Νικητές και ηττημένοι στην παγκόσμια γεωστρατηγική μάχη για τα εμβόλια

Με την πανδημία σχεδόν εκτός ελέγχου, μια παγκόσμια διαμάχη βρίσκεται σε εξέλιξη, ειδικά τις τελευταίες ημέρες, για το ποιος θα κόψει πρώτος το νήμα: Ποια χώρα και ποια εταιρεία θα αποδειχθεί η πλέον επιτυχημένη σε ότι αφορά την ανάπτυξη του πιο αποτελεσματικού εμβολίου. «Η τελευταία -τρίτη φάση των κλινικών δοκιμών -εξελίσσεται σε μια γεωστρατηγική μάχη στην οποία η Ευρώπη, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και η Ρωσία προσπαθούν να μετατρέψουν τις εκστρατείες εμβολιασμού σε μια δοκιμασία για το ρόλο τους ως παγκόσμιες δυνάμεις» γράφει η ισπανική El Pais. «Υπάρχουν δύο αγώνες δρόμου σε εξέλιξη» τονίζει η ισπανική εφημερίδα. «Ο πρώτος αγώνας αφορά στην εύρεση και την παραγωγή εμβολίου σε μεγάλη κλίμακα, που σε πολλούς θυμίζει την μάχη για την κατάκτηση του διαστήματος ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την τότε Σοβιετική Ένωση στα μέσα του 20ου αιώνα. Ο δεύτερος αγώνας αφορά στην απόκτηση και διανομή του εμβολίου».

Ο σοσιαλιστής ευρωβουλευτής Χαβιέ Λόπεθ, μέλος της Επιτροπής Υγείας της Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκτιμά ότι” η χώρα που θα έρθει πρώτη σε αυτόν τον αγώνα δρόμου, όχι μόνο θα αποκομίσει οικονομικό όφελος, διότι θα μετριάσει την ύφεση, αλλά θα νομιμοποιηθεί ενώπιον των πολιτών της και θα ενισχύσει τη θέση της σε διεθνές επίπεδο”.

Ποιες είναι μέχρι στιγμής οι θέσεις των ανταγωνιστών; Ο οικονομολόγος Μπράνκο Μιλάνοβιτς, που είναι ειδικός σε θέματα Δημόσιας Υγείας, λέει στο BBC ότι « η Κίνα πρωτοστατεί στις υποσχέσεις ενός προσιτού εμβολίου για τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά τα εμβόλια Pfizer και Modernaχρησιμοποιούν μια εντελώς νέα τεχνολογία και φαίνεται να είναι πιο κοντά στη διανομή τους”.

Για τη μάχη αυτή, κυβερνήσεις και άλλοι δημόσιοι οργανισμοί έχουν διαθέσει περισσότερα από 12 δισεκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη εμβολίων τουλάχιστον στις έξι δυτικές εταιρείες που έχουν φτάσει στην τρίτη φάση των κλινικών δοκιμών, σύμφωνα με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Η Pfizer δεν έχει πάρει μεν χρηματοδότηση για την έρευνά της από την αμερικανική κυβέρνηση, αλλά η γερμανική BioNTech με την οποία συνεργάζεται έχει λάβει 475 εκατομμύρια ευρώ από τη γερμανική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Ο χάρτης των υπερδυνάμεων

Αξίζει να ρίξουμε μια ματιά σε αυτόν τον χάρτη των παγκόσμιων υπερδυνάμεων: Στον αγώνα δρόμου της κρίσιμης τρίτης φάσης των κλινικών δοκιμών μετέχουν 11 υποψήφια εμβόλια από δύο γεωπολιτικά στρατόπεδα: Στο ένα στρατόπεδο έχουμε τέσσερα υποψήφια εμβόλια από την Κίνα (δύο από το Sinopharm, ένα από το Sinovac και ένα από το CanSino) και ένα από τη Ρωσία που ανακοινώθηκε πρώτο (ονομάζεται Sputnik V, αλλά βοήθησε και εδώ η Κίνα). Φυσικά, η πρωτιά στην ανακάλυψη του εμβολίου θα έχει ελάχιστη χρησιμότητα εάν δεν αποδειχθεί η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου. Όπως λέει στο BBC, o Ηλίας Μόσιαλος, διευθυντής του Τμήματος Δημόσιας Υγείας στο London School of Economics, «ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν ήθελε να πετύχει το γκολ όταν ανακοίνωνε το πρώτο εμβόλιο, αλλά θα είναι επιτυχές το έργο του;…”Άλλο πράγμα το τραγούδι της νίκης και άλλο η επιτυχία».

Στο άλλο στρατόπεδο των εμβολίων έχουμε τρία Αμερικανικά (Janssen, Moderna και Novavax), ένα Γερμανό-Αμερικανικό (BioNtech και Pfizer, αλλά με την υποστήριξη του κινεζικού πολυεθνικού ομίλου Fosun) και ένα βρετανικό (AstraZeneca). Υπάρχει επίσης και ένα ινδικό εμβόλιο για να θυμίζει το πάλαι ποτέ Κίνημα των Αδεσμεύτων.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι η διαδικτυακή σύνοδος κορυφής των 20 πιο ανεπτυγμένων οικονομικά χωρών του κόσμου το Σαββατοκύριακο, με οικοδεσπότη τη Σαουδική Αραβία, επισκιάστηκε εντελώς από την πανδημία. O Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε τις 20 πλουσιότερες χώρες του κόσμου να δώσουν 28 δισεκατομμύρια δολάρια για τη μαζική παραγωγή, προμήθεια και διανομή εμβολίων κορωναϊού σε όλο τον κόσμο. Ιδιαίτερα στις φτωχότερες χώρες. Φωνή βοώντος…Το τελικό ανακοινωθέν δεν περιγράφει νέα ή συγκεκριμένα μέτρα που έλαβε η G20, αλλά οι ηγέτες δηλώνουν έτοιμοι “να αντιδράσουν άμεσα και να λάβουν περαιτέρω μέτρα που ενδέχεται να απαιτηθούν”! Αερολογίες δηλαδή. Σαν να μην πέρασε μια μέρα από την προηγούμενη σύνοδο των G20 τον περασμένο Μάρτιο όπου και πάλι ήταν στο επίκεντρο η πανδημία. Και αν τότε οι πλουσιότερες χώρες του κόσμου είχαν τη δικαιολογία ότι δεν γνώριζαν, σήμερα απλά σφυρίζουν αδιάφορα. Τι κι αν στο μεταξύ 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο έχουν χάσει τη ζωή τους και πάνω από 55 εκατομμύρια έχουν μολυνθεί! Ας …πρόσεχαν, θα σκέφτηκαν οι «20». Αλωνίστε, οι τρείς από τους 20 ηγέτες, Ντοναλντ Τραμπ, Μπόρις Τζόνσον και Ζαίχ Μπολσονάρου, που μολύνθηκαν από τον ιό, θεραπεύτηκαν άμεσα… Για τους απλούς πολίτες; Έχει ο Θεός…

Μια αγενής και εγωϊστική μάχη

Η γεωστρατηγική μάχη για τα εμβόλια αντανακλά άλλωστε την ευρύτερη αναμέτρηση ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα. Και αν η Ρωσία δεν μπορεί να εμπνέει φόβο με ένα ΑΕΠ μικρότερο εκείνου της Ιταλίας, με την Κίνα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Δεν είναι τυχαίο ότι νεοεκλεγείς πρόεδρος Τζο Μπάιντεν τόνισε ότι η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της πρέπει να αναχαιτίσουν την αυξανόμενη επιρροή του Πεκίνου, τον επεκτατισμό της Κίνας.

Η πρόσφατη υπογραφή στο Ανόι -με πρωτοβουλία της Κίνας -από τις 15 οικονομίες της περιφέρειας Ασίας-Ειρηνικού της μεγαλύτερης ένωσης ελεύθερου εμπορίου στον κόσμο, συνιστά την μεγάλη πρόκληση για τον Μπάιντεν. Ιδιαίτερα μάλιστα γιατί η συμφωνία αποκλείει την Ουάσινγκτον, η οποία αποχώρησε από το σύμφωνο αυτό κατά τη θητεία του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ το 2017.
Η συμφωνία αυτή θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο τη θέση της Κίνας ως οικονομικού εταίρου της Νοτιοανατολικής Ασίας στη διαμόρφωση των εμπορικών κανόνων στην περιοχή.

Το χειρότερο πάντως είναι ότι «η μάχη για τα εμβόλια στην παγκόσμια σκακιέρα γίνεται με αγενή και εγωιστικό τρόπο,καθώς το βασικό ερώτημα είναι ποιος θα έχει πρόσβαση στο εμβόλιο”, λέει η Σουερί Μουν, διευθύντρια στο Κέντρο Παγκόσμιας Υγείας του Ινστιτούτου Διεθνών και Αναπτυξιακών Μελετών, στη Γενεύη. Αν και κανένα από αυτά τα εμβόλια δεν έχει εγκριθεί επισήμως ακόμη, αυτό δεν έχει αποτρέψει τις περισσότερες χώρες να αγοράζουν δόσεις εκ των προτέρων. Το αμερικανικό πανεπιστήμιο Duke στη Βόρεια Καρολίνα που παρακολουθεί όλες τις συμφωνίες οι οποίες συνάπτονται παγκοσμίως για τα εμβόλια, ανακοίνωσε ότι μέχρι σήμερα έχουν ήδη αγοραστεί 6,4 δισεκατομμύρια δόσεις πιθανών εμβολίων και άλλα 3,2 δισεκατομμύρια είτε βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση είτε δεσμεύονται ως «προαιρετικές επεκτάσεις υφιστάμενων συμφωνιών».Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι αυτές οι δόσεις καλύπτουν το σύνολο του πληθυσμού του πλανήτη μας. 

Ελα όμως που η έρευνα του πανεπιστημίου Duke διαπίστωσε ότι η «συντριπτική πλειοψηφία» των δόσεων εμβολίου που έχουν αγοραστεί μέχρι τώρα πηγαίνει σε χώρες με υψηλό εισόδημα! Ο δρ. Αντρέα Τέιλορ, ο οποίος ηγήθηκε της ανάλυσης του Duke,προειδοποίησε ότι “κατευθυνόμαστε σε ένα σενάριο όπου οι πλούσιες χώρες θα έχουν τα εμβόλια και οι φτωχότερες χώρες είναι απίθανο να έχουν πρόσβαση ” Στο ίδιο μήκος κύματος, η Ρέιτσελ Σίλβερμαν, πολιτική αναλύτρια στο αμερικανικό Center for Global Development εκτιμά επίσης ότι «υπάρχει πολύ μικρή πιθανότητα να φτάσει το εμβόλιο σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα έως το τέλος του επόμενου έτους, τουλάχιστον σε κάποιον σημαντικό αριθμό για μαζικό εμβολιασμό».Εκτιμάται ότι για τη χρηματοδότηση εμβολίων Covid-19 για χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, θα χρειαστούν τουλάχιστον 5 δισεκατομμύρια δολάρια τον επόμενο χρόνο.

Είναι φυσικά κατανοητό, όπως λέει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) στο BBC, ότι « οι ηγέτες να θέλουν να προστατεύσουν πρώτα τους δικούς τους ανθρώπους – είναι υπόλογοι στους πολίτες τους – αλλά η απάντηση σε αυτήν την παγκόσμια πανδημία πρέπει να είναι συλλογική», καθώς ο κόσμος θα αναδύεται από τη χειρότερη οικονομική κρίση μετά τον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο.

Πεθαίνουν από την πείνα, πριν εμβολιαστούν

H «λύση» πρέπει να περιλαμβάνει τους πάνω από 729 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο που βρίσκονται κάτω από τον ζυγό της ακραίας φτώχειας, δηλαδή ζουν με λιγότερα από 1,9 δολάρια την ημέρα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Αντιπροσωπεύουν το 9,4% του παγκόσμιου πληθυσμού και είναι κατά 114 εκατομμύρια περισσότεροι από ό, τι πριν την εμφάνιση του κορωναϊού. Πολλοί από αυτούς θα πεθάνουν πεινασμένοι, πριν προλάβουν ποτέ να εμβολιαστούν. Οι στόχοι του ΟΗΕ να έχει υποχωρήσει στο 3% η ακραία φτώχεια το 2030 φαντάζει πλέον όνειρο απατηλό μετά την πανδημία. «Ο στόχος αυτός θα μπορούσε να εκπληρωθεί μόνο εάν το παγκόσμιο ΑΕΠ αυξανόταν την επόμενη δεκαετία με ετήσιο ρυθμό 8% έως 8,5%» λέει ο Σάμιουελ Φρέιζε Ροντρίγκες, οικονομολόγος που ειδικεύεται στη φτώχεια στην Παγκόσμια Τράπεζα. «Αλλά, η παγκόσμια οικονομική ατμομηχανή δεν μπορεί να τρέξει με τέτοιες ταχύτητες».

Φυσικά, οι δυτικές «υπερδυνάμεις των εμβολίων» έχουν ανακοινώσει φαραωνικά σχέδια για την αντιμετώπιση της πανδημίας, που στην παγκόσμια φτωχολογιά προκαλούν παραζάλη: 2,7 τρισεκατομμύρια δολάρια στις Ηνωμένες Πολιτείες, 2,2 τρις στην Ιαπωνία, 750 δισεκατομμύρια ευρώ για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όταν όμως το πλανητικό χωριό καίγεται, πρέπει να συμβάλουν όλοι για να σβήσει παντού η φωτιά… Όπως γράφει η γαλλική Le Figaro «με δεδομένη την έκταση της καταστροφής, θα πρέπει να σκεφτούμε ότι οι απόγονοί μας σίγουρα θα απαιτήσουν λογοδοσία από εμάς»…

Μιχάλης Ψύλος
"δημοκρατία"



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση