Από το κράτος Θέαμα στο κράτος του Πανικού

Ο Σβάρτσεμπεργκ το 1977 έγραψε ένα σπουδαίο βιβλίο με τίτλο το «Κράτος Θέαμα» (L'État spectacle) αναφερόμενος σ’ αυτό που καλείται (personnalisation de pouvoir) «προσωποποίηση της εξουσίας». Άλλοι μίλησαν με αφορμή το παραπάνω έργο του Σβάρτσεμπεργκ για το «Κράτος Θόρυβο». Ένα κράτος που θορυβεί για να δηλώσει τη παρουσία του, για να δείξει το μέγεθος του, και είχε ανάγκη από έναν θεατρινισμό και από «παλαμιστές» (χειροκροτητές).

Φαίνεται πως αυτή η ιστορική εξέλιξη του κράτους έλαβε τέλος, σήμερα το κράτος φοράει την ιατρική λευκή μπλούζα. Πρέπει να μας σώσει από έναν εχθρό που έχει εισβάλει και πλήττει ανελέητα τους πολίτες.

Ο νέος εχθρός είναι παντού, στα πόμολα της πόρτας, στα ΑΤΜ, στα μέσα συγκοινωνίας, στα σχολεία, στην εργασία κλπ, είναι ένας ιός όπως τόσοι άλλοι που υπάρχουν στο πλανήτη, και που θα ελεγχτεί, θα νικηθεί, -αν δεν έχει ήδη- και θα περάσει στα ιατρικά χρονικά. Το κράτος όμως πρέπει να πείσει τόσο για τη παρουσία του εχθρού, όσο και για την ανάγκη να έχει πλήρη αυτονομία για να δράσει, χωρίς συνταγματικούς περιορισμούς και απαιτήσεις σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ως εκ τούτου είναι αναγκαίο ένα μεταμοσχευτήριο μυαλών, είναι απαραίτητο ένα αφήγημα σωτηριολογικής κοινωνικής θεολογίας που θα μαστιγώνει τα αφτιά μας νυχτοήμερα.

Στήνεται μια ανθρωποφαγία σε όποιους δεν ακολουθούν τις νέες ρετσέτες της νέας κανονικότητας, το κράτος κυνηγάει ότι δεν υπακούει στο όνομα μιας νέας οικονομίας της ζωής. Ο μονοδογματισμός της νέας κανονικότητας με τις βουλγάτες είναι απαραβίαστος. Ο εχθρός δηλαδή, ο ιός, θα κάνει το κύκλο του, θα ολοκληρώσει τη πορεία του, όμως ο θόρυβος του θα αντανακλά για χρόνια και το φάντασμά του, θα είναι πάνω από τα κεφάλια μας. Η πόρτα της απειλής για μικροβιακούς ιούς, για μεταλλάξεις, για πανδημίες, άνοιξε το κουτί του φόβου και της τρομοκρατίας. Η νέα τάξη έφτιαξε το κινέζικο κουλουράκι της τύχης, το έσπασε και το κομμάτι χαρτί που κρύβεται μέσα στο κινέζικο κουλουράκι κατά την παράδοση και που συνήθως γράφει μια συμβουλή, μια σοφία, μια προφητεία, ένα υπονοούμενο, ή κάποιον αριθμό, εδώ γράφει καλώς ήρθες στο λούνα παρκ του τρόμου.

Το κράτος ντυμένο με την αθωότητα και κουβαλώντας τα δισκοπότηρα της σωτηρίας τραβάει την υπόθεση του ιού μέχρι το μακρινό μέλλον που όλα θα έχουν ενσωματωθεί σε μια ομογενοποιημένη φοβική κοινωνία χωρίς τον ιό αλλά με μπόλικο τρόμο. Θυμόμαστε τον Αλμπέρ Καμύ όταν εκείνος έγραφε: «Όταν το έγκλημα ντύνεται με τη φορεσιά της αθωότητας, είναι η αθωότητα που πρέπει να απολογηθεί για τις πράξεις της.» Θα απολογηθεί κάποτε και η κρατική «αθωότητα»(σταθερά ανύπαρκτη) με την κατ’ επίφαση προστατευτικότητα της.




Η ζωή όμως δεν περιγράφεται, δεν μπαίνει σε πλαίσια, και σε νόρμες, δεν ακολουθεί τις ράγες του πρέπει, και τις νεφελώδεις αναδομήσεις που υπόσχονται οι σωτήρες, δεν είναι πειθαρχία (discipline), γιατί η ζωή είναι ad hoc . Πράγμα που σημαίνει ότι όσο και να ντοπάρεις το θυμικό των ανθρώπων με φόβο, όσο και να υπερχειλίσεις το θυμικό τους με δηλώσεις που δημιουργούν αόρατες και ορατές απειλές και σκηνοθετούν καφάρ συνήθειες, πάντα υπάρχει το «Άλλο» που νοηματοδοτεί τη ζωή. Γιατί εκεί που ολοκληρώνεται το φάντασμα του τρόμου και πριμοδοτείται η ορμή του πανικού, εκεί αρχίζει και η αναζήτηση του νοήματος της απελευθέρωσης.

Το μετανεωτερικό κράτος είχε την έμπνευση να οργανώσει μια νοσηλευτική αποικία, ξεπέρασε ακόμη και τις προβλέψεις των Ζαμιάτιν, Όργουελ, και Χάξλεϋ, η γραφειοκρατική και κομπραδόρικη σύσταση του μεταστοιχειώθηκε με τους ληξίαρχους θανάτου και έγινε μια γραφειοκρατία της θεραπευτικής επιτήρησης. Σε λίγο ο μόνος έλεγχος που θα γίνεται θα είναι αν έχεις κάνει το εμβόλιο, ή αν έχεις υλικό φορτίο του ιού. Ο ιός μπορεί να μας έχει αποχαιρετήσει, να μας κλείνει το μάτι στη γωνία του δρόμου και να στρίβει για άλλες πορείες μετάλλαξης του, ή ενσωμάτωσης του στη φύση, και αδύναμος να «διαυλακίζει» το τέλος του, όμως το κράτος του τρόμου θα είναι εδώ.

Ζούμε στην Αυτοκρατορία όπως μας έλεγε ο Τόνι Νέγκρι, δεν υπάρχει πια πολιτική διαχείριση, και οι θεσμοί παρουσιάζονται σαν ένα οργανωμένο σύστημα μέσων. Δεν υπάρχουν πια μοιραίες κυνομαχίες μεταξύ κομμάτων, υπάρχουν μόνο συμφωνίες και πρακτικές εφαρμογών κατεξουσιότητας. Οι πρόεδροι των κομμάτων ανταγωνίζονται για το ποιος θα είναι ο καλύτερος διεκπεραιωτής των εντολών του ΠΟΥ. Αλλά αυτό δεν αποτελεί και λειτουργία της νέας τάξης πραγμάτων; Τι είναι εξάλλου πολιτική λειτουργία στη νεοταξίτικη εποχή μας; Μια ρυθμισμένη αντιστοιχία δύο συνόλων.

Στο πολιτικό σύστημα σήμερα δεν αναγνωρίζονται αντιθέσεις, πρωταρχικές - θετικές και παράγωγες - αμφιλεγόμενες (ξεπεράστηκε και ο πολύς Ντεριντά) το πολιτικό σύστημα επιβιώνει στις νέες σημασίες, στις νέες σημειολογικές κυκλοφορίες, που είναι οι απειλές από τη φύση, όπως πλημμύρες, τυφώνες, ιοί, σεισμοί και τσουνάμια, και μαζί με αυτές τις ανεξέλεγκτες /ελεγχόμενες απειλές το πολιτικό νεοταξικό σύστημα πουλάει κοινωνική ευαισθησία και σωτηρία όπως αποκαλείται από παρανόηση.

Το κράτος θέαμα έδωσε τη θέση του στο κράτος του πανικού, είναι ένα στάδιο πιο πάνω, χρησιμοποιεί το θέαμα για να πείσει αλλά στη λαιλαπώδη πορεία του, θέλει να εγκαταστήσει τον μηχανισμό που θα φτιάχνει τον πολίτη χωρίς ιδιότητες, και θα μετεωρίζεται στη τραμπάλα μιας υποτιθέμενης ασθένειας, ή ενός ασυνήθιστου καιρικού φαινομένου τυφώνα, καύσωνα, κλπ. Παραμένοντας έτσι ο πολίτης διαρκώς αθεράπευτος, από την ασθένεια, ή διαρκώς απειλούμενος από μια υποτιθέμενη οργή της φύσης που μέχρι χθες ήταν ίσως κάτι ακραίο αλλά συνηθισμένο. Αυτή όμως η απειλή που σήμερα έχει όνομα, αύριο δεν θα έχει και θα αποτελεί μια απειλή μέσα στη μεταβολή της μεταβλητής του πολίτη και του περιβάλλοντος του. Η «καταραμένη» Γαλλίδα συγγραφέας Φρανσουάζ Σαγκάν έγραψε το «Καλημέρα Θλίψη» εμείς είμαστε κοντά στο να αναφωνήσουμε το καλημέρα Σωφρονιστική-Θεραπευτική Αποικία.

Απόστολος Αποστόλου
Δρ. Φιλοσοφίας
Antinews 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση