Η Τουρκία θα βγει κερδισμένη στη Συρία αν δεν κάνει το μοιραίο λάθος

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη

Η Τουρκία προελαύνει… Με το πράσινο φως των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, αλλά και με την ανοχή της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ΗΠΑ και Ρωσία ήταν οι μόνες δυνάμεις που θα μπορούσαν, αν ήθελαν, να εμποδίσουν την τουρκική εισβολή στη Συρία.

Δεν το έπραξαν, γιατί η κάθε μια πίστευε ότι έτσι εξυπηρετούσε καλύτερα τα συμφέροντά της.

Οι ΗΠΑ γιατί είχαν την αυταπάτη ότι θα αποσπούσαν την Τουρκία από τις ρωσικές αγκάλες και η Ρωσία γιατί θα κάλυπτε το κενό που θα άφηναν οι Αμερικανοί με την απόσυρσή τους από τη Συρία.

Για την ώρα κερδισμένοι φαίνονται οι Ρώσοι που έμειναν κυρίαρχοι του παιχνιδιού στη Συρία, αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Κερδισμένη φυσικά φαίνεται να είναι και η Τουρκία που θα εξασφαλίσει τη ζώνη «ασφαλείας» της επί συριακού εδάφους με την ανοχή τόσο της Ουάσινγκτον όσο και της Μόσχας. Αυτή τη στιγμή το παζάρι με την Τουρκία φαίνεται να αφορά ΜΟΝΟ την έκταση αυτής της ζώνης. Η συμμαχία Κούρδων – Άσαντ διευκολύνει τη ρωσική πολιτική συγκράτησης και περιορισμού των επιδιώξεων της Άγκυρας.
Όσο για την Ευρώπη είναι ουσιαστικά απούσα από τις πολιτικές διεργασίες για την περιοχή, πέραν από ανούσιες δηλώσεις δήθεν «καταδίκης» των τουρκικών ενεργειών της, οι οποίες η Άγκυρα δεν λαμβάνει υπόψη. Απειλεί μάλιστα να διοχετεύσει χιλιάδες πρόσφυγες, αν όχι εκατομμύρια, σε ευρωπαϊκό έδαφος.


Το μόνο όπλο που διαθέτει η Ευρώπη είναι οι οικονομικές κυρώσεις που όμως δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσει. Είναι πολλά και μεγάλα τα συμφέροντα που διακυβεύονται. Δεν υπάρχει άλλωστε και εκείνη η πολιτική ηγεσία που θα τολμούσε αυτό το βήμα. Η Ευρώπη πάσχει από πολιτική παράλυση.

Αν η Τουρκία δεν κάνει κάποιο χοντρό λάθος μάλλον θα βγει κερδισμένη από την εισβολή της στη Συρία. Αυτό προϋποθέτει βέβαια ότι θα αντέξει η τουρκική οικονομία, η αχίλλειος πτέρνα του Ερντογάν. Όμως ο πόλεμος με τους Κούρδους θα συνεχιστεί ό,τι και να πετύχει η Άγκυρα στη Συρία.
Και αυτό είναι το άλλο αδιέξοδο, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, της Άγκυρας. Και το αδύνατο, το τρωτό σημείο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Το κουρδικό κίνημα θα συνεχίσει τον αγώνα του. Όπως τον συνέχισε και μετά την παράδοση και τη φυλάκιση του Οτσαλάν.

Αυτός ο πόλεμος συνεχίζεται για δεκαετίες και δεν πρόκειται να σταματήσει. Το κουρδικό κίνημα έχει πολύ βαθιές ρίζες, έχει τη στήριξη μιας δυναμικής διασποράς και πάντα θα καταφέρνει να εκμεταλλεύεται τους περιφερειακούς συσχετισμούς και ανταγωνισμούς. Η Τουρκία μπορεί να πέτυχε μια αυτονόμηση στο διεθνές πεδίο, αλλά παραμένει τρωτή παρά τις ιαχές του Ερντογάν.

Ο μεγάλος χαμένος, τουλάχιστον για την ώρα, είναι οι Αμερικανοί, με τις ακατανόητες κινήσεις του Τραμπ και ένα αμερικάνικο κατεστημένο που αντιδρά σε αυτές σπασμωδικά. Χαμένοι θα είναι ίσως και όσοι στηρίζουν την ασφάλειά τους στους Αμερικανούς. Τι αξία έχουν σήμερα οι όποιες αμερικανικές «εγγυήσεις» ασφάλειας; Ακόμη και στο Ισραήλ φαίνεται να το σκέφτονται. Το Ισραήλ όμως δεν είναι Ελλάδα! Έχει πάρει τα μέτρα του. Είναι πολύ πιθανόν ότι θα υπάρξουν κλυδωνισμοί σε πλανητικό επίπεδο με την αμερικάνικη ηγεμονία να παραπαίει και πολλαπλές φυγόκεντρες δυνάμεις να αναπτύσσονται. Το διεθνές πολιτικό κλίμα παραμένει ρευστό. Τα πράγματα αλλάζουν μέρα με τη μέρα και οι όποιες προβλέψεις εύκολα ανατρέπονται από τη μεταβλητή αυτή της ρευστότητας.

Στην Αθήνα επικρατεί ανησυχία για όσα συμβαίνουν στην περιοχή, καθώς συνδέονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και με όσα η Τουρκία επιχειρεί στην Ανατολική Μεσόγειο στην κυπριακή ΑΟΖ και με τις τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο.

Η Κυβέρνηση Μητσοτάκη ακολουθεί μια πολιτική κατευνασμού και αποφεύγει οτιδήποτε θα ενοχλούσε την Άγκυρα. Ακόμη και τα κυρίαρχα ελληνικά ΜΜΕ τηρούν μια στάση ίσων αποστάσεων στον πόλεμο της Συρίας για να μη θιγεί η Τουρκία. Κάτι που είναι απαράδεκτο σε μια στιγμή που ακόμη και από πλευράς Ηνωμένων Εθνών διαπιστώνονται ομαδικές δολοφονίες αμάχων και προσφυγοποίηση χιλιάδων ανθρώπων.

Αυτή η πολιτική της Αθήνας δεν πρόκειται να αποδώσει. Εφαρμόστηκε και στο παρελθόν και αποδείχτηκε αναποτελεσματική. Εκλαμβάνεται μάλιστα από την Άγκυρα ως αδυναμία και όχι ως πολιτική καλής θέλησης. Η Αθήνα χάνει επί της ουσίας μια ευκαιρία να ενισχύσει τη θέση της και να επιδιώξει την αμυντική και διπλωματική της ενίσχυση. Αυτό φάνηκε και με την παραχώρηση βάσεων στους Αμερικανούς σε κάθε γωνιά της Ελλάδας χωρίς κανένα ουσιαστικό αντάλλαγμα για την ενίσχυση της ασφάλειάς της.

Στη Λευκωσία ετοιμάζονται για τριμερή κάτω από τις πιο δυσμενείς συνθήκες και με αποδοχή των όρων της Άγκυρας, ακόμη και για τον τόπο της συνάντησης! Απέρριψε λέει η Άγκυρα το Παρίσι, γιατί ενοχλείται από κάποιες θέσεις της Γαλλίας στο θέμα της εισβολής στη Συρία. Η Λευκωσία προχωρεί σε επικίνδυνα μονοπάτια, αποδέχεται τους τουρκικούς όρους για συνομιλίες που είτε θα οδηγήσουν σε παράδοση είτε σε μια αποτυχία που θα έχει συνέπειες για το μέλλον του τόπου.

Είναι δυστύχημα που ούτε η Αθήνα ούτε η Λευκωσία τολμούν να χαράξουν μια πολιτική που να επωφελείται των σημερινών διεθνών πραγματικοτήτων, αλλά παραμένουν δέσμιες των φοβικών τους συνδρόμων και εγκλωβισμένες σε «παλαιολιθικές» πολιτικές που χαράχτηκαν εδώ και δεκαετίες και δεν έχουν αποδώσει.

Είναι δυστύχημα που γίνονται ακόμη και βήματα προς τα πίσω από την πολιτική που ακολουθήθηκε από την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.

Τουλάχιστον στο Κυπριακό αυτή η οπισθοδρόμηση είναι άκρως επικίνδυνη. Η σωφροσύνη στην εξωτερική πολιτική είναι σίγουρα αναγκαία, προπάντων στο σημερινό ρευστό περιβάλλον. Αλλά η σωφροσύνη της ατολμίας, που αρνείται να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες, γίνεται επικίνδυνη και για την Ελλάδα και για την Κύπρο.

* Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ και μέχρι πρόσφατα επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης
HellasJournal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση