Τσιφλικάδες και χαράτσια

Όταν ήμασταν μικρά παιδιά και πηγαίναμε στο σχολειό, μαθαίναμε πολλά ωραία πράγματα απ’ τα βιβλία της ιστορίας. Μαθαίναμε για την Κωνσταντινούπολη και την πτώση, τους κεφαλικούς φόρους και τα χαράτσια, τα χρυσόβουλα και τα φιρμάνια, την απελευθέρωση και τα δάνεια, τις χρεοκοπίες και την κατοχή, την Βαϊμάρη και τους ναζί. Τώρα ήρθε η ώρα της επανάληψης.

Οι τσιφλικάδες και τα χαράτσια ξαναμπήκαν στο λεξιλόγιο μας. Σαν να βρισκόμαστε 300 χρόνια πίσω και την Υψηλή Πύλη, που μάζευε το χρήμα από τους χριστιανούς και τους χωρικούς. Με τα χαράτσια και τους τσιφλικάδες κάνανε κουμάντο στη γη και τους εργάτες στα χωράφια τότε. Με τα χαράτσια και τους τσιφλικάδες κάνουνε κουμάντο στους εργάτες σήμερα.

Τι κι αν περάσανε δύο πόλεμοι, τρεις χρεοκοπίες και πέντε - έξι ανοιχτές επεμβάσεις για να επιστραφούν τα δανεικά της επανάστασης; Σουλτάνο είχες πριν, Κιλελέρ είχες μετά. Ξανά χαράτσια και τσιφλικάδες, ξανά εμπορικοί και οικονομικοί αποκλεισμοί και φυτεμένα μονοπώλια.

Πατσίφικο τον λέγανε τότε, αγορές τον λένε τώρα. Πόσα κοινά στοιχεία έχουμε με το μακρινό αλλά τόσο κοντινό παρελθόν μας; Πολλά. Πάρα πολλά.

Χαράτσια και τσιφλικάδες και μετά πολέμους και μετά από τους πολέμους κατοχές και δοσιλόγους για πρωθυπουργούς και μαυραγορίτες με τα μισά ακίνητα των μεγάλων πόλεων σε μια χούφτα οικογένειες κι άλλοι διχασμοί με διαφορετικά χαράτσια, που τα είπαν κατοχοδάνεια.

Ώσπου τέλειωσε η Βαϊμάρη και έδειξε σε όλους το δρόμο. Το βομβαρδισμένο, αλλά ανεπτυγμένο δρόμο. Χωρίς χαράτσια και τσιφλικάδες, χωρίς Πατσίφικους και χρεοκοπίες, αλλά με νέα ήθη, νέες γλώσσες, χωρίς δασείες και περισπωμένες και στριφνές εκφράσεις, όπως μας είπαν.

Αμ δε. Ξανάρθαν οι τσιφλικάδες. Γιάνκηδες τσιφλικάδες αλλά όχι με χαράτσια αυτή τη φορά. Τώρα είχαν τανκς και όπλα και φοβισμένα φανταράκια και βασανιστές που κρατήσαν εφεδρεία από τον εμφύλιο μέχρι να ξανάρθουν στα πράγματα. Αν και ποτέ τους δεν είχαν φύγει.

Τι μας έμεινε σήμερα; Ένας κύκλος που ξαναγεμίζει. Σαν να γυρίσαμε την άδεια κλεψύδρα μπρούμυτα και τώρα ξαναρίχνουμε την ανακατεμένη άμμο στο θολωμένο γυαλί.

Πατσίφικοι, χαράτσια, τσιφλικάδες, οικονομικοί αποκλεισμοί, μονοπώλια, Βαϊμάρες, νεοναζί, καταστολή, λίγο από εμφύλιο και λίγο από φιρμάνια και χρυσόβουλα. Μία δόση διεστραμμένων αυταρχικών φέουδων, δηλαδή, μέσα σε μια “δημοκρατία”.

Γιατί πώς αλλιώς θα πεις τη Μανωλάδα ή τις Σκουριές ή την Κερατέα ή την όποια αυριανή περιοχή βρεθεί να απέχει μερικά χρόνια πίσω από αυτό που ως σήμερα λογίζαμε ως “πολιτισμό”;

Φέουδα θα τα πεις, με τα αφεντικά να έχουν λόγο στη ζωή και το θάνατο του κατοίκου, της οικογένειας του, των παιδιών του, της γης και των ζώων του.

Κάγκελα και πασάλους βαζανε τότε, κάγκελα και πασάλους βάζουν και σήμερα. Και σεκιούριτι να τους φυλάνε. Και επιστάτες να πυροβολάνε. Και κοντέινερ - θερμοκήπια να τους στοιβάζουν και αγωγούς να ξερνούν κίτρινα απόβλητα στις λίμνες, τα ποτάμια και τις θάλασσες.

200 χρόνια μετά, χαράτσια με τσιφλικάδες και κολίγους ξανάφερε στο λεξιλόγιό μας η ιστορία. Και βασανισμούς. Και νεκρούς.

Ωραία πράματα...

Πηγή: Πολύφημος