρης Ηπείρου, ειδικά στο βόρειο και κεντρικό τμήμα της, είναι υπό διάλυση. Οι πολέμαρχοι κυριαρχούν, ενώ οι υποδομές είναι στα περισσότερα μέρη ανύπαρκτες. Εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από ελλείψεις και επιδημίες που στη Δύση είναι αδιανόητες. Τα θρησκευτικά μίση γίνονται κατά συρροή δολοφόνοι. Οι ισχυροί του πλανήτη, όμως, ελάχιστα ενδιαφέρονται για όλα αυτά -το μόνο που τους νοιάζει είναι να συνεχίσουν την καταλήστευση του πλούτου της Αφρικής. Οι Αμερικανοί αναβαθμίζουν τη στρατιωτική τους παρουσία. Οι Γάλλοι εμπλέκονται διαρκώς σε ανοιχτά πολεμικά μέτωπα, επιδιώκοντας μάλιστα να παρασύρουν και άλλους Ευρωπαίους. Οι δε Κινέζοι έρχονται με τα άφθονα δολάριά τους και προσπαθούν να αγοράσουν χώρες ολόκληρες αντί πινακίου φακής -όπως κάνουν αυτή την περίοδο με τη Ζιμπάμπουε.

Το κλίμα βαραίνει επικίνδυνα και κάτω από τη Μεσόγειο, όπου οι Μεγάλες Δυνάμεις είναι βουτηγμένες ως το λαιμό. Ουσιαστικά, διασταυρώνουν ήδη τα ξίφη τους και δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η Αφρική θα βιώσει τις επόμενες δεκαετίες εικόνες αδυσώπητου ανταγωνισμού και φρικιαστικών συγκρούσεων.

Ισλαμικός εμφύλιος και Ισραήλ
Το νέο Μεσανατολικό

Η Μέση Ανατολή θεωρούνταν πάντοτε η πυριτιδαποθήκη του πλανήτη. Μάλιστα, πολλοί ιστορικοί και αναλυτές επιμένουν ότι ακόμη και στην απίθανη περίπτωση που επικρατήσει ειρήνη στον υπόλοιπο πλανήτη, εκεί οι άνθρωποι θα συνεχίζουν να σκοτώνονται, μιας και το κουβάρι των αντιθέσεων θυμίζει Βαβέλ, τις οποίες τα γιγαντιαία αντικρουόμενα συμφέροντα καθιστούν πρακτικά άλυτες. Κι όμως, κάτι φαίνεται πως αλλάζει και εδώ, καθιστώντας το σκηνικό ακόμη πιο επικίνδυνο.
Παλιότερα, ήταν κυρίως οι αραβικές χώρες που διεκδικούσαν να έχουν λόγο και σοβαρό μερίδιο από την πίτα των δικών τους εδαφών και πατρίδων -έτσι, αφού έδιωξαν τους Αγγλογάλλους, αντίπαλοί τους έγιναν οι Αμερικανοί και οι σύμμαχοί τους, με πρώτο το Ισραήλ. Σήμερα, η περιοχή μοιάζει με ένα απέραντο πεδίο μάχης, όπου όλοι πολεμούν εναντίον όλων. Αυτό το καλοκαίρι, άλλωστε, οι διάφορες «φυλές» και «σέχτες» των ισλαμιστών έδειξαν να ασχολούνται πολύ περισσότερο με τον δικό τους εμφύλιο παρά με τη νέα σφαγή των Παλαιστινίων. Τα σύνορα διαλύονται και ο καθένας διεκδικεί όσο το δυνατό μεγαλύτερο κομμάτι. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το σενάριο οι ΗΠΑ να τα βρουν με το Ιράν προκαλεί νευρική κρίση στους παραδοσιακούς τους εταίρους. Οι οποίοι δεν αποκλείεται να αντιδράσουν βίαια -τόσο βίαια που να κάνουν τα όσα συμβαίνουν σήμερα στο Ιράκ, τη Συρία και τη Λωρίδα της Γάζας να μοιάζουν με σκηνές από ταινίες τρόμου που θα προβληθούν προσεχώς. Είναι δε απολύτως βέβαιο ότι στη νέα μοιρασιά, η Δύση θα βάλει το χέρι της (ήδη ετοιμάζεται), ενώ ούτε η Κίνα θα μείνει αδιάφορη. Τα λεφτά είναι πολλά και η δίψα για ενέργεια μεγάλη.

Χτίζεται το νέο Τείχος
Οι Ευρωπαίοι υπογράφουν το «διαζύγιο» με τη Ρωσία
Ο Γιόακιμ Γκάουγκ επιβεβαίωσε ξανά αυτή την εβδομάδα ότι είναι ο «λαγός» της νέας εξωτερικής πολιτικής που πιέζεται ν;α υιοθετήσει το Βερολίνο. Όπως δήλωσε ο Γερμανός πρόεδρος στην Πολωνία, τα 25 χρόνια που ακολούθησαν την πτώση του Τείχους και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η Δύση έτεινε χείρα φιλίας στη Ρωσία και της έδωσε μια θέση στο κλαμπ των ισχυρών. «Η φιλία αυτή τερματίστηκε ντε φάκτο από τη Ρωσία», είπε χαρακτηριστικά, για να προσθέσει ότι «η πολιτική, η οικονομία και ο αμυντικός σχεδιασμός θα προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα».
Ξεκάθαρη ήταν και η άποψη που εξέφρασε την περασμένη Τετάρτη στο κεντρικό της άρθρο η γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, η οποία αποτυπώνει παραδοσιακά τις απόψεις του σκληρού και συντηρητικού πυρήνα της ελίτ και του χρηματιστηριακού κεφαλαίου της χώρας: «Στην πράξη δεν μπορούμε πλέον να μιλάμε για μια στρατηγική συμμαχία με τη Ρωσία. Ασφαλώς, Δύση και Ρωσία παραμένουν σε ορισμένους τομείς εταίροι παρά τη θέλησή τους, όπως συμβαίνει στην ενέργεια. Σίγουρα, όμως, δεν υπάρχει κανενός είδους κοινός σχεδιασμός για τη δομή του κόσμου στον 21ο αιώνα».
 
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η Φεντερίκα Μογκερίνι, η οποία αναλαμβάνει σύντομα την ευθύνη της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. Μιλώντας τις παραμονές της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ, η Ιταλίδα πολιτικός χρησιμοποίησε εκφράσεις που θα ζήλευαν ακόμη και οι Αμερικανοί: «Όλες οι χώρες της Συμμαχίας που έχουν κοινά σύνορα με τη Ρωσία πρέπει να αισθάνονται βέβαιες πως το άρθρο 5 (αυτό ποπυ προβλέπει στρατιωτική επέμβαση σε περίπτωση εξωτερικής απειλής) δεν είναι απλώς ένα γραπτό κείμενο», είπε, για να προσθέσει και αυτή πως «η Μόσχα δεν συνιστά πλέον στρατηγικό σύμμαχο».

Από την πλευρά του, ο απερχόμενος ΓΓ του ΝΑΤΟ, Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, ανοίγοντας την Πέμπτη τις εργασίες της συνόδου στην Ουαλία, δεν μάσησε τα λόγια του όσον αφορά τους εχθρούς και τους δυνάμει στόχους του Βορειοατλαντικού Συμφώνου: «Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα δραματικά διαφορετικό περιβάλλον ασφαλείας. Στα ανατολικά μας, η Ρωσία επιτίθεται στην Ουκρανία», είπε, καθώς οι εταίροι ετοιμάζονταν να αποφασίσουν τη συγκρότηση μιας δύναμης ταχείας επέμβασης η οποία θα έχει πεδίο δράσης την κεντρική βορειοανατολική Ευρώπη, αλλά και τη δημιουργία νέων στρατιωτικών βάσεων στην Πολωνία και τις Βσλτικές χώρες.

Το ΝΑΤΟ
Όσο για τις ΗΠΑ, που όπως πάντα έχουν στο πλευρό τους τη Βρετανία και ορισμένους ακόμη «πρόθυμους» Ευρωπαίους, πιέζουν ήδη για να εξοπλιστεί σαν αστακός η Ουκρανία και να γίνει σύντομα δεκτή στις τάξεις του ΝΑΤΟ -κάτι που εάν ίσχυε σήμερα, θα οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια σε πόλεμο της Δύσης με τη Ρωσία! Παρά δε το γεγονός ότι αυτή η πολιτική θεωρείται ακραία από πολλούς στην ΕΕ αλλά και στο Κίεβο, τα «γεράκια» μοιάζουν να είναι πλέον ασυγκράτητα. Για του λόγου το αληθές, ο Ουκρανός πρωθυπουργός Αρσένι Γιάτσενιουκ όχι απλώς αμφισβητεί ανοιχτά τις ειρηνευτικές πρωτοβουλίες του προέδρου Πέτρο Ποροσένκο, αλλά προτείνει την κατασκευή ενός νέου Τείχους στα σύνορα με τη Ρωσία και εκκλιπαρεί τους Αμερικανούς να στείλουν τα αεροπλανοφόρα και τους πυραύλους τους κατά του Πούτιν.

Το όνειρο της ειρηνικής και ενωμένης Ευρώπης κράτησε μόνο 25 χρόνια.
Ο Ψυχρός Πόλεμος επιστρέφει...

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση