Guardian: Η Ευρώπη χρειάζεται ριζοσπαστικές αλλαγές

• Η κρίση στην Ευρωζώνη τώρα αρχίζει. Οι αγορές ομολόγων δεν επείσθησαν από τη βοήθεια προς την Ελλάδα, αυτή που προκαλεί «σοκ και δέος»
• Ισως, σε δέκα χρόνια από σήμερα οι ιστορικοί να γελούν με τον ευρωσκεπτικισμό του 2010. Εφόσον η Ευρώπη ξυπνήσει από τον λήθαργο. Ξύπνα Ευρώπη!

Ποιος θα με σώσει από τον ευρωσκεπτικισμό; Για δεκαετίες δεν είχα πάθει τέτοια κατάθλιψη με το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Η Ευρωζώνη διατρέχει θανάσιμο κίνδυνο. Η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική προοδεύει με ταχύτητα μεθυσμένου σαλίγκαρου. Η ισχύς μετατοπίζεται στην Ασία. Ολα όσα συνέθεταν την κινητήρια δύναμη της Ευρώπης μοιάζουν παρωχημένα. Και οι Ευρωπαίοι ηγέτες αραδιάζουν ξανά τις καρέκλες τους στο κατάστρωμα του Τιτανικού, δίνοντας στη διεθνή κοινότητα οδηγίες προς ναυτιλλομένους.
Η κρίση στην Ευρωζώνη τώρα αρχίζει. Οι αγορές ομολόγων δεν επείσθησαν από τη βοήθεια προς την Ελλάδα, αυτή που προκαλεί «σοκ και δέος». Ισως να συγκινήθηκαν κάπως από τη σπουδή με την οποία η ΕΚΤ άρχισε να αγοράζει ομόλογα των κυβερνήσεων της Ευρωζώνης. Ομως, για τους Ελληνες και τους Πορτογάλους το κόστος του δανεισμού παραμένει εξαιρετικά υψηλό σε σχέση με τη Γερμανία. Γνώστης της στρατηγικής των ομολόγων δεν διακρίνει πλέον παρά δύο εναλλακτικές λύσεις: είτε η Ευρωζώνη θα οδεύσει προς τη δημοσιονομική ένωση, με επιπλέον απώλεια εθνικής κυριαρχίας των χωρών-μελών της και με την έξωθεν επιβεβλημένη δραστική μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος· ή ορισμένα αδύναμα μέλη θα πέσουν, είτε στο εσωτερικό της ζώνης, είτε εκτός αυτής, αφού θα την εγκαταλείψουν. Οπότε θα παρατηρηθεί ακόμη μεγαλύτερη φυγή κεφαλαίων από τους αδύναμους προς τους ισχυρούς, δηλαδή από την Ευρωζώνη προς άλλες κατευθύνσεις ή εντός της σημερινής Ευρωζώνης προς τη Γερμανία.
Η ένταση θα κλιμακωθεί στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών. Η οργή κατά της Γερμανίας, εντός και εκτός αυτής, θα κλιμακωθεί επίσης, εάν αποφασίσει να επιβάλει αυστηρότερους όρους για τη δημοσιονομική ένωση, αδιαφορώντας για τους κινδύνους που θα διατρέξουν άλλες κυβερνήσεις, στήνοντας την Ελλάδα και την Πορτογαλία στον τοίχο και προκαλώντας νέα φυγή κεφαλαίων με την ίδια αποδέκτη.
Οι υφιστάμενες και αναδυόμενες μεγάλες δυνάμεις του 21ου αιώνα, οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Βραζιλία, η Ρωσία, αντιμετωπίζουν μάλλον περιφρονητικά τη φιλοδοξία της Ευρώπης να διαδραματίζει ρόλο μιας και ενιαίας μεγάλης δύναμης στη διεθνή σκηνή. Η περυσινή υποτυπώδης συμφωνία για τις κλιματικές αλλαγές στη Σύνοδο της Κοπεγχάγης, τομέας στον οποίο η Ευρώπη υποτίθεται ότι ηγείται, υπεγράφη μεταξύ των ΗΠΑ, της Κίνας, της Νότιας Αφρικής και της Βραζιλίας. Η Ευρώπη δεν βρισκόταν καν μέσα στην αίθουσα. Το ξυπνητήρι χτύπησε στην Κοπεγχάγη, αλλά η Ευρώπη δεν ξύπνησε.
Το Πεκίνο, η Μόσχα, το Νέο Δελχί και η Ουάσιγκτον δεν θα περιμένουν την Ευρώπη για πολύ. Η Αμερική του Μπαράκ Ομπάμα είναι απασχολημένη με τα δικά της εθνικά θέματα, με τη Μέση Ανατολή και με την Κίνα. Ο Ομπάμα τηλεφώνησε στον Ντέιβιντ Κάμερον και αβρόφρων αναφέρθηκε στην «ειδική σχέση» ΗΠΑ - Βρετανίας, αλλά δεν έχει συναισθηματικούς δεσμούς με τη Γηραιά Ηπειρο. Σήμερα κυριαρχούν ακρωνύμια, όπως Basics (Βραζιλία, Ν. Αφρική, Ινδία, Κίνα), Brics (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα) και IBSA (Ινδία, Βραζιλία, Ν. Αφρική). Ισως στο μέλλον να μη σημαίνουν τίποτε. Στις γεωπολιτικές αγορές όμως, όπως και στις άλλες, η προσδοκία είναι πραγματικότητα.
Μετά το 1945 και για περισσότερο από μισόν αιώνα, το ευρωπαϊκό εγχείρημα στηρίχθηκε σε πέντε παράγοντες. Στην ανάμνηση του πολέμου. Στη σοβιετική απειλή κατά της Δυτικής Ευρώπης και στην επιθυμία των Κεντρο - Ανατολικοευρωπαίων να ξεφύγουν από τη σοβιετική κυριαρχία. Στην αμερικανική υποστήριξη προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ως αντίπαλον δέος στη σοβιετική απειλή. Στην επιθυμία της μεταπολεμικής Γερμανίας να επανενταχθεί στην ευρωπαϊκή οικογένεια και να εξασφαλίσει την υποστήριξη των γειτόνων της προς τη γερμανική επανένωση. Στη Γαλλία και στη φιλοδοξία της για μια Ευρώπη υπό την καθοδήγησή της. Αυτοί οι παράγοντες ή έχουν χαθεί ή έχουν ατονήσει.
Εχουν υποκατασταθεί από την κλιματική αλλαγή και το διεθνοποιημένο χρηματοπιστωτικό σύστημα, από τις αναδυόμενες υπερδυνάμεις σε έναν κόσμο με πολλούς πόλους. Βέβαια, στη σημερινή Ευρώπη εξαλείφθηκε ο φόβος, το βιοτικό επίπεδο και η ποιότητα ζωής ποτέ δεν ήταν καλύτερα. Για να μην αλλάξουν, όμως, τα πράγματα, χρειάζονται ριζοσπαστικές αλλαγές.
Ισως ένας Τσώρτσιλ, μιλώντας για «αίμα, ιδρώτα και δάκρυα», να έπειθε τους Ευρωπαίους. Αντ’ αυτού έχουμε την κ. Μέρκελ, τον κ. Σαρκοζί, τον κ. Μπερλουσκόνι, τώρα και τον Ντέιβιντ Κάμερον. Η νέα κυβέρνηση έκανε καλή αρχή στην Ευρώπη. Την Τετάρτη ο Τζορτζ Οσμπορν «κατάπιε» την οδηγία των Βρυξελλών για τα hedge funds με την αβρότητα Αγγλου ταξιδιώτη της βικτωριανής εποχής, που καταπίνει μάτια αρνιού σε σκηνή βεδουίνου. Και ο κ. Κάμερον επέλεξε το Παρίσι και το Βερολίνο για την πρώτη του πρωθυπουργική έξοδο. Η Βρετανία δεν θα γίνει η τροχοπέδη της Ευρώπης, όπως θέλουν πολλοί Συντηρητικοί βουλευτές. Δεν θα γίνει όμως ούτε η κινητήριος δύναμη.
Από πού λοιπόν θα προέλθει ο δυναμισμός; Η Ευρώπη έχει ξαναζήσει δύσκολες περιόδους και κάθε φορά κατόρθωνε να ξανασταθεί στα πόδια της, να κάνει ένα βήμα μπροστά. Οι διεθνείς ανταγωνιστές της έχουν και αυτοί τα προβλήματά τους. Ισως, λοιπόν, σε δέκα χρόνια από σήμερα οι ιστορικοί να γελούν με τον ευρωσκεπτικισμό του 2010. Εφόσον η Ευρώπη ξυπνήσει από τον λήθαργο. Ξύπνα Ευρώπη!
The Guardian

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση