Νταβούτογλου: Έχουμε τρόπους να απαντήσουμε στις Ελληνικές... προκλήσεις

• Τουρκικό δημοσίευμα αναφέρεται γενικότερα στις σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας και υπενθυμίζει ότι η Τουρκία θα απαντήσει σε ενδεχόμενη απόφαση επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων ή ανακήρυξη ΑΟΖ.

Πρόσφατα και εξαιρετικά δημοσιοποιημένα ευρήματα αερίου στην ανατολική Μεσόγειο μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου, σε συνδυασμό με την αδυναμία χρηματοδότησης από τη μεριά της Ελλάδας για καλύτερη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, έχει φέρει στο προσκήνιο το ζήτημα των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών.

Τα τελευταία δυο χρόνια Αθήνα και Άγκυρα έχουν επιχειρήσει να βελτιώσουν τις κάποτε τεταμένες σχέσεις, παρά τις μακροχρόνια παγιωμένες αντίθετες θέσεις για τα θαλάσσια δικαιώματα στο Αιγαίο. Ωστόσο, πρόσφατα δημοσιεύματα σε Ελληνικά ΜΜΕ ότι η χώρα ετοιμάζεται να οριοθετήσει μονομερώς τις ζώνες φέρει το ενδεχόμενο τριβών.

Ωστόσο, ο επικεφαλής Εξωτερικών Υποθέσεων της Τουρκίας επιμένει πως οι δυο χώρες έχουν «κανάλια» για να συζητήσουν και να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφωνία.

Επίκεντρο της θέσης που έχει η Αθήνα για τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες είναι το ορόσημο της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο των Θαλασσών, ή το UNCLOS, στο οποίο είναι υπογράφουσες τόσο η Ελλάδα όσο και όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, όχι όμως και η Τουρκία.

Η σύμβαση, σε ισχύ από το 1994, αναγνωρίζει τα δικαιώματα του έθνους για επέκταση των χωρητικών υδάτων έως και 12 ναυτικά μίλια (22 χιλιόμετρα) και μια αποκλειστική οικονομική ζώνη έως 200 ναυτικά μίλια (370 χιλιόμετρα) από μία καθορισμένη παράκτια γραμμή βάσης. Μέχρι σήμερα, ούτε η Τουρκία ούτε η Ελλάδα έχουν επισήμως αξιωθεί οικονομική ζώνη ή έχουν επεκτείνει τα χωρικά ύδατά της και για τα 12 μίλια στο Αιγαίο.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας, Γρηγόρης Δελαβεκούρας, επανέλαβε αυτό το μήνα, κατά τη διάρκεια τακτικής ενημέρωσης του Τύπου, ότι «η πολιτική της Ελλάδας είναι η οριοθέτηση όλων των ναυτικών ζωνών με όλες τις γειτονικές χώρες, και το επιδιώκουμε αυτό όχι μόνο για τα προφανή οικονομικά οφέλη… αλλά επίσης επειδή αποτελεί αποφασιστικό βήμα προς την ενίσχυση της περιφερειακής σταθερότητας».

Αντιθέτως, ο Σελτσούκ Ουνάλ, εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας, δήλωσε στους SETimes πως η πιο πρόσφατη συζήτηση για την οριοθέτηση έχει δημιουργήσει «περιττές προσδοκίες» στην Ελληνική κοινή γνώμη προς το ζήτημα αυτό.

«Δεν έχουμε αντιρρήσεις όσο η Ελλάδα πραγματοποιεί τις δραστηριότητες εξόρυξης πετρελαίου και αερίου με όχι επιβλαβή τρόπο για τα δικαιώματα και τα οφέλη της Τουρκίας», δήλωσε ο Ουνάλ, προσθέτοντας, «Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει εμπόδιο ενάντια στις οικονομικές δραστηριότητες της Ελλάδας σχετικά με μη αμφισβητούμενες περιοχές».

Ο Τούρκος εκπρόσωπος Τύπου επικαλείτο επανειλημμένες αναφορές στο ζήτημα αυτό κατά τις πρόσφατες εκλογές της Ελλάδας το 2012, με ηχηρές απαιτήσεις τόσο από τη δεξιά όσο και από την αριστερά ώστε η επόμενη κυβέρνηση να οριοθετήσει μονομερώς τέτοιου είδους ζώνες γύρω από την περιτριγυρισμένη από νησιά και τη χερσονησιωτική Ελλάδα.

Γνωρίζοντας την αυξανόμενη προσοχή στο ζήτημα της οικονομικής ζώνης, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου δήλωσε σε συνάθροιση Τούρκων διπλωματών στη Σμύρνη νωρίτερα αυτό το μήνα πως αν η Ελλάδα προβεί σε μονομερή μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση και αγνοήσει την εθνική θέση της Τουρκίας, τότε η Τουρκία δεν πρόκειται να διστάσει να αποκριθεί.

«Ωστόσο, αναμένω πως δεν πρόκειται να υπάρξει ανάγκη για μία τέτοια ενέργεια», δήλωσε ο Νταβούτογλου. «Έχουμε ήδη λειτουργικό μηχανισμό με την Ελλάδα μέσω άλλων καναλιών».

Ο Ουνάλ σημείωσε επίσης πως με υψηλόβαθμες συναντήσεις μεταξύ των ηγετών των δυο χωρών να αναμένονται τους επόμενους μήνες, η Τουρκία προτίμησε να διευθετήσει το ζήτημα μέσω διαπραγματεύσεων.

«Επιθυμούμε να διατηρήσουμε τη θετική ατζέντα που υπάρχει στις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας σε μία περίοδο που αμφότερα τα συμβαλλόμενα μέρη βρίσκονται σε συνεχή διάλογο και αμοιβαίες επισκέψεις», δήλωσε ο Ουνάλ.

Στο συνδυασμό πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων και στη συχνά πικρόχολη πρόσφατη ιστορία προστίθενται τα 320 άρθρα συν τα παραρτήματα και το περίπλοκο νομικό πλαίσιο που περιέχεται στο διεθνές ναυτικό δίκαιο, φορτίο το οποίο δεν μπορεί να συνοψιστεί εύκολα σε σύντομα δελτία ειδήσεων.

«Επί του παρόντος, υπάρχουν δυο διαφορετικές αντιλήψεις, η αποκλειστική οικονομική ζώνη αποτελεί νέα ιδέα, η υφαλοκρηπίδα αποτελεί παλιά ιδέα. Η ΑΟΖ αποτελεί ανώτερη ιδέα της υφαλοκρηπίδας, καθώς η δεύτερη αφορά μόνο μεταλλεύματα στο υπέδαφος και στο θαλάσσιο βυθό, ενώ η ΑΟΖ περιλαμβάνει την αλιεία, το περιβάλλον και την ενέργεια από τη θάλασσα και πάνω απ’ αυτή», δήλωσε ο Θεόδωρος Καριώτης, καθηγητής οικονομικών ο οποίος έχει συγγράψει για τη διαφωνία που αφορά στο Αιγαίο, δήλωσε στους SETimes.

Η Άγκυρα επιμένει για διμερείς διαπραγματεύσεις, ενώ η Αθήνα θα ήθελε διευθέτηση του ζητήματος στο Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης.

Για τον Καριώτη, η βαθιά αποστροφή της Άγκυρας προς τη UNCLOS έγκειται απευθείας στο 121ο άρθρο της συνθήκης, ειδικά την παράγραφο Β, η οποία προσφέρει πλήρη δικαιώματα οικονομικής ζώνης στην ηπειρωτική ζώνη και στα νησιά. 

Η μακρά θέση της Τουρκίας στο ζήτημα είναι πως η εφαρμογή των διατάξεων της συνθήκης είναι «περίπλοκη» σε ό,τι αφορά στο Αιγαίο λόγω των συγκεκριμένων γεωγραφικών ιδιοτήτων.

Τα επιχειρήματα που έχουν χρησιμοποιηθεί επανειλημμένως από την Άγκυρα κατά τις τελευταίες δεκαετίες είναι πως το Αιγαίο, με τα 2.400 τουλάχιστον νησιά του, αποτελεί «ημίκλειστη θάλασσα» και πως υπάρχουν «ειδικές συνθήκες», οι οποίες δεν έχουν συμπεριληφθεί στη UNCLOS.

Αναμφίβολα, ένα σημαντικό εμπόδιο σε οποιεσδήποτε μελλοντικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας θα κινηθούν γύρω από το μικρό νησί του Καστελόριζου το οποίο βρίσκεται 570 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Αθήνας ωστόσο μόνο 2 χιλιόμετρα από τη μικρή παράκτια Τουρκική πόλη Κας.

«Εάν δοθεί στην περιοχή του Καστελόριζου ‘πλήρης ισχύς’ κατά την οριοθέτηση, τότε η Ελλάδα θα έχει ναυτικά σύνορα  με την Κύπρο. Εάν το Καστελόριζο λάβει ‘μερική ισχύ’ τότε η Τουρκία θα έχει ναυτικά σύνορα με την Αίγυπτο και η Ελλάδα δεν θα έχει με την Κύπρο», δήλωσε ο Καριώτης.

Αναφερόμενη στην περίπτωση του Καστελόριζου, η Χαριτίνη Δίπλα, καθηγήτρια διεθνούς δικαίου με εκπαίδευση στην Ελβετία και εξειδίκευση στο ναυτικό δίκαιο και στο καθεστώς των νησιών, ανέφερε πως οποιοδήποτε διεθνές δικαστήριο θα εξετάσει τη γεωγραφική θέση του Καστελόριζου και των νησίδων του.

Συγκεκριμένα, ένα δικαστήριο θα εξετάσει «την επίδραση που έχει στη γραμμή βάσης… την περιοχή της ναυτικής ζώνης στην οποία έχει δικαίωμα, σε σχέση με την περιοχή του ίδιου του νησιού», ανέφερε.

«Φυσικά, το Καστελόριζο κατοικείται, και έχει δικαίωμα σε ναυτικές ζώνες, πιθανότατα ωστόσο, [οι διεθνείς δικαστές] να του δώσουν μειωμένη επιρροή στη μέση γραμμή βάσης. Φυσικά, κανένας δεν γνωρίζει πόσο εξαρτάται κάτι τέτοιο από τα επιχειρήματα των δυο χωρών και από την άποψη των δικαστών», ανέφερε, επισημαίνοντας την περιπλοκότητα του ζητήματος.

Στο άρθρο αυτό συνέβαλε η ανταποκρίτρια των SETimes Μενεξέ Τοκιάι στην Κωνσταντινούπολη.

Το παρόν περιεχόμενο ανατέθηκε για τους SETimes.com.

Turkey, Greece wary of territorial waters claims

Recent and highly publicised gas finds in the eastern Mediterranean between Israel and Cyprus, coupled with cash-strapped Greece's eagerness to better exploit natural resources, has thrust the question of exclusive economic zones into the spotlight.

Over the past couple years Athens and Ankara have moved to mend once tense relations despite long-entrenched opposing views on sea rights in the Aegean. But recent reports in Greek media that the country is preparing to unilaterally delimitate the zones carries the potential for friction.

Turkey's chief foreign affairs official insists, however, that the two countries have "channels" to discuss and deal with any dispute.

At the crux of Athens' standing position on maritime jurisdictions is the landmark UN Convention on the Law of the Sea, or UNCLOS, of which Greece and all EU member-states are signatories, but Turkey is not.

The convention, in force since 1994, recognises nations' rights to extend their territorial waters up to 12 nautical miles (22 kilometres) and an exclusive economic zone up to 200 nautical miles (370 kilometres) from a defined coastal baseline. To date, neither Turkey nor Greece have officially claimed an economic zone or extended their territorial waters to the full 12 miles in the Aegean.

Greek foreign ministry spokesman Grigoris Delavekouras reiterated this month, during a regular press briefing, that "Greece's policy is the delimitation of all maritime zones with all its neighbours, and we are pursuing this not just for the obvious economic benefits … but also because it is a decisive step toward strengthening regional stability."

Conversely, Selcuk Unal, the spokesman for Turkish foreign ministry, told SES Türkiye that the latest debate over delimitation has created "unnecessary expectations" in the Greek public opinion towards this issue.

"We aren't objecting as long as Greece carries out its oil and gas drilling activities with no harmful effect on Turkey’s rights and benefits," Unal said, adding, "In other words, there is no obstacle against Greek economic activities over uncontested regions."

The Turkish spokesman was alluding to repeated references to the issue during the recent Greek elections in 2012, with vociferous demands by both the right and left that the next government unilaterally delimitate such zones around island-dotted and peninsular Greece.

Aware of the growing attention to the economic zone question, Turkey Foreign Minister Ahmet Davutoglu told a gathering of Turkish diplomats in Izmir earlier this month that if Greece takes unilateral steps in that direction and disregards Turkey’s national position, then Turkey will not hesitate to respond.

"However, I expect that there would be no need for such an action," Davutoglu said. "We have already a functioning mechanism with Greece through other channels."

Unal also noted that with high-level meetings between the two countries' leaders expected in the next few months, Turkey preferred to settle the issue through negotiations.

"We want to preserve the positive agenda that exists over Greece-Turkey relations just in a period when both parties are in constant dialogue and mutual visits," Unal said.

Adding to the mix of politics, economic interests and often acrimonious recent history is the 320 articles plus annexes and the intricate legal framework entailed in international maritime law, a body of work not easily summarised into brief news reports.

"At present, there are two different concepts, the exclusive economic zone is a new concept; continental shelf is an old concept. EEZ is a superior concept to continental shelf, as the latter involved only minerals in the subsoil and seabed, the EEZ includes fisheries, the environment and energy from the sea and above the waves," Theodore Kariotis, an economics professor who has written on the Aegean dispute, told SES Türkiye.

Ankara insists on bilateral negotiations, while Athens would like the issue settled in the International Court of Justice.

For Kariotis, Ankara's deep aversion to UNCLOS lies directly with the convention's 121st article, specifically paragraph B, which gives complete economic zone rights to the mainland and islands as well.

Turkey's long-standing position on the issue is that implementation of provisions in the convention are "complicated" when it comes to the Aegean because of its specific geographical properties.

The arguments repeatedly used by Ankara over the decades are that the Aegean, with its 2,400 plus islands, is a "semi-enclosed sea" and that "special circumstances" exist, which have not been included in UNCLOS.

Undoubtedly, one major obstacle in any possible future negotiations between Athens and Ankara will revolve around the small island of Kastellorizo located 570 kilometres southeast of Athens but only 2 kilometres across from the small Turkish coastal town of Kas.

"If the area of Kastellorizo is given 'full effect' during a delimitation, then Greece will have a maritime border with Cyprus; if Kastellorizo receives 'partial effect' then Turkey will have a maritime border with Egypt, and Greece will not have one with Cyprus," Kariotis said.

Referring to the Kastellorizo aspect, Haritini Dipla, a Swiss-educated professor of international law and specialist on maritime law and islands' status, said any international court would look at Kastellorizo and its islets' geographical position.

In particular, a court would look at "the effect it has on the baseline … the area of the maritime zone which it has a right to, in relation to the area of the island itself," she said.

"Of course, Kastellorizo is populated, and has the right to maritime zones, possibly however, they [international judges] may give it a reduced influence in the median baseline. No one knows how much, this depends, of course, on the arguments of the two countries and on the judges' opinion," she said, highlighting the complexity of the issue.

SES Türkiye correspondent Menekse Tokyay in Istanbul contributed to this article.

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση