Η συμφωνία των Πρεσπών και η «υποχώρηση» του Βερολίνου

Τον Αύγουστο του 2012, τον Οκτώβριο του 2012, τον Ιανουάριο του 2013, τον Απρίλιο του 2014, τον Μάρτιο του 2015, ήταν μερικές από τις φορές που η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ και το υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας έθεταν επιτακτικά στους Ελληνες πρωθυπουργούς Αντώνη Σαμαρά και Αλέξη Τσίπρα το θέμα της επίλυσης της ονομασίας των Σκοπίων. Η γερμανική θέση ήταν ξεκάθαρη. Η επίλυση του ονόματος θα επέτρεπε στη γειτονική χώρα να ενταχθεί στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ και έτσι να αποφευχθεί ο κίνδυνος ενίσχυσης της Μόσχας στα δυτικά Βαλκάνια. Την περασμένη εβδομάδα, όταν το θέμα έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία τέθηκε για τρίτη φορά στους ηγέτες της Ε.Ε., η Γαλλία είπε ένα μεγάλο «όχι». Και τη στιγμή που όλοι περίμεναν, πόσο μάλλον η Αθήνα, ότι το Βερολίνο θα έδινε μάχη για τα Σκόπια, η κ. Μέρκελ αποφάσισε να μη συγκρουστεί. Πολλοί στις Βρυξέλλες αναρωτιούνταν γι’ αυτή την αλλαγή της γερμανικής στάσης.

Πηγές από το Βερολίνο ισχυρίζονται ότι δεν υπήρξε αλλαγή της στάσης τους στο θέμα της Μακεδονίας, αλλά μπροστά στην έντονη στάση του Μακρόν αποφάσισαν να κρατήσουν χαμηλούς τόνους, προκρίνοντας ως πιο σημαντική τη σχέση Γαλλίας - Γερμανίας. Δεν είναι μυστικό άλλωστε ότι κάθε σημαντική μεταρρύθμιση στην Ε.Ε. χρειάζεται το πράσινο φως από Παρίσι και Βερολίνο. Από τη μια πλευρά, ιστορικά το Βερολίνο δεν θέλει να επωμίζεται τον ηγετικό ρόλο και το βάρος δύσκολων αποφάσεων «μόνο του» και από την άλλη, το Παρίσι γνωρίζει ότι χρειάζεται τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης για να προχωρήσει οτιδήποτε περαιτέρω.


Η ερμηνεία όμως που δίνει το Βερολίνο στη γαλλική στάση, είναι ότι ήταν περισσότερο διαπραγματευτική παρά ουσιαστική. Σύμφωνα με τον Γιάννη Εμμανουηλίδη, διευθυντή μελετών του European Policy Center, «η γαλλική στάση δεν έχει να κάνει με τη Βόρεια Μακεδονία, την Αλβανία ή τη διεύρυνση, αλλά με κάτι άλλο. Ισως είναι διαπραγματευτικό κόλπο και ο Μακρόν κάτι άλλο να θέλει». Και αυτό γιατί ο Γάλλος πρόεδρος το τελευταίο διά-στημα έχει δεχθεί μια σειρά από πλήγματα που έχουν μειώσει το κύρος του. Οχι μόνο απορρίφθηκε η επίτροπος που πρότεινε ο ίδιος, η Σιλβί Γκουλάρ, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά στα ευρωπαϊκά χρονικά, αλλά περισσότερο του στοίχισε ότι το μεγάλο του σχέδιο για τη δημιουργία ενός προϋπολογισμού της Ευρωζώνης κατέληξε αδιάφορο. Επειτα από περίπου δύο χρόνια διαπραγματεύσεων τα κράτη-μέλη κατέληξαν σε ένα ποσό τόσο μικρό, που αντιπροσωπεύει λιγότερο από 2% του συνολικού ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Οσον αφορά το θέμα της επιτρόπου, η γαλλική πλευρά θεωρεί ότι το Βερολίνο έπαιξε αρνητικό ρόλο. Ειδικότερα, όχι μόνο γιατί η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έδινε διαβεβαιώσεις στον Εμανουέλ Μακρόν ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα με την υποψηφιότητα της Γκουλάρ, αλλά το Παρίσι θεωρεί ότι και ο Γερμανός επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Μάνφρεντ Βέμπερ, όχι μόνο δεν βοήθησε αλλά δυναμίτισε την υποψηφιότητά της, εκφράζοντας με αυτόν τον τρόπο την αντίδρασή του για τη στάση της Γαλλίας στη δική του υποψηφιότητα για την προεδρία της Επιτροπής.

Το αποτέλεσμα είναι ότι η σύνοδος βρήκε τον Μακρόν απομονωμένο. Οι υπόλοιποι ηγέτες όμως γνωρίζουν ότι το θέμα δεν έχει τελειώσει, θα ξανασυζητηθεί στο Ζάγκρεμπ την άνοιξη του 2020. Σε μια τέτοια περίπτωση, εάν υπάρξει θετικό κλίμα στην Κροατία αυτό μπορεί και να βοηθήσει ουσιαστικά τον Ζόραν Ζάεφ στις εκλογές που θα έχει λίγο αργότερα.

Αυτό που θεωρείται βέβαιο είναι ότι μέχρι τη συμφωνία των Πρεσπών σε ευρωπαϊκό επίπεδο η Ελλάδα παρουσιαζόταν το εμπόδιο για την ευρωπαϊκή προοπτική των δύο χωρών των δυτικών Βαλκανίων. Πλέον, είναι ξεκάθαρο ότι το πραγματικό εμπόδιο δεν είναι η Αθήνα, αλλά οι συσχετισμοί του γαλλογερμανικού άξονα. Και μπορεί για τα δύο μεγάλα κράτη-μέλη η εξέλιξη αυτή να ήταν μια προσωρινή διαφωνία, για τη μικρή γειτονική χώρα όμως πυροδότησε σημαντικές πολιτικές εξελίξεις, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε περαιτέρω αποσταθεροποίησή της.

Ελένη Βαρβιτσιώτη
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση