Ο άγνωστος Μουσταφά Κεμάλ

Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης

Ένα από τα πιο θεοποιημένα πρόσωπα της παγκόσμιας ιστορίας ήταν ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας, ο Μουσταφά Κεμάλ ο επονομαζόμενος Ατατουρκ που στις 10/11 είναι η επέτειος του θανάτου του. Στη πραγματικότητα ήταν ο μεγάλος πρωταγωνιστής και υπαίτιος της τραγική Μικρασιατικής καταστροφής, ο πατέρας της εθνοκάθαρσης της Μικράς Ασίας με τα αμέτρητα θύματα της, ο δημιουργός ενός αυταρχικού καθεστώτος που σήμερα είναι υπό
έντονη αμφισβήτηση και που καθόρισε τις τύχες της σύγχρονης Τουρκίας.

Το πρωί της 1 Αυγούστου 1921 αρχίζει η ελληνική προέλαση προς τον Σαγγάριο ενώ στις 10/8 άρχισαν οι πρώτες σφοδρές μάχες. Οι Έλληνες σημειώνουν τις πρώτες εντυπωσιακές επιτυχίες καθώς πολεμάνε με ξεχωριστή ανδρεία την οποία ο ίδιος ο Κεμάλ αναγνώρισε επανειλημμένα. Εδώ, εκτυλίχτηκε ένα άγνωστο επεισόδιο που παρά λίγο θα άλλαζε όλη την ροή του πολέμου και κατά συνέπεια όλη την ιστορία της Μικράς Ασίας, αλλά και του ελληνισμού της Ανατολής χωρίς το γνωστό τραγικό τέλος που ήρθε μετά από ένα χρόνο. Στις 12 Αυγούστου, παραμονή κρίσιμης μάχης στο ύψωμα του Τουρμπέ-Τεπέ, ο Κεμάλ προωθείται μόνος του για να επιθεωρήσει την κατάσταση καβάλα σε ένα γκρίζο άλογο συνοδεία των επιτελών του. Σε μια στιγμή και ενώ παρατηρούσε από ένα ύψωμα τις κινήσεις των ελληνικών στρατευμάτων, υπακούοντας στο μεγάλο του πάθος, βγάζει από την τσέπη του ένα πακέτο και ανάβει ένα τσιγάρο. Η εικόνα όμως της σπίθας του σπίρτου ταράζει το άλογο και τινάζετε απότομα βγάζοντας ένα διαπεραστικό χλιντρίμισμα. Ο Κεμάλ δεν μπορεί να κρατηθεί και πέφτει με το στήθος και το κεφάλι προς το έδαφος. Αμέσως δημιουργείται μεγάλη ταραχή, οι αξιωματικοί του τρέχουν αλαφιασμένοι νομίζοντας πως ο αρχηγός τους είναι νεκρός. Αντιλαμβάνεται κανείς πως θα ήταν οι εξελίξεις της Μικράς Ασίας αν ο Κεμάλ σκοτώνονταν από αυτό το πέσιμο. Τελικά την γλύτωσε με κάποια σοβαρά κατάγματα στο στήθος, τα οποία όμως δεν τον εμπόδισαν, παρά τις προειδοποιήσεις την γιατρών του, να σηκωθεί από το κρεβάτι σε δυο μέρες και να ξαναγυρίσει στο μέτωπο.

Μετά από ένα χρόνο περίπου εκδηλώθηκε η μεγάλη τουρκική αντεπίθεση. Ήταν η Μικρασιατική καταστροφή. Όταν άρχισε η τραγική υποχώρηση του ελληνικού στρατού αποκομμένος από τις βάσεις εφοδιασμού και επικοινωνίας του, ο Κεμάλ σε ένα λόφο έβλεπε από τις διόπτρες του τις δυνάμεις του να προελαύνουν και τους Έλληνες προδομένοι να τρέχουν για να σωθούν. Κοιτάζοντας με φανερή ικανοποίηση το πεδίο της μάχης σε μια στιγμή στρέφει το βλέμμα του από το τηλεσκόπιο προς τις κοιλάδες όπου είχε αρχίσει η τραγική φυγή των Ελλήνων και φωνάζει δυνατά : «-Ει Χατζηανέστη, γκελ ογλουλαρίν κουρτάρ». Δηλαδή, «Ει Χατζηανέστη έλα να σώσεις τα παιδιά σου». Μάταια όμως, ο Χατζηανέστης, (ο Έλληνας αρχιστράτηγος), γλεντούσε στην Σμύρνη, ανίκανος να κάνει οτιδήποτε στην μεγαλύτερη ιστορική καταστροφή του νεότερου ελληνισμού.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 1922, ο Μουσταφά Κεμάλ, ο υποτιθέμενος πονετικός στους αντιπάλους του ηγέτης, όπως ήθελαν να τον παρουσιάζουν οι Τούρκοι στην μεγάλη κινηματογραφική τους παραγωγή, έδειξε το πραγματικό του σκληρό πρόσωπο, ( Από την βιογραφία του Κεμάλ με τον τίτλο «Moustafa Kemal ou la mort d un empire», του Γάλλου ιστορικού ερευνητή Benoist-Menchin, ). Οι Τσέτες είχαν ήδη μπει στην Σμύρνη, η πόλις καίγονταν και οι χριστιανοί σφάζονταν στην προκυμαία, πολλοί έπεφταν στην θάλασσα να σωθούν από τις φλόγες, πνίγονταν και τα πτώματα σκέπαζαν τα νερά. Ο μεγάλος θριαμβευτής και εμπνευστής αυτής της σφαγής, ο Μουσταφά Κεμάλ, ο Γαζί πλέον, κοίταζε απαθής από ένα εξώστη ψηλά την μεγάλη αυτή σφαγή και την πυρπόληση της Σμύρνης. Σε μια στιγμή γύρισε απότομα στους παρευρισκόμενους πίσω του και τους φώναξε δυνατά : «Κοιτάξετε αυτή την σκηνή. Απόψε γίνεστε μάρτυρες του τέλους μιας εποχής. Αυτή η πυρκαγιά είναι ένα σύμβολο. Συμβολίζει την τελική απαλλαγή της πατρίδας μας από τους προδότες και τους εμπορίσκους. Από εδώ και πέρα η Τουρκία ελεύθερη και εξαγνισμένη δεν θα ανήκει παρά μόνο στους Τούρκους». Με αυτές τις κυνικές φράσεις μπροστά στις εκατόμβες των χριστιανών θυμάτων, ο Μουσταφά Κεμάλ αγνάντευε με ένα ποτήρι ακλοόλ, την μεγάλη σφαγή της Σμύρνης. Δεν έκανε τίποτα για να σώσει τους χιλιάδες νεκρούς αυτής της σφαγής που τόσο αδρά περιγράψανε πολλοί μάρτυρες, όπως η Μαρτζορί Χαουτζπιάν στο έργο της, «Η Σμύρνη στις Φλόγες», ο πρόξενος των ΗΠΑ στην Σμύρνη, George Horton, και πολλοί άλλοι.

Τέσσερα χρόνια μετά τον θρίαμβο του μεγάλου νικητή και Γαζί του πολέμου της ανεξαρτησίας, Μουσταφά Κεμάλ, ο «Γκρίζος Λύκος» της Μικράς Ασίας έδειξε για άλλη μια φορά την απάνθρωπη σκληρότητα του. Θέλοντας να είναι ο απόλυτος κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού στην Τουρκία και να επιβάλει ουσιαστικά την στυγνή του δικτατορία, συνέλαβε και εκτέλεσε ένα φρικτό σχέδιο εξόντωσης των αντιπάλων του που περιγράφετε με όλες τις λεπτομέρειες από τον βιογράφο του Benoist-Menchin. Στις 5 Αυγούστου του 1928 το βράδυ, οργανώνει μια μεγάλη δεξίωση στην προεδρική του πλέον κατοικία, στην Τσάνκαγια της Άγκυρας. Οι καλεσμένοι έρχονται σιγά σιγά ντυμένοι όλοι με ευρωπαϊκά ρούχα καθώς ο αναμορφωτής της Τουρκίας είχε επιβάλει και το ευρωπαϊκό ντύσιμο. Ιδιαιτέρα οι γυναίκες είχαν μια μοντέρνα ευρωπαϊκή εμφάνιση κάτι το τελείως νέο για τα αυστηρά ισλαμικά ήθη. Ο ίδιος ο Κεμάλ εκείνο το βράδυ για πρώτη φορά κάλεσε τους καλεσμένους του να χορέψουν ευρωπαϊκούς χορούς, απαγορεύοντας ουσιαστικά καθετί το ανατολίτικο και πρόσφερε τις ντάμες στους καβαλιέρους για να εκτελέσουν το βαλς που πρώτος εκείνος παρουσίασε στους καλεσμένους του. «–Χορέψατε», φώναξε ο νέος ηγέτης της σύγχρονης Τουρκίας. «-Θέλω όλοι να απόψε να χορέψετε ευρωπαϊκά βαλς» και έδωσε πρώτο το παράδειγμα παίρνοντας μια ντάμα για να χορέψουνε ένα βιεννέζικο βαλς. Η βραδιά ήταν όμως βαριά, καθώς η καλοκαιρινή ζέστη ανακατεύονταν με τις νότες του ευρωπαϊκού πιάνου που γέμιζαν όλη την ατμόσφαιρα.

Έξη χιλιόμετρα όμως πιο πέρα εκτυλίσσονταν ένα μεγάλο δράμα. Σε μια μεγάλη πλατεία και από τους στύλους της ηλεκτρικής εταιρίας κρέμονταν οχτώ απαγχονισμένες φιγούρες, θύματα της κεμαλικής θηριωδίας. Ήταν όλοι οι ηγέτες της αντιπολίτευσης που είχαν έρθει και αυτοί καλεσμένοι για την δεξίωση πέφτοντας στην παγίδα που τους είχε στήσει ο Κεμάλ. Όλοι είχαν συληφθεί και είχαν απαγχονιστεί στην δημόσια πλατεία. Τα κορμιά τους κρεμασμένα έπαιζαν στις ανταύγειες του ηλεκτρικού από τις κολώνες της πλατείας, σχηματίζοντας ένα μακάβριο γκράνγκινιολ θέμα. Ο πρέσβης της Σοβιετικής Ένωσης που περνούσε με το διπλωματικό αυτοκίνητο εκείνη την ώρα από τη πλατεία, αργοπορημένος για την δεξίωση, έμεινε αποσβωλομενος από την εικόνα που αντίκρισε. Γυρίζοντας όμως στον σοφέρ του, του είπε να μην θυμάται τίποτα από το τραγικό θέαμα της πλατείας αυτής. Ήταν το τέλος των πρώην συντρόφων και συνεργατών του Κεμάλ στην μεγάλη πορεία της τουρκικής ανεξαρτησίας. Ο Γκρίζος Λύκος τους είχε ανταμείψει για την αφοσίωση τους στον νέο μεγάλο ηγέτη της χώρας τους. Τα άψυχα κορμιά τους, όπως κρέμονταν με αυτό τον φρικτό τρόπο, ήταν άλλη μια μαρτυρία της μεγάλης σκληρότητας του Κεμάλ Ατατούρκ, του πατέρα της σύγχρονης Τουρκίας.

Γεννημένος σε ένα μικρό χωριό, τη Χαραυγή, έξω από τη Θεσσαλονίκη, ο Κεμάλ είχε ποτιστεί από νωρίς με ευρωπαϊκές ιδέες καθώς έκανε περισσότερο με Εβραίους και Έλληνες παρέα, παρά με Τούρκους. Σε αυτό το περίεργο κύκλωμα λειτούργησε και ο Κεμάλ και οι περισσότεροι Νεότουρκοι. Πάρα πολλοί συγγραφείς υπεστήριξαν ότι ο Κεμάλ ήταν Εβραίος, παρά τις έντονες προσπάθειες του κεμαλικού καθεστώτος να απορρίψει αυτή την άποψη. Η αναμφισβήτητη όμως απόδειξη για το γεγονός αυτό έρχεται από ένα σπάνιο βιβλίο με τον τίτλο, «Κρυφοί Εβραίοι», που το έγραψε ένας επιφανής αρχιραββίνος, ο Ιωακείμ Πρινζ, (εκδόσεις Random House, Νέα Υόρκη 1973). Στην σελίδα 122 αυτού του βιβλίου διαβάζουμε ότι, «ανάμεσα στους ηγέτες της επαναστάσεως των Νεότουρκων, η οποία είχε σαν αποτέλεσμα τον εκμοντερνισμό της Τουρκίας, ήταν ο Ντζαβίντ Μπέη, (που εκτελέστηκε από τον Κεμάλ), και ο Μουσταφά Κεμάλ. Και οι δύο ήταν φλογεροί Ντονμέδες, (Εβραίοι που είχαν εξισλαμιστεί επιφανειακά). Ο Ντζαβίντ Μπέη έγινε υπουργός οικονομικών και ο Κεμάλ αργότερα ηγέτης του κινήματος υιοθετώντας το όνομα Ατατούρκ, (πατέρας των Τούρκων). Οι αντίπαλοί του, (Ενβέρ) προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν την εβραϊκή καταγωγή του για πολιτικό τους όφελος αλλά χωρίς επιτυχία. Οι περισσότεροι Νεότουρκοι στην νέα επαναστατική κυβέρνηση προσηύχοντο στον Αλλάχ αλλά ο αληθινός προφήτης τους ήταν ο Σαμπατάι Σεβή, (ο θρησκευτικός αρχηγός των Ντονμέδων), ο επονομαζόμενος «Μεσσίας από την Σμύρνη». Για να αντιληφθούμε την αξιοπιστία των παραπάνω θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ο Ιωακείμ Πρινζ, ήταν επί 12 έτη, (1925-1937), ραβίνος στο Βερολίνο αλλά όταν τα πράγματα «αγρίεψαν» στην Γερμανία, το 1937, έφυγε στην Αμερική. Προηγουμένως όμως, σαν καλός σιωνιστής, συμβούλευε τους πιστούς του να μεταναστεύσουν στην Παλαιστίνη και όχι στην Αμερική. Από το 1958 έως το 1966 ήταν πρόεδρος του Αμερικανό-εβραϊκού κογκρέσου και δύο φορές πρόεδρος των εβραϊκών οργανώσεων των ΗΠΑ. .

Ο Κεμάλ διακατεχόταν και από πολλά και φοβερά πάθη όπως το αλκοόλ. Η μεγάλη του μανία εναντίον καθετί θρησκευτικού, που το θεωρούσε ως αντίθετο προς τη ροή της ιστορίας, ήταν απόρροια της αθεΐας του, αλλά για πολλούς, που τον έζησαν από κοντά, ήταν ένας άνθρωπος που έδινε μεγάλη σημασία στις προλήψεις στην μαγεία και επηρεάζονταν από τις «αόρατες δυνάμεις». Το τέλος του ήταν τραγικό και σίγουρα δεν ανταποκρινόταν στην ιστορική θέση που του αποδόθηκε μετέπειτα. Πέθανε πνιγμένος στο αλκοόλ και στις κρίσεις μοναξιάς που είχε. Ο Κεμάλ, ήταν ο «πατέρας» των Τούρκων, αλλά στην πραγματικότητα έγινε ο «πατέρας» των μη Τούρκων, ο «πατέρας» των πολιτών μιας εκτουρκισμένης αλλά χωρίς ταυτότητα νέας Τουρκίας. Ίσως γι’ αυτό βοηθήθηκε τόσο πολύ από ξένες δυνάμεις για να επιβληθεί και να χτυπήσει καθετί που συνδεόταν με την παραδοσιακή Οθωμανική Αυτοκρατορία με αιματηρό τίμημα την μεγάλη γενοκτονία των εκατομμυρίων χριστιανών της Ανατολής.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση