Ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές του Putin - για την ώρα

Της Gwendolyn Sasse

Στην ομιλία του προς τους πολίτες της Ρωσίας στις 21 Απριλίου, ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin προειδοποίησε ανοιχτά τη Δύση να μην εμπλακεί σε "προκλήσεις” ή να διασχίσει "κόκκινες γραμμές”. Τέτοια μέτρα θα οδηγήσουν σε ισχυρά αντίποινα.

Ο Putin δεν έδωσε λεπτομέρειες για τις κόκκινες γραμμές, αλλά έδωσε έμφαση ότι το Κρεμλίνο θα τις καθόριζε αναλόγως με την ανάγκη που θα παρουσιαζόταν κάθε φορά.

Όπως και στα προηγούμενα χρόνια, η ομιλία του Putin προς τους πολίτες της χώρας, είχε στόχο τόσο εσωτερικά όσο και διεθνή ακροατήρια.

Στο εσωτερικό, έθεσε τον τόνο για τις επικείμενες εκλογές της Δούμα τον Σεπτέμβριο. Ο Putin μίλησε για τις συνέπειες της πανδημίας, κάλεσε τους ανθρώπους να εμβολιαστούν, μίλησε με αισιοδοξία για την επίτευξη της ανόσιας της αγέλης η οποία εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί μέχρι το φθινόπωρο, και έδωσε έμφαση στη σημασία της υγειονομικής περίθαλψης.

Υποσχέθηκε επίσης έργα υποδομής σε όλη τη Ρωσία -ουσιαστικά μια έκκληση συσπείρωσης στις περιφερειακές ελίτ που είναι υπεύθυνες για την εξασφάλιση περιφερειακών ψήφων υπέρ του κόμματος του Κρεμλίνου, Ενωμένη Ρωσία- και υψηλότερες κοινωνικές δαπάνες εν όψει των εκλογών.

Το μήνυμα του προς το διεθνές κοινό δεν ήταν νέο επίσης.

Κανείς δεν περίμενε από τον Putin να εξηγήσει για ποιο λόγο υπάρχει σημαντική συγκέντρωση στρατευμάτων κοντά στα ρωσό-ουκρανικά σύνορα και στην Κριμαία. Αλλά είναι σημαντικό να επισημάνουμε τι άλλο δεν είπε στην ομιλία του. Δεν ζήτησε την αναγνώριση των αυτοαποκαλούμενων δημοκρατιών του Ντονεσκ και του Λουκάνσκ, κάτι που θα αποτελούσε μια ένδειξη ενός σχεδίου για περαιτέρω ενσωμάτωση αυτών των εδαφών στη Ρωσία.

Ούτε ανέπτυξε σχέδια για την προώθηση μιας βαθύτερης πολιτικής ολοκλήρωσης με τη Λευκορωσία.

Σε αντίθεση με την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, η ρωσική κοινή γνώμη είναι πιο σκεπτική όταν πρόκειται για το κόστος του πολέμου στο Ντονμπάς ή για ενδεχόμενη μεγαλύτερη εμπλοκή στη Λευκορωσία.

Στην ομιλία του ο Putin έφτασε να χαράξει μια παράλληλη γραμμή μεταξύ της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας, παρουσιάζοντας τις εξελίξεις στην Ουκρανία από τις διαμαρτυρίες του Euromaidan το 2014, ως ένα σενάριο που θα μπορούσε να έρθει μετά από τις ξένες "προκλήσεις”.

Η σπέκουλα συνεχίζεται για τις πρωταρχικές προθέσεις της Ρωσίας πίσω από τη στρατιωτική συσσώρευση μεγάλης κλίμακας κοντά στο Voronesh και στην Κριμαία.

Ιατρικές εγκαταστάσεις και logistics που προστέθηκαν ροσφάτως, έχουν αυξήσει τις ανησυχίες ότι η στρατιωτική δράση είναι μέρος του ρωσικού σχεδίου. Σε αντίθεση με το 2014, δεν υπάρχει τίποτα κρυφό για τις στρατιωτικές προετοιμασίες της Ρωσίας. Αντιθέτως, το Κρεμλίνο θέλει η Ουκρανία, οι ΗΠΑ και Η ΕΕ να δουν πολύ καθαρά ποιες είναι οι δυνατότητες της.

Άμεσος στόχος είναι να αυξηθούν οι πιέσεις στην κυβέρνηση στο Κιέβο και ιδιαίτερα στον πρόεδρο της Ουκρανίας, Volodomyr Zelensky, ο οποίος δεν έχει αποδειχθεί όσο συνεργάσιμος ή ελαστικός ήλπιζε το Κρεμλίνο.

Η συγκέντρωση στρατού είναι επίσης ένα μήνυμα προς τη νέα αμερικανική κυβέρνηση, η οποία έχει ασκήσει ανοιχτά κριτική στη Ρωσία και επέβαλε νέες κυρώσεις, αναφορικά με τις στρατιωτικές δυνατότητες της Μόσχας και τις αδήλωτες προθέσεις της.

Επιπλέον, χρησιμεύει για να ρίξει φως στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ΕΕ στην προσπάθεια της να χαράξει μια αποτελεσματική και ενωμένη πολιτική απέναντι στη Ρωσία.

Ωστόσο, πέραν των μηνυμάτων και των απειλών, η Ρωσία είναι υποχρεωμένη να έχει προετοιμάσει για διαφορετικά στρατιωτικά σενάρια. Το να διασπείρει αβεβαιότητας, αποτελεί ουσιαστικό μέρος της ρωσικής πολιτικής.

Η ΕΕ έχει για άλλη μία φορά αποτύχει να αντιδράσει γρήγορα με ένα σαφές μήνυμα προς το Κρεμλίνο.

Επιπλέον της λεκτικής καταδίκης για τη συγκέντρωση στρατού, έχει καθυστερήσει η δέσμευση για επιπλέον προσωπικές κυρώσεις έναντι πολιτικά ισχυρών ατόμων με χρηματοοικονομικά assets στο εξωτερικό και με τη διακοπή ή τουλάχιστον ένα μορατόριουμ του αγωγού Nord Stream 2.

Το ζήτημα του σχεδίου δράσης για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, δεν αποτελεί θέμα προς το παρόν, καθώς η απουσία συναίνεσης εντός του ΝΑΤΟ υπέρ της ένταξης της Ουκρανίας, είναι κατάφωρα προφανής σε όλους, συμπεριλαμβανομένου και του Putin.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Joe Biden έχει συνδυάσει νέες κυρώσεις σε σχέση με τη ρωσική παρέμβαση στις αμερικανικές εκλογές, με μια προσφορά να συναντήσει τον Putin. Με τον τρόπο αυτό, ακολουθεί το μάθημα που διδάχθηκε από τα διεθνή καθεστώτα κυρώσεων: τείνουν να λειτουργούν καλύτερα εάν συνοδεύονται από συνεχή διάλογο.

Στο ταξίδι του στο Παρίσι την προηγούμενη εβδομάδας, ο Zelensky συναντήθηκε με τον Γάλλο πρόεδρο Emmanuel Macron και -virtually- με την Γερμανίδα Καγκελάριο Angela Merkel. Ζητησε τη διεξαγωγή μιας συνόδου κορυφης τύπου Νορμανδίας, η οποία ήταν καθοριστική στην εφαρμογή μιας εύθραυστης κατάπαυσης πυρός στο Ντονμπάς τον Ιούλιο του 2015.

Αυτό θα ήταν το φυσικό φόρουμ για να δεσμευτεί (η Ρωσία) στην αποκλιμάκωση και σε μια νέα κατάπαυση πυρός κατά μήκος της γραμμής επαφής. Αλλά φαίνεται αμφίβολο ότι ο Putin θα συμφωνήσει σε μια τέτοια συνάντηση σε αυτό το σημείο.

Το Κρεμλίνο συμβούλευσε τον zelensky να συναντήσει τον Putin στη συνοριακή γραμμή με τον Zelensky να απαντάει ότι δεν υπάρχει ανάγκη να συναντηθούν εκεί καθώς επισκέπτεται τακτικά την περιοχή, αλλά προκάλεσε τον Putin σε μια συνάντηση οπουδήποτε αλλού στο "ουκρανικό Ντονμπάς”.

Αυτή η "θύελλα” προτεινόμενων συναντήσεων, ρεαλιστική ή όχι, υποδηλώνει τουλάχιστον μια βασική συνειδητοποίηση ότι η τρέχουσα κατάσταση μπορεί να εκτονωθεί μόνο μέσω συνομιλιών.

Με μια συγκέντρωση στρατού εκεί δίπλα και την πιθανότητα περαιτέρω κλιμάκωσης, τείνει να παραβλέπεται η καθημερινή ζωή του τοπικού πληθυσμού στις μη ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές και εκείνων που ζουν κοντά στη συνοριακή γραμμή της ελεγχόμενης από το Κιέβο πλευράς.

Οι αμερικανό-ρωσικές, ΕΕ-Ρωσίας, ακόμη και οι Ουκρανό-ρωσικές σχέσεις, φαίνονται πολύ μακριά από αυτές τις πραγματικότητες που επικρατούν εκεί. Οι ντόπιοι είναι υποχρεωμένοι να κάνουν ρεαλιστικές επιλογές για να προσαρμοστούν. Όσο πιο πολύ διαρκεί ο πόλεμος, τόσο περισσότερο αυτές οι ρεαλιστικές επιλογές θα επανα-προσανατολίσουν τους κατοίκους προς τη Ρωσία. Για να συμβεί αυτό, η Ρωσία δεν χρειάζεται στρατιωτική κλιμάκωση. Αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί κιόλας.

Capital

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση