Ποιά είναι η πραγματική αλήθεια πίσω από την καταστροφή που συντελείται στην Ελλάδα;

New Europe Online

Στα τέλη του 2009, η Ευρώπη και ο κόσμος ανακάλυψαν ξαφνικά ότι το ελληνικό κράτος ήταν μια "απάτη", ότι οι Έλληνες ήταν "απατεώνες", και ότι η Ελλάδα ήταν μια χώρα που σφυρηλατούσε με κάθε μέσον, θεμιτό και αθέμιτο, τις οικονομικές επιδόσεις της, προκειμένου να απολαμβάνει τα οφέλη της συμμετοχής της σε μια προνομιακή πολιτική και οικονομική ένωση, εις βάρος των εταίρων της και του ευρώ.

Αλλά πόσο ακριβής είναι αυτή η εικόνα, στην πραγματικότητα; Λόγω της προχωρημένης διεθνούς οικονομικής κρίσης που επικρατούσε εκείνη την εποχή, οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν ήταν απόλυτα ακριβείς στις εκτιμήσεις του ελλείμματός τους. Για παράδειγμα, στα πλαίσια των προγραμμάτων σταθερότητας των χωρών αυτών, στις αρχές του 2009, η Βρετανία είχε προβλέψει ότι θα είχε έλλειμμα 8,2%, που έφτασε τελικά το 11,4%, η Ολλανδία είχε προβλέψει ένα πλεόνασμα της τάξης του 1,2%, που κατέληξε να είναι έλλειμμα 5,4%, ενώ η Πορτογαλία είχε προβλέψει έλλειμμα του 3,9%, που τελικά ανήλθε στο 9,3%.

Γιατί βρέθηκε η Ελλάδα μόνη στο εδώλιο του κατηγορουμένου;

Επίσης, κατά τα έτη 2008-2009, το έλλειμμα στην Ισπανία είχε σκαρφαλώσει στο 11,1% και στις Ηνωμένες Πολιτείες στο 12,9%. Τον Απρίλιο του 2010, η Ιρλανδία είχε προβλέψει ότι θα είχε ένα έλλειμμα της τάξεως του 11,7% για το 2009 και 11,6% για το 2010, ενώ την τελευταία εκείνη χρονιά το έλλειμμά της έφτασε τελικά το 32%. Ωστόσο, μόνο η Ελλάδα κατηγορήθηκε για παραποίηση στοιχείων και αναξιοπιστία. Και μάλιστα από την ίδια την ελληνική κυβέρνηση! Επομένως, είναι φυσικό να αναρωτιέται κανείς τι προκάλεσε αυτήν την ξαφνική και οξεία αυτοκριτική.

Σε μια περίοδο παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η νεοεκλεγείσα στην Ελλάδα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είχε οργανώσει το σύνολο της προεκλογικής εκστρατείας της γύρω από το σύνθημα "Λεφτά υπάρχουν", με σκοπό να δυσφημίσει την εκστρατεία του κυβερνώντος κόμματος, το οποίο δεν είχε πάψει να τονίζει την ανάγκη να ληφθούν επώδυνα μέτρα. Σύμφωνα με τις προεκλογικές δεσμεύσεις του ΠΑΣΟΚ, ο προϋπολογισμός που συνέταξε η νέα κυβέρνηση για το έτος 2010 περιελάμβανε ένα ολόκληρο πακέτο χορηγήσεων, όπως αυξήσεις μισθών και συντάξεων, αύξηση των δημοσίων δαπανών, ένα επίδομα αλληλεγγύης και την εκπλήρωση της υπόσχεσής της ότι δεν θα επιβληθούν επιπλέον φόροι.

Επιπλέον, η προηγούμενη κυβέρνηση, της Νέας Δημοκρατίας, είχε εκτιμήσει ότι υπήρχε πιθανότητα το έλλειμμα του 2009 να φθάσει τελικά το 6-8%, λόγω της κλιμάκωσης της κρίσης. Το αποτέλεσμα ήταν, μέσα στο ήδη ταραχώδες εσωτερικό πολιτικό κλίμα που είχε διαμορφωθεί, να προκηρύξει εκλογές, ώστε η επόμενη κυβέρνηση να υποχρεωθεί να λάβει αυτά τα απαραίτητα μέτρα.

Η εκτίμηση της νέας κυβέρνησης στο τέλος του έτους, ότι το έλλειμμα είχε φθάσει τελικά στο 12,7%, αποκαλύπτει μια σημαντική διαφορά μεταξύ των εκτιμήσεων. Ωστόσο, η διαφορά αυτή μπορεί να εξηγηθεί, εάν λάβει κανείς υπ' όψιν μια σειρά από δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν από τη νέα κυβέρνηση τους τελευταίους μήνες του έτους, ύψους περίπου 9 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 1,5 δισ. ήταν επιστροφές φόρων, τα 500 εκατ. ήταν για το επίδομα αλληλεγγύης, τα 1,2 δισ. δόθηκαν για την αποπληρωμή αμφιλεγόμενων χρεών κρατικών νοσοκομείων, τα 2 δισ. προέκυψαν λόγω της απόσυρσης ρυθμίσεων της προηγούμενης κυβέρνησης και τα 1,7 δισ. προέκυψαν από έλλειψη εσόδων που δεν είχε προβλεφθεί από τον προϋπολογισμό.

Καμιά "παρατυπία". Απλά "επαναταξινόμηση"

Επιπλέον, όπως παρατήρησε ο επικεφαλής του Eurogroup, Jean-Claude Juncker, η οποιαδήποτε αναθεώρηση του ελλείμματος από τη Eurostat, την στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν ήταν απαραίτητα αποτέλεσμα παρατυπιών, αλλά της επαναταξινόμησης ορισμένων δημόσιων δαπανών, και πιο συγκεκριμένα του συνυπολογισμού των ελλειμμάτων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και των δημόσιων επιχειρήσεων κοινής ωφελείας.

Ο πρώην γενικός γραμματέας της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδας (ΕΣΥΕ), Μανώλης Κοντοπυράκης, κατηγόρησε το τότε υπουργείο Οικονομικών ότι επεδίωκε τότε να ασκήσει αθέμιτη πολιτική επιρροή στη Στατιστική Υπηρεσία, με σκοπό την αναθεώρηση των τελικών στοιχείων του ελλείμματος του προϋπολογισμού για το 2008, καθώς και αυτών που αφορούσαν το προβλεπόμενο έλλειμμα για το 2009 , καθώς, προφανώς, επεδίωκε να δυσφημίσει την προηγούμενη κυβέρνηση. Παρόμοιες κατηγορίες έγιναν αργότερα και από άλλα μέλη της υπηρεσίας. Το θέμα εξακολουθεί να είναι πολύ σημαντικό, δεδομένου ότι, στην παρούσα χρονική φάση, δύο εισαγγελείς των Αθηνών διεξάγουν επίσημη έρευνα σχετικά με αυτούς τους ισχυρισμούς.

Στα τέλη του 2009, Έλληνες και ξένοι αξιωματούχοι της ΕΕ είχαν επανειλημμένα προειδοποιήσει την ελληνική κυβέρνηση ότι το έλλειμμα θα μπορούσε να παραμείνει σε επίπεδο μονοψήφιου αριθμού, εάν η κυβέρνηση έπαιρνε τα κατάλληλα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση. Ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Jean-Claude Trichet, θεώρησε την τότε κυβέρνηση υπεύθυνη για την αναβολή της επιβολής των αναγκαίων μέτρων, παρά τις προειδοποιήσεις της τράπεζας, ενώ ο διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), Dominique Strauss-Kahn, ήταν πεπεισμένος ότι, εάν τα απαραίτητα μέτρα είχαν ληφθεί νωρίτερα, η λύση στο πρόβλημα θα ήταν λιγότερο δαπανηρή για τη χώρα.

Το "ξήλωμα" της χώρας

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση κυριολεκτικά μετέφερε στις διεθνείς αγορές, από τις οποίες είχε ανάγκη να δανειστεί, την ιδέα ότι η Ελλάδα ήταν μια χώρα σε πτώχευση, μαι χώρα με "τεράστια συστημική διαφθορά, πελατειακές σχέσεις, παρασιτική οικονομία, ανεξέλεγκτων διαστάσεων ανομία και αυθαιρεσία", και έφθασε στο σημείο να την συγκρίνει με το ναυάγιο του Τιτανικού σε εξέλιξη, με αποτέλεσμα να εκτοξευθούν στα ύψη τα spreads! Ως εκ τούτου, κατάφερε να μετατρέψει ένα ζήτημα ελλείμματος, που δεν διέφερε από εκείνο που παρατηρούνταν στα περισσότερα κράτη-μέλη της ΕΕ, σε ένα ζήτημα δανεισμού, γεγονός που οδήγησε την Ελλάδα στο ΔΝΤ.

Η αλήθεια είναι ότι η προηγούμενη κυβέρνηση δεν έπαψε να επισημαίνει την ανάγκη να ληφθούν μέτρα εγκαίρως. Αναζήτησε επανειλημμένα μια ευρύτερη συναίνεση με την αντιπολίτευση, δεδομένης της οριακής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας της, των 151 βουλευτών από 300. Τον Μάρτιο του 2009, ο τότε πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής, προειδοποίησε ότι η διεθνής κρίση και το υπερβολικό χρέος της Ελλάδας αποτελούσαν σοβαρή απειλή για τη χώρα και έκανε μια μάταιη προσπάθεια να επιτευχθεί μια συναίνεση, βάσει κάποιων περικοπών των κρατικών δαπανών και της επίδειξης μιας κάποιας σύνεσης στα έξοδα των κομμάτων και των συνδικάτων.

Τέλος, πήγε στις κάλπες, αφού η αντιπολίτευση κατέστησε σαφές ότι θα καταψηφίσει την επανεκλογή του Προέδρου τον Μάρτιο 2010, προκειμένου να προκαλέσει εκλογές, και παρά τη δέσμευσή της ότι θα τον ψήφιζε μετά την ανάληψη της εξουσίας. Η αντίθετη απόφαση επρόκειτο να οδηγήσει τη χώρα σε μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδο που θα τορπίλιζε κάθε δυνατότητα για τη λήψη μέτρων.

Είναι επίσης αλήθεια ότι, παρά τις επερχόμενες εκλογές, τόσο τις βουλευτικές, του Οκτωβρίου του 2009, όσο και τις Ευρωεκλογές, του Ιουνίου, η προηγούμενη κυβέρνηση είχε ανακοινώσει ένα ολοκληρωμένο σύνολο μέτρων σε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις: τον Φεβρουάριο, Μάρτιο και Ιούνιο του 2009. Τα μέτρα συνάντησαν την κριτική της αντιπολίτευσης, με το σκεπτικό ότι, σε περίοδο κρίσης, θα πρέπει να υπάρξει αύξηση των δαπανών, αντί των περικοπών. Μέρος αυτών των μέτρων ήταν ένα πακέτο στήριξης του τραπεζικού τομέα, ύψους 28 δισ., το πρώτο που εγκρίθηκε στην ΕΕ, για το οποίο η Ελλάδα δέχθηκε συγχαρητήρια από τους εταίρους της στην ΕΕ, αλλά για τα οποία δέχθηκε έντονη επίθεση από την αντιπολίτευση.

Εν τω μεταξύ, τον Μάρτιο του 2009, παρά το γεγονός ότι η παγκόσμια κρίση έφθανε στο αποκορύφωμά της, αλλά και το γεγονός ότι οι εικόνες από τις ταραχές στην Ελλάδα (από Δεκέμβριο 2008 έως Ιανουάριο 2009) έκαναν το γύρο του κόσμου, η Ελλάδα πήγε στις αγορές με αρκετή αυτοπεποίθηση και αξιοπιστία, και όχι μόνο κάλυψε τις ανάγκες δανεισμού της σε ένα λογικό ποσοστό, αλλά επίσης εξασφάλισε ένα αποθεματικό ως δίχτυ ασφαλείας για το υπόλοιπο του έτους.

Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί τα τεράστια συστημικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες, προβλήματα τα οποία θα έπρεπε να είχαν επιλυθεί πριν γίνουν ανεξέλεγκτα.

Ο δημόσιος τομέας στην Ελλάδα έχει από καιρό γίνει ογκώδης και αντιπαραγωγικός, λόγω της γραφειοκρατίας, των χαμηλών απόδοσεων, των υπερβολικών ρυθμίσεων και της παραοικονομίας, φαινομένων τα οποία έχουν γίνει πλέον ενδημικά. Ο υδροκεφαλικός δημόσιος τομέας, καθώς και οι αυξανόμενες προμήθειες εξοπλισμών για την άμυνα, ευθύνονται, κατά ένα μεγάλο μέρος, για το τεράστιο δημόσιο χρέος. Η Ελλάδα, μαζί με τις ΗΠΑ και την Τουρκία, βρίσκονται στην κορυφή της λίστας των χωρών του ΝΑΤΟ με τις υψηλότερες δαπάνες για τους εξοπλισμούς, ως ποσοστό του ΑΕΠ τους, πράγμα που, στην περίπτωση της Ελλάδας, μεταφράζεται ώς 6 δισ. ευρώ τουλάχιστον ετησίως.

Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι, κατά τα έτη 2004-2009, 50 δισ. δαπανήθηκαν μόνο για την αποπληρωμή τόκων προηγούμενων χρεών. Είναι επίσης αλήθεια πως η Eurostat κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, πριν από το 2004, η ελληνική κυβέρνηση είχε παραποιήσει στατιστικά στοιχεία που αφορούσαν 11 διαφορετικούς τομείς, που αντιπροσώπευαν αποκλίσεις στο έλλειμμα της τάξεως άνω του 3%. Σύμφωνα με την αναθεώρησή της για το έτος 2008, μετά τις εκλογές του 2009 στην Ελλάδα και τις "αποκαλύψεις" που έγιναν από τη νέα κυβέρνηση, από την απόκλιση του 2%, που παραδέχθηκε η νέα κυβέρνηση, η Eurostat αναγνώρισε απόκλιση μόλις 0,6%, ενώ εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις για το υπόλοιπο ποσοστό. Για το έτος 2009, η Eurostat αρνήθηκε να προβεί σε αναθεώρηση, δεδομένου ότι υπήρχαν μόνο οι εκτιμήσεις της προηγούμενης κυβέρνησης, και κανείς δεν μπορούσε να μιλήσει για παραποίηση σε αυτή τη βάση.

Και ερχόμαστε τώρα στο προφανές ερώτημα. Γιατί ήταν η Ελλάδα κατηγορήθηκε για πλαστογραφία, διαφθορά και όλα τα υπόλοιπα από την ίδια την κυβέρνησή της; Γιατί διόγκωσε με προφανή τρόπο το δικό της έλλειμμα που αφορούσε το τέλος του 2009; Είναι σαφές ότι, παρά το γεγονός ότι ενημερώθηκε και από Έλληνες και από ξένους αξιωματούχους σχετικά με τα δεδομένα πριν από τις εκλογές, είχε δημιουργήσει προσδοκίες και είχε δώσει υποσχέσεις, τις οποίες αδυνατούσε να εκπληρώσει. Ο πρώην γενικός γραμματέας της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας η Ελλάδα σημείωσε ότι η τεράστια απόκλιση μεταξύ των αρχικών προβλέψεων για το έλλειμμα του 2009 και το τελικό ποσοστό ήταν προϊόν δύο παραγόντων:

(α) της υπερβολικής αισιοδοξίας της προηγούμενης κυβέρνησης και

(β) της πρόθεσης της νέας κυβέρνησης να ρίξει το φταίξιμο στους προκατόχους της και να κάνει οποιαδήποτε οικονομική ανάκαμψη να δείχνει πιο εντυπωσιακή.

Δυστυχώς, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν φρόντισε να προβλέψει τις επιπτώσεις, τις οποίες τα νέα στοιχεία, αλλά και οι δηλώσεις της, θα είχαν στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές, στην αντίδρασή τους, και στην καταστροφή που θα προκαλούσαν στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα.

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση