Οι αδυναμίες της Επιχείρησης «Ειρήνη» στην Λιβύη!

Την 31 Μαρτίου 2020 ανακοινώθηκε από την ΕΕ η επίσημη έναρξη της επιχείρησης ΕΙΡΗΝΗ (IRINI), όπως είχε αποφασισθεί (17 Φεβρουαρίου 2020) μετά τα φτωχά αποτελέσματα της διάσκεψης του Βερολίνου για την Λιβύη.

Στην συνέχεια για τον σκοπό αυτό, αναπτύχθηκε αεροναυτική δύναμη με εναέρια, θαλάσσια και δορυφορικά μέσα των χωρών της ΕΕ, η οποία έχει αποστολή να διασφαλίσει την εφαρμογή του εμπάργκο όπλων που αποφασίσθηκε από το ΣΑ/ΟΗΕ, στα ανοικτά των ακτών της Λιβύης, παράλληλα όμως και με άλλα καθήκοντα.

α. Η αποστολή η Διοικητική Οργάνωση και τα μέσα της επιχείρησης

Ειδικότερα, η κύρια αποστολή της δύναμης είναι να διεξάγει επιθεωρήσεις/νηοψίες πλοίων για τα οποία υπάρχουν υπόνοιες ότι μεταφέρουν όπλα ή συναφές υλικό προς και από τη Λιβύη (σύμφωνα με την απόφαση ΣΑ/ΟΗΕ 2292/2016 για το εμπάργκο όπλων).

Υπάρχουν και δευτερεύοντα καθήκοντα της επιχείρησης “EUNAVFOR MED IRINI” είναι επίσης:

Να παρακολουθεί και να συγκεντρώνει πληροφορίες σχετικά με τις παράνομες εξαγωγές πετρελαίου από τη Λιβύη

Να συμβάλει στην ανάπτυξη ικανοτήτων και στην εκπαίδευση της ακτοφυλακής και του πολεμικού ναυτικού της Λιβύης

Να συμβάλει στην εξάρθρωση του επιχειρηματικού μοντέλου των δικτύων παράνομης διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων μέσω της συλλογής πληροφοριών και της αεροπορικών περιπολιών

Της «Ειρήνης» ηγείται επιχειρησιακά από το Στρατηγείο της ξηράς (στην Ρώμη) ο Ιταλός Αντιναύαρχος Φάμπιο Αγκοστίνι, με υποδιοικητή τον Γάλλο Αντιναύαρχο Jean Michel Martinez. Ο εν πλω διοικητής αποφασίσθηκε να εναλλάσσεται μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας ανά εξάμηνο . Τώρα είναι ο Ιταλός Αντιναύαρχος Ettore Socci

Τα μέσα που αρχικά αναπτύχθηκαν ήταν η γαλλική Φρεγάτα FS JEAN BART η οποία αποχώρησε όταν ανέλαβε καθήκοντα η Ελληνική Φ/Γ Σπέτσες. Αυτήν την στιγμή στην αποστολή μετέχουν εκτός από την Ελλάδα με την Φ/Γ Σπέτσες και Το Λουξεμβούργο με ένα αεροσκάφος (LUX SW3 Merlin III), η Πολωνία επίσης με ένα αεροσκάφος (POL – 28B1R ANTONOV BRYZA) και η Γερμανία με ένα αεροσκάφος επίσης (GER – PC3 ORION)


β. Επιχειρησιακά Προβλήματα, Δυνατότητες και Ευκαιρίες

Η επιχείρηση ΕΙΡΗΝΗ αποφασίσθηκε να δράσει αρκετά μακριά από τις ακτές τις Λιβύης, στην Ανατολική κυρίως Μεσόγειο (για να μην αποτελούν τα πολεμικά πλοία κίνητρο για να τα προσεγγίσουν βάρκες μεταναστών για διάσωση), επειδή διαφωνούν ευρωπαϊκές χώρες, παρά το γεγονός ότι τα πλοία που μεταφέρουν όπλα στη Λιβύη μπορούν να περάσουν και από άλλες περιοχές, λιγότερο έως καθόλου επιτηρούμενες.

Ήδη αυτό διαπιστώθηκε πολλές φορές να συμβαίνει, με διελεύσεις αεροσκαφών και εμπορικών πλοίων ναυλωμένων από Τουρκία που μετέφεραν και ξεφόρτωσαν οπλικά συστήματα, όπλα, Τούρκους στρατιωτικούς και παραστρατιωτικές μονάδες στην Τρίπολη, χωρίς να ελεγχθούν από κανένα.

Και μάλιστα στις αρχές του μηνά, όταν στην περιοχή επιχειρούσε η Γαλλική Φρεγάτα, εντοπίστηκε μεγάλο φορτηγό πλοίο να σπάει το εμπάργκο και να καταπλέει στην Λιβύη, όπου ξεφόρτωσε τανκς, χωρίς να το εμποδίσει κανείς.

Παρ όλες αυτές τις δυσκολίες, η επιχείρηση ΕΙΡΗΝΗ είναι ευκαιρία για μας όχι μόνο για να συμμετάσχουμε δυναμικά και να μπούμε στο παιχνίδι των αποφάσεων από όπου μας έχουν αποκλεισμένους, αλλά κυρίως για να καταγράφουμε όλες τις παραβιάσεις των αποφάσεων του ΣΑ/ΟΗΕ από την Τουρκία (όπως έγραφα σε συγκεκριμένο άρθρο την 2-4-2020 στο Liberal, όταν ξεκινούσε η επιχείρηση Ειρήνη). ,

Επισήμανα δε τότε, ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που υπάρχει είναι να ανεχθεί η ΕΕ τυχόν δυναμική αντίδραση της Τουρκίας στο εμπάργκο, χωρίς η επιχειρησιακή διοίκηση της επιχείρησης (και οι χώρες που συμμετέχουν) να έχει την επιθυμία να διατηρήσει τις ναυτικές δυνάμεις στη περιοχή για να μην εμπλακούν, εξαντλώντας μόνο σε ρητορικό επίπεδο τις όποιες διαφωνίες υπάρχουν.

Επίσης επισήμανα ότι υπάρχει ο κίνδυνος να είμαστε δέσμιοι των επιχειρησιακών εντολών του διοικητού της Δύναμης και του στρατιωτικού Επιτελείου της ΕΕ, εάν ενδεχομένως θέλουν να ανασταλεί η όποια δράση οδηγεί σε αντιπαράθεση με την Τουρκία.

γ. Η προσπάθεια νηοψίας από την “Φ/Γ Σπέτσες”

Προχθές αυτό ακριβώς συνέβη:

Η Φ/Γ Σπέτσες εντόπισε το φορτηγό πλοίο “CIRKIN” με σημαία Τανζανίας, να πλέει προς την Λιβύη με την συνοδεία τριών Τουρκικών Φρεγατών. Στις αναγκαίες ερωτήσεις για τον προορισμό του το φορτίο κλπ, το πλοίο απάντησε ότι βρίσκεται υπό την προστασία της Τουρκικής Δημοκρατίας. Στις επίμονες ερωτήσεις της Ελληνικής Φρεγάτας που επιχειρούσε με το καπέλο της ΕΕ για την εφαρμογή απόφασης του ΣΑ/ΟΗΕ, Την ίδια απάντηση έδωσαν και οι φρεγάτες που συνόδευαν το εμπορικό πλοίο.

Ο επιβαίνων διοικητής της δύναμης Ιταλός Αντιναύαρχος ανέφερε το γεγονός στην ανωτέρα διοίκηση στην Ρώμη και έλαβε εντολή να εκτελέσει αναγκαστική νηοψία η Φ/Γ Σπέτσες στο εμπορικό εν πλω με το Ε/Π και με καταρρίχηση βατραχανθρώπων στο κατάστρωμα του. Όταν όμως το Ε/Π προσέγγισε το εμπορικό για να εκτελέσει την ενέργεια, απειλήθηκε από τις Τουρκικές Φ/Γ, οπότε το Ε/Π έλαβε νέα οδηγία να επιστρέψει και η Φ/Γ να συνεχίσει την παρακολούθηση των κινήσεων του εμπορικού.

δ. Χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων προς όφελος του ΟΗΕ και περιορισμοί

Είναι γεγονός ότι αποστολές πολυεθνικές στα πλαίσια αποφάσεων του ΣΑ/ΟΗΕ για εμπάργκο, ιστορικά σπάνια κατέφευγαν σε δυναμικές ενέργειες. Κατά κανόνα λειτουργούν δια της παρουσίας αποτρεπτικά (χωρίς απειλή επιθετικής ενέργειας), ελέγχουν και καταγράφουν τα γεγονότα, τα οποία στην συνέχεια τα αναφέρουν στις επιχειρησιακές αρχές (στην περίπτωση μας της ΕΕ) και εκείθεν ενημερώνεται το ΣΑ/ΟΗΕ.

Επίσης η αποστολή της επιχείρησης δεν είναι πολεμική. Συγκεκριμένα, επιδιώκει την ειρήνευση στην Λιβύη μέσω της ενίσχυσης και υποστήριξης των ενεργειών που οδηγούν στην κατάπαυση του πυρός στην Λιβύη:

«Only political solutions and the full respect of the UN arms embargo will bring a solution to the Libyan crisis. But diplomacy cannot succeed unless it is backed by action. This operation will be essential and a clear contribution to promoting peace in our immediate neighborhood through a permanent ceasefire».

ε. Ενέργειες που πρέπει να γίνουν

Συνεπώς καλώς έπραξε η Φ/Γ Σπέτσες με δεδομένη την αποστολή της και εφόσον επ’ αυτής επέβαινε και ο Ιταλός Διοικητής εν πλω.

Ο Ιταλός Αντιναύαρχος που ηγείται της επιχείρησης από το Στρατηγείο της Ρώμης, έχει την ευθύνη να ενημερώσει όχι μόνο την Στρατιωτική Επιτροπή της ΕΕ και τον Ύπατο Εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας Ζοζέπ Μπορέλ, αλλά και τις συμμετέχουσες χώρες της ΕΕ στην αποστολή.

Είναι επίσης αναγκαίο να γίνει πλήρης αναφορά και στο ΣΑ/ΟΗΕ από τον Ζοζέπ Μπορέλ, αλλά και διαβήματα προς την Τουρκία για την παραβίαση της απόφασης του ΣΑ/ΟΗΕ και για την επιθετική της στάση.

Γιατί η απειλή και ο οιοσδήποτε εγκλωβισμός με ραντάρ ελέγχου οπλισμού και βλημάτων συνιστά επιθετική πράξη στο Διεθνές Δίκαιο και οπωσδήποτε μπορεί να επιφέρει άμεση αντίδραση για αυτοάμυνα, επειδή η απειλή προσβολής είναι σαφής και άμεση.

Σημαντικό στοιχείο είναι ότι συνήθως οι χώρες που έσπαγαν το εμπάργκο σε ανάλογες περιπτώσεις, το έκαναν μόνο με ναυλωμένα πλοία άλλης σημαίας, κρύβοντας τον ρόλο τους. Η Τουρκία όμως έχει αποθρασυνθεί πλέον και συνοδεύει εμφανώς με πολεμικά πλοία της τα εμπορικά πλοία που σπάνε το εμπάργκο. Τίθεται δηλαδή καταφανώς έναντι της διεθνούς νομιμότητας και των αποφάσεων του ΣΑ/ΟΗΕ.

Εάν δε συνυπολογίσουμε ότι στην συνέχεια του πλου της η ομάδα των Τουρκικών Φρεγατών με το εμπορικό, συναντήθηκε με πλοία της Νατοϊκής επιχείρησης “Sea Guardian”, τα οποία απειλήθηκαν επίσης από τις Τουρκικές Φρεγάτες με εγκλωβισμούς ραντάρ κατεύθυνσης βλημάτων και οπλικών συστημάτων (όπως δημοσιεύθηκε από έγκυρα μέσα), τότε το θέμα καθίσταται ακόμη πιο σοβαρό και για το ΝΑΤΟ, αφού πλοία χωρών του ΝΑΤΟ υπό Νατοϊκή Σημαία και σε Νατοϊκή Αποστολή απειλήθηκαν άμεσα. Και ναι μεν δεν αντέδρασε η Νατοϊκή δύναμη (ενδεχομένως οι Τούρκοι να την πέρασαν ως δύναμη της ΕΕ για την επιχείρηση Ειρήνη), όμως το ζήτημα θα πρέπει να συζητηθεί εσπευσμένα σε επίπεδο υπουργών στην Στρατιωτική Επιτροπή του ΝΑΤΟ για την ανάληψη αναγκαίων ενεργειών.

Όσον αφορά την χώρα μας, σίγουρα η διαμάχη δεν είναι και δεν πρέπει να εμφανισθεί ως Ελληνοτουρκική, (όπως προσπάθησε να το εμφανίσει η Τουρκία), όμως οι απειλές (επιθετικές ενέργειες) που έγιναν από τα Τουρκικά πλοία προς την Φ/Γ Σπέτσες (που μετείχε σε ευρωπαϊκή επιχείρηση με Ευρωπαϊκή Σημαία) θα πρέπει να επισημανθούν και να γίνει επίσημο διάβημα από την χώρα μας στην ΕΕ αλλά και στο ΝΑΤΟ.

Είναι σημαντικό όμως να μην ολιγωρούμε σε κάθε τέτοια επιθετική συμπεριφορά και παρανομία της Τουρκίας, με όποια σημαία και αν δρούμε.

Ταυτόχρονα θα πρέπει να δοθούν κατάλληλες οδηγίες στην Ελληνική Φ/Γ που μετέχει κάθε φορά στην αποστολή αυτή, ώστε αφενός να διασφαλίσουμε την ικανότητα αποτελεσματικής αυτοάμυνάς της, αφετέρου να μπορέσει να εκτελέσει την αποστολή της με τους καλύτερους όρους για την χώρα μας. Επίσης θα πρέπει να προετοιμασθούμε κατάλληλα για τους δυνητικούς τρόπους αντίδρασης σε ανάλογα περιστατικά, όταν θα μετά μερικούς μήνες έλθει η σειρά για να αναλάβει την επιχειρησιακή διοίκηση εν πλω ο Έλληνας Διοικητής.

Στέλιος Φενέκος
Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση