Τι σημαίνει η παρουσία Χαφτάρ στην Αθήνα

Του Κώστα Ράπτη

Η προσγείωση (υπό άκρα μυστικότητα) του επικεφαλής του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ χθες Πέμπτη το βράδυ στην Αθήνα και οι συναντήσεις που ήδη είχε ή αναμένεται να έχει (20λεπτη ιδιωτική σε κεντρικό ξενοδοχείο με τον Νίκο Δένδια λίγο μετά την άφιξή του και επίσημη εκ νέου με τον ίδιο στο υπουργείο Εξωτερικών σήμερα στις 10.30 - κατόπιν με τον Πρωθυπουργό στις 13.00 στο γραφείο του στη Βουλή) καταδεικνύουν το πόσο περίπλοκοι γίνονται οι ελιγμοί των ενδιαφερομένων, μόλις δύο 24ωρα πριν από τη σύγκληση την Κυριακή στο Βερολίνο της διεθνούς διάσκεψης που διοργανώνει η γερμανική κυβέρνηση, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, για την εξεύρεση πολιτικής λύσης στην κρίση της Λιβύης.

Άλλωστε, λίγες ώρες πριν από την αιφνιδιαστική επίσκεψή του στην ελληνική πρωτεύουσα, ο ισχυρός άνδρας της ανατολικής Λιβύης και μέγας ανταγωνιστής της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης Σάρατζ στην Τρίπολη δεχόταν στην Βεγγάζη τον υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας, ο οποίος, σε μιαν εξίσου αιφνιδιαστική επίσκεψη εξασφάλισε την συμμετοχή του Χαφτάρ στην Διάσκεψη του Βερολίνου, με υποσχέσεις μάλιστα εποικοδομητικής συμβολής του και τήρησης της εκεχειρίας που προέκυψε μετά από κοινή ρωσο-τουρκική πρωτοβουλία.

Ο Χαφτάρ, ωστόσο, είναι ο ίδιος που αποσύρθηκε από τις πρόσφατες εκ του σύνεγγυς συνομιλίες που διοργάνωσαν με τους πρωταγωνιστές της λιβυκής κρίσης στη Μόσχα οι υπουργοί Εξωτερικών της Τουρκίας και της Ρωσίας. Με την ενθάρρυνση πιθανότατα δυνάμεων όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος, ο Χαφτάρ δελεάσθηκε προφανώς από την προοπτική αναβάθμισης της διαπραγματευτικής του θέσης, ενόψει της Διάσκεψης του Βερολίνου, με μια στρατιωτική προώθηση της τελευταίας στιγμής και πάντως αρνήθηκε να χάσει δια της πολιτικής οδού (βάσει των προβλέψεων αναδίπλωσης του ρωσοτουρκικού σχεδίου) εδάφη που είχε εξασφαλίσει δια της στρατιωτικής.


Η ρωσική "επαναφορά στην τάξη" του Χαφτάρ

Ήταν όμως το ρωσικό υπουργείο Άμυνας το οποίο έσπευσε να επαναφέρει σε τροχιά τον Χαφτάρ, κάνοντας γνωστό για λογαριασμό του ότι ο στρατάρχης ζητά άλλες 48 ώρες για να μελετήσει το σχέδιο συμφωνίας. Προφανώς η ξαφνική αδρανοποίηση των μισθοφόρων της ρωσικής εταιρείας Wagner που φέρονται να τον ενισχύουν ποικιλοτρόπως αποτέλεσε ισχυρό μήνυμα.

Ο επικεφαλής της διπλωματίας της Γερμανίας (η οποία βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με την Ρωσία) επισφράγισε την στροφή του Χαφτάρ σε πιο εποιδομητική στάση.

Σε αυτό το φόντο ο επικεφαλής του Λιβυκού Εθνικού Στρατού φαίνεται να αναζητά, παραμονές της Διάσκεψης του Βερολίνου, νέα διεθνή στηρίγματα ή ίσως και μίαν οδό διαφυγής, απευθυνόμενος σε εκείνην ακριβώς τη χώρα η οποία, καίτοι βλέπει εθνικά της συμφέροντα να διακυβεύονται από τις εξελίξεις στη Λιβύη, αποκλείστηκε από τη Διάσκεψη του Βερολίνου.

Η μη πρόσκληση της Ελλάδας από τους Γερμανούς διοργανωτές είναι προφανές (όσο και αν αυτό δεν ομολογείται) ότι υπαγορεύθηκε από ενός είδους τουρκικό βέτο. Και για όσους επείγονται να οδηγήσουν την Διάσκεψη του Βερολίνου σε αίσια έκβαση, η συμμετοχή της άμεσα εμπλεκόμενης Τουρκίας (για την οποία ο Ταγίπ Ερντογάν άφηνε επί μακρόν να πλανώνται αμφιβολίες) είναι πολύ πιο σημαντική, ενώ θέματα όπως οι θαλάσσιες δικαιοδοσίες της Ελλάδας και της Κύπρου δεν θεωρείται ότι αξίζει να παρεμβληθούν τη στιγμή αυτή στη μεγάλη εικόνα.

Οι στοχεύσεις της Ελλάδας

Για την ελληνική κυβέρνηση, πάλι, η υποδοχή του Χαφτάρ είναι μια καλή ευκαιρία να εκδηλωθεί η δυσαρέσκεια της Αθήνας και να εξασφαλισθεί οιονεί συμμετοχή της στη Διάσκεψη, με εκπροσώπηση μάλιστα από τον ένα από τους πρωταγωνιστές.

Αδιευκρίνιστο, όμως, παραμένει με ποιους τρόπους σκοπεύει η ελληνική πλευρά να ενισχύσει τη θέση του στρατάρχη και με ποιους να αντιδράσει σε περίπτωση που η Διάσκεψη του Βερολίνου καταλήξει σε αποτελέσματα που παραγνωρίζουν τα συμφέροντα της Ελλάδας. Η Ε.Ε. στην οποία ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προειδοποίησε ότι θα ασκηθεί, αν χρειαστεί, ελληνικό βέτο, δεν είναι το κρισιμότερο φόρουμ, προκειμένου περί μιας διαδικασίας που διαμεσολαβείται από τις μεγάλες δυνάμεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Την ίδια στιγμή, ο Ταγίπ Ερντογάν ανεβάζει και αυτός τον διαπραγματευτικό πήχυ την τελευταία στιγμή με την εμπρηστική εξαγγελία του ότι ξεκινά η ανάπτυξη τουρκικών στρατευμάτων στη Λιβύη για την στήριξη της κυβέρνησης Σαράτζ, αλλά και ότι επίκειται η έναρξη υποθαλάσσιων ερευνών στην περιοχή (νοτίως της Κρήτης) που η Τουρκία απένειμε στον εαυτό της με το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Αν ο Χαφτάρ αποτελεί, ως δυνάμενος να επαναρχίσει τις εχθροπραξίες, τον ένα αποδέκτη των διεθνών πιέσεων αυτή τη στιγμή, ο Ταγίπ Ερντογάν αποτελεί τον δεύτερο, καθώς κεντρικό ζητούμενο της Διάσκεψης του Βερολίνου αποτελεί η αποκατάσταση του "στρατιωτικού εμπάργκο” στη Λιβύη, δηλ. η απομάκρυνση ξένων δυνάμεων και εξοπλιστικού ενισχύσεων, όπως αυτές ακριβώς που εισρέουν από την Τουρκία, από την Ρωσία (δια της εταιρείας Wagner), άλλα αραβικά κράτη κ.ο.κ.

Από τα δύο μνημόνια που συνυπέγραψε με την κυβέρνηση Σαράτζ, ένα περί στρατιωτικής συνεργασίας και ένα περί θαλασσίων δικαιοδοσιών, η Τουρκία θα ήταν ικανοποιημένη να θυσιάσει στο πλαίσιο μιας πολυμερούς διαπραγμάτευσης το πρώτο, που κατεξοχήν συγκεντρώνει το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας, χάριν του δεύτερου που αναφέρεται σε άμεσα εθνικά της συμφέροντα. Είναι άλλωστε συζητήσιμο κατά πόσον μπορεί πραγματικά να υποστηρίξει την απειλή της στρατιωτικής της εμπλοκής στην Τρίπολη (πέραν, εννοείται, από τον καταλυτικό της ρόλο στην ήδη συντελούμενη μεταφορά ισλαμιστών ανταρτών από τη Συρία).

Από την πλευρά του, ο Χαφτάρ δείχνει να πράττει το αντίστροφο, ανακαλύπτοντας τα ελληνικά δίκαια και ανεβάζοντας τους τόνους ως προς το δεύτερο τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση