Spiegel: Οι πολιτικές της τρόικα έχουν αποτύχει

Από το SPIEGEL 13/2 Μετάφραση: CYNICAL

Μεγαλώνουν οι αμφιβολίες της Ευρώπης για

την στρατηγική σχετικά με το ελληνικό χρέος

Την περασμένη Τρίτη η Μέρκελ έχει προσκληθεί σε κάποιο ίδρυμα να συμμετάσχει σε συζήτηση σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης. Μια νεαρή γυναίκα σηκώνεται και συστήνει τον εαυτό της σαν ξένη φοιτήτρια που σπουδάζει στη Γερμανία, αντιπροσωπευτικό δείγμα της νέας γενιάς των Ελλήνων. Δηλώνει ότι φυσικά θα επιθυμούσε να επιστρέψει στην Ελλάδα μετά το τέλος των σπουδών της. Αλλά, κάθε φορά που ψάχνει για δουλειά στην Αθήνα, το μόνο που βρίσκει είναι δουλειές στη Γερμανία.

Η Μέρκελ κουνάει το κεφάλι. «Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολη» λέει, αλλά δεν μπορεί να φανταστεί μια νομισματική ένωση χωρίς το υπερχρεωμένο έθνος. «Θέλω η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ», προσθέτει. Και μετά χωρίς να ρωτηθεί παρέχει κάτι σαν εγγύηση για την Ελλάδα, «Δεν θα συμμετάσχω στο σπρώξιμο της Ελλάδος εκτός ΕΖ. Κάτι τέτοιο θα είχε απρόβλεπτες συνέπειες».

Αυξανόμενες αμφιβολίες

Έχουμε στα χέρια μας ένα πρόγραμμα το οποίο ούτε ακόμα οι σχεδιαστές του δεν to πιστεύουν. Οι Υπ. Οικ. στην Ευρώπη γίνονται ολοένα και πιο σκεπτικοί για την ικανότητα της Ελλάδας να κάνει μεταρρυθμίσεις, παρά την ψήφιση του νέου πακέτου μέτρων από την Αθήνα. Προσπάθειες να πείσουν τους ιδιώτες πιστωτές να συμμετάσχουν πηγαίνουν πολύ αργά. Και υπάρχει και διογκούμενη αμφιβολία και ανάμεσα σε πολιτικούς στο Βερολίνο για την παρούσα στρατηγική διάσωσης, όπως και ανάμεσα στα κόμματα στην Αθήνα.

Η Ευρώπη τώρα πληρώνει το τίμημα για την ανικανότητα των ηγετών της, μαζί με το ΔΝΤ και τη Λαγκάρντ, που δεν μπόρεσαν να βελτιώσουν την οικονομική υγεία της Ελλάδας.

Σε κάθε περίπτωση το νέο πρόγραμμα δεν φαίνεται να βγαίνει. Παρά τα 130 δις. ευρώ, το ποσό αυτό δεν θα κάνει την επανάκαμψη ευκολότερη. Και παρά τις περικοπές σε μισθούς και συντάξεις κλπ, γίνεται ακόμα λιγότερο καθαρό πώς η Ελλάδα θα επιστρέψει στην ανάπτυξη. Λίγο πολύ η νέα στρατηγική είναι μια απ’ τα ίδια.

Η απόφαση για το πακέτο σωτηρίας υποτίθεται ότι θα ληφθεί τη Τετάρτη. Αλλά ακόμα και οι Υπ. Οικ. Αμφιβάλουν με το αν τα νέα μέτρα θα είναι αρκετά. Η επίλυση του ελληνικού προβλήματος, πολλοί πλέον το αναγνωρίζουν, θα πάρει 20 και όχι 10 χρόνια.

«Οι πολιτικές της τρόικα απέτυχαν»

Το πλάνο σωτηρίας βασίζεται σε υποθέσεις που αποδείχτηκαν εντελώς αισιόδοξες. Οι αρχηγοί της Ευρώπης είχαν υποθέσει ότι οι Έλληνες θα επέστρεφαν γρήγορα στην ανάπτυξη. Αλλά η σκληρότητα των μέτρων λιτότητας το κάνουν αρκετά αμφίβολο.

Η λιτότητα δεν αποτελεί καν συνταγή για την επίλυση του προβλήματος του χρέους, δεδομένης της έλλειψης στοιχείων σχετικά με το βαθμό συμμετοχής των ιδιωτών πιστωτών. Αρκετές λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς και ο Σόιμπλε λέει τώρα ότι η Γερμανία δεν θα απελευθερώσει τη βοήθεια παρά μόνον όταν οι λεπτομέρειες αυτές διευθετηθούν.

Εν τούτοις, καθώς οι πιστωτές είναι ακόμα διστακτικοί, ο ελληνικός πληθυσμός έχει δώσει την ετυμηγορία του. Δηλαδή, ότι δεν θέλει να σωθεί αν αυτό συνεπάγεται χαμηλότερους μισθούς και περισσότερες περικοπές στις συντάξεις.

Το Spiegel, αναφέρεται κατόπιν στο «αριστερόστροφο(!)» ΒΗΜΑ, όπου σε άρθρο του φέρεται να παροτρύνει την κυβέρνηση να διακόψει τις συνομιλίες και να διαπραγματευτεί εναλλακτική συμφωνία με τις ΗΠΑ. «Η Ελλάδα έχει ακόμα τη δύναμη να τα τινάξει όλα στον αέρα» έγραφε η εφημερίδα, προσθέτοντας ότι αυτός είναι και ο μοναδικός δρόμος.

Ο αριθμός όσων συμφωνούν με αυτή τη γραμμή όλο και μεγαλώνει, ακόμα και μεταξύ αυτών που υποστηρίζουν τη διαδικασία των μεταρρυθμίσεων. Ο Δασκαλόπουλος του ΣΕΒ λέει: «Οι πολιτικές της Τρόικα έχουν αποτύχει». Αν και αυτό θα ηχούσε αδιανόητο λίγο καιρό πριν, ο ΣΕΒ τώρα συγκλίνει στις απόψεις του με τα συνδικάτα.

«Αυξανόμενη απογοήτευση στο Βερολίνο»

Μετά από δυο συνεχόμενα έτη ατέλειωτων συζητήσεων για την Ελλάδα, υπάρχει πλέον η αναγνώριση από τους γερμανούς πολιτικούς ότι τα πράγματα δεν μπορεί να συνεχιστούν με τον ίδιο τρόπο.

Η Μέρκελ και ο Σόιμπλε πήραν ένα καθαρό μήνυμα για την διογκούμενη δυσαρέσκεια μέσα στο κόμμα τους. Μίλησαν με τους βουλευτές του CDU σχετικά με την ψήφιση από το γερμανικό κοινοβούλιο του δεύτερου πακέτου στις 27 Φεβρουαρίου. Και η διάθεση ήταν παγωμένη. Έχουν πια κουραστεί από το κεφάλαιο Ελλάδα. Τη μια μέρα πείθονται να ψηφίσουν και την άλλη τους λένε ότι οι μεταρρυθμίσεις δεν προχωράνε.

Ο Gunther Krichbaum, πολιτικός του CDU, ζήτησε να μάθει αν το δεύτερο αυτό πακέτο των 130 δις πραγματικά θα σταματήσει στα 130 δις και τι θα μπορούσε να εγγυηθεί την πληρωμή των φόρων από τους έλληνες. Ο Σόιμπλε υποχώρησε με ελαφρά πηδηματάκια. «Αυτό είναι δύσκολο ακόμα και στη Γερμανία», απάντησε, προκαλώντας γέλια.

«Αυτό είναι το όριο»

Αλλά ακόμα και αν το γερμανικό κοινοβούλιο ψηφίσει το δεύτερο πακέτο βοήθειας, ο εκνευρισμός στο CDU έφτασε και στα υψηλότερα κλιμάκια του κόμματος. «Αν αυτοί που πρέπει να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις μπορούσαν να ελπίζουν ότι θα έπαιρναν επιπλέον χρήματα, ποτέ δεν θα φτάναμε σε ένα σταθερό ευρώ», προειδοποιεί ο Horst Seehofer ο πρόεδρος του CSU, αδελφό κόμμα της Βαυαρίας. Ο Seehofer υποστηρίζει τη Μέρκελ, αλλά δεν επιθυμεί ατέλειωτη χρηματοδότηση. «Η συμβολή της Γερμανίας δεν μπορεί να ξεπεράσει τα 211 δις. Αυτό είναι και το όριο.

Ο Wolfgang Bosbach, ενάντιος των πακέτων διάσωσης δεν βλέπει την Ελλάδα να μένει για πολύ ακόμα στο ευρώ. «Δεν μπορώ να εγκρίνω το δεύτερο πακέτο διότι η Ελλάδα στερείται ανταγωνιστικότητας, ικανού δημόσιου τομέα και οικονομικής δύναμης ώστε να μπορέσει να σταθεί στα πόδια της».

Ο Thomas Silberhorn, από το CSU συμφωνεί. «Εγκαταλείπουμε τις βασικές μας θέσεις, τη μια μετά την άλλη», λέει.

Το FDP (των φιλελευθέρων), στηρίζει τη Μέρκελ, αλλά συμπληρώνει ότι δεν θέλε να βρεθεί υπόλογο αν αποτύχει η διάσωση της Ελλάδας. «Η Ελλάδα πρέπει να δείξει αποτελέσματα Τώρα», δηλώνει ο Ρέσλερ. Αρκετοί όμως βουλευτές έχουν αρχίσει να δηλώνουν ότι δεν είναι και απολύτως σίγουροι για μια θετική ψήφο.

Ακόμα και το κόμμα των σοσιαλδημοκρατών, το SPD, αρχίζει να βλέπει τη θέση του να δυσκολεύει. Από τη μια μεριά έχει στηρίξει τη Μέρκελ, από την άλλη όμως διαφωνεί με τα μέτρα λιτότητας. Την Παρασκευή, σε συνάντηση της κοινοβουλευτικής ομάδας τους, παρατηρήθηκε μεγάλη ένταση ανάμεσα στα μέλη του κόμματος σχετικά με το δεύτερο πακέτο.

«Το μερίδιο της Γερμανίας»

Οι γερμανοί πολιτικοί αρχηγοί γενικώς τα έχουν χαμένα. Αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει, η Γερμανία θα χάσει αρκετές δεκάδες δις. Ως τα τώρα η Γερμανία έχει συμβάλει με 15 δις. Αλλά και οι γερμανοί φορολογούμενοι έχουν μερίδιο και στα ελληνικά ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ. Το Ιfo ανεβάζει το ποσό στα 13 δις.

Η Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδας έχει ένα χρέος 108 δις στην ΕΚΤ. Αν η Ελλάδα εγκατέλειπε το ευρώ, αυτά τα χρέη θα έπρεπε να τα αναλάβουν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες. Το Ifo υπολογίζει ότι στη Γερμανία θα αντιστοιχούσε ένα ποσό ίσο με 30 δις.

Αλλά αυτό είναι το λιγότερο. Αν η Ελλάδα παρέλυε, ολόκληρη η χώρα θα βυθιζόταν στο χάος. Οι ΔΥ δεν θα έπαιρναν μισθό, οι συνταξιούχοι συντάξεις, οι τράπεζες, …

Οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα έπρεπε να διαγράψουν όχι μόνο τα ελληνικά ομόλογα αλλά και τα δάνεια των ιδιωτών, συνολικά, περίπου 14 δις. Για τους Γάλλους, το ποσό αυτό φτάνει στα 35 δις.

Κάνοντας τη σούμα, μια ελληνική χρεοκοπία θα κόστιζε με το καλημέρα σας στη Γερμανία 71 δις.

«Το λιγότερο τρομαχτικό σενάριο»

Ο Hans-Werner Sinn, ο επικεφαλής του Ifo πιστεύει ότι η ελληνική χρεοκοπία είναι η καλύτερη λύση.

Αλλά τι θα συμβεί αν η Ελλάδα φύγει από το ευρώ; Με γνώμονα την ελληνική οικονομική ανάπτυξη, αν η Ελλάδα εισήγαγε τη δραχμή θα έκανε τα προϊόντα της φτηνότερα. Τον τουρισμό για παράδειγμα και θα κέρδιζε σε ανταγωνιστικότητα έναντι της Ισπανίας. «Αυτός είναι ο μόνος εφικτός τρόπος για την Ελλάδα να ξεπεράσει την κρίση», δήλωσε επίσης ο Kenneth Rogoff πρόσφατα στο Βερολίνο.

Αλλά αν και μια τέτοια κίνηση θα βοηθούσε την Ελλάδα, θα μπορούσε να έχει απρόβλεπτες συνέπειες για την υπόλοιπη ΕΖ. «Κανένας δεν μπορεί να το προβλέψει», αναφέρει ο οικονομολόγος της Οξφόρδης Clemens Fuest. Θα μπορούσε να προκαλέσει αλυσιδωτές αποχωρήσεις. Θα σημειωθούν φυγή κεφαλαίων, άνοδος των spreads κλπ.

Έτσι οι ευρωπαίοι ηγέτες βρίσκονται μπροστά σε ένα άλυτο δίλλημα. Αν προχωρήσουν όπως πάνε τώρα η χώρα δεν θα εξέλθει της κρίσης. Αν εξαναγκάσουν της Αθήνα εκτός ευρώ, τότε κινδυνεύει ολόκληρη η ΕΖ.

Αυτό αφήνει μια μόνο βιώσιμη, αλλά ακριβή λύση: Να επιτρέψουν την πτώχευση της Ελλάδας, αλλά εντός ευρώ. Το σχέδιο αυτό θα ελάφρυνε το χρέος σε διαχειρίσιμα επίπεδα και θα παρείχε τις προϋποθέσεις για ένα καινούργιο ξεκίνημα, φυσικά κάτω από τη λήψη σκληρών μεταρρυθμίσεων, αλλά και στρατηγικών ανάπτυξης.

Αυτό θα αποτελούσε και το λεγόμενο Plan B το οποίο ψάχνουν τόσο στις Βρυξέλλες, όσο και στο Βερολίνο. Δεν είναι όμως ακόμα σίγουρο πότε θα πάρουν το κουράγιο να προχωρήσουν σ’ αυτό το απαραίτητο βήμα, αλλά οι εμπλεκόμενοι έχουν αρχίσει ήδη να σκέφτονται με ποιο τρόπο θα δικαιολογήσουν καλύτερα στο εσωτερικό και εξωτερικό, την εγκατάλειψη της παρούσας στρατηγικής των συνεχόμενων bail-outs.

«Εάν η Ελλάδα αποτύχει», είπε ο Σόιμπλε, «αυτό δεν θα οφείλεται στη Γερμανία».

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση