Η Ελλάδα εν αναμονή ταραχών στα Βαλκάνια

Του Γιάννη Σιδέρη

Είναι ίδιον των δυτικών, με την αυτάρεσκη εντύπωση της κάπως ολοκληρωμένης τους δημοκρατίας, να αντιμετωπίζουν κάθε διαδήλωση στον υπόλοιπο πλανήτη, ως αγώνα για τη δημοκρατία, και να μη φείδονται επαίνων.

Έτσι αντιμετώπισε η Deutsche Welle και τις διαδηλώσεις που συνταράσσουν τα Βαλκάνια, διερωτώμενη εάν βρίσκεται «Βαλκανική Ανοιξη προ των πυλών;».

Έτσι ηλιθιωδώς έκαναν και με την περίφημη «αραβική άνοιξη», που τη θεώρησαν ως ανατέλλουσα δημοκρατία, και το μόνο αποτέλεσμα είχε να διαλυθούν οργανωμένα κράτη, να κυριαρχήσουν φύλαρχοι, μαφιόζοι, «ταλιμπανόφρονες» εξουσίες ή δικτάτορες.

Θολά ακόμη τα αιτήματα των βαλκάνιων διαδηλωτών, δεν δείχνουν να εμφορούνται από το ιδεώδες των δημοκρατικών ιδεωδών –χωρίς να τα αποποιούνται εντελώς.

Στην Σερβία για παράδειγμα στις διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης του Προέδρου Βούτσιτς υπάρχει δυσαρέσκεια με την απόφαση του Προέδρου να αναγνωρίσει το Κοσυφοπέδιο, στην περίπτωση που συμφωνηθεί η ανταλλαγή εδαφών. Στους διαδηλωτές καθοδηγητικό ρόλο παίζει η «Ένωση για την Σερβία», στην οποία μετέχουν δυνάμεις που αποδέχονται την αστική δημοκρατία, οι οποίες ωστόσο συγχρωτίζονται με αριστερές και εθνικιστικές δυνάμεις.


Το περασμένο Σάββατο εισέβαλαν διαδηλωτές στην κρατική τηλεόραση, με το σύνθημα «Θέλουμε να γνωρίζουμε τα πάντα» -επειδή θεωρούν ότι δεν προβάλλονται οι απόψεις της αντιπολίτευσης και εξωραΐζεται μόνο η κυβέρνηση (δεν έχουν γνώση τι γίνεται στην ΕΡΤ των κομισάριων).

Στη Βουλγαρία εκδηλώθηκε διαδήλωση μπροστά στο Κοινοβούλιο και οι διαδηλωτές ζητούσαν δημοψήφισμα για τη μετατροπή του πολιτεύματος σε… άμεση δημοκρατία (Αλέξη σε λάθος χώρα είσαι!).

Στη Ρουμανία οι διαδηλώσεις (που θα έπρεπε να τις… ζηλεύουμε!) γίνονται κατά της διαφθοράς στη Δικαιοσύνη, όσο και κατά της κυβερνητικής διαφθοράς.

Στο Μαυροβούνιο διαδηλώνουν κατά του προέδρου Μίλο Τζουγκάνοβιτς, κατηγορώντας τον για κατάχρηση εξουσίας, χρηματισμό και ρουσφετολογία (για το τελευταίο δεν υπάρχει περίπτωση να δούμε διαδήλωση στην Ελλάδα).

Ωστόσο μας αφορούν οι διαδηλώσεις της άμεσης γειτονιάς, όπως αυτές της Αλβανίας. Οι υποστηρικτές τα αντιπολίτευσης διαδηλώνουν ζητώντας την παραίτηση της «σοσιαλιστικής» κυβέρνησης του Εντι Ράμα, και συγκρούονται σκληρά με την αστυνομία (αλίμονο, γείτονες είμαστε, μαθαίνουν), και διακήρυσσαν ότι θα μπούνε στο κοινοβούλιο να σύρουν έξω όλους εκείνους που έκλεψαν από τους Αλβανούς. Μάλιστα βουλευτές του κεντροδεξιού αντιπολιτευτικού κόμματος παραιτήθηκαν προκειμένου να προκαλέσουν εκλογές. Η κατάσταση είναι οριακή, ο πρόεδρος τη Αλβανίας Ιλίρ Μέτα δήλωσε έτοιμος ακόμη και να παραιτηθεί προκειμένου να λυθεί η συνταγματική κρίση στη χώρα!

Τα ανωτέρω, τηλεγραφικώς παρουσιασθέντα, σκιαγραφούν ένα δυσοίωνο σκηνικό, που εμπεριέχει πλήθος πολιτικών και διπλωματικών προβλημάτων, που άπτονται της χώρας μας. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα οδηγήσουν σε κάποια «βαλκανική άνοιξη». Αντιθέτως ενδέχεται να τροφοδοτήσουν εθνικιστικές και ακροδεξιές δυνάμεις.

Δύσκολη η ανάγνωση τοπίου καθώς οι καταστάσεις δεν είναι καθαρές και ευθύγραμμες, καθώς εμπίπτουν στις γνωστές βαλκανικές ιδιοτυπίες. Για παράδειγμα, ο Σαλί Μπερίσα και το κόμμα του είναι στην αντιπολίτευση γιατί και Ράμα έκανε αγώνα εναντίον του για διαφθορά. Του το ανταποδίδει σήμερα με το ίδιο νόμισμα!

Αυτό το θολό βαλκανικό σκηνικό ενισχύεται από έναν άτυπο «διαγωνισμό» εθνικισμού που κυριαρχεί σε όλα τα κόμματα, και που φυσικά κανείς δεν ακούει τις φωνές της λογικής και της δημοκρατίας. Η φτώχεια στα δυτικά Βαλκάνια είναι πρωτοφανής. Σχεδόν το μισό του πληθυσμού ζει στο όριο ή κάτω από το όριο της φτώχειας.

Μπορεί οι εξεγέρσεις να μην έχουν σαφές ιδεολογικό στίγμα, έχουν όμως αιτήματα. Ο κόσμος θέλει δουλειά, ειρήνη, πρόοδο, αξιοπρεπή διαβίωση. Η ΕΕ, παρά το πλήθος διακηρύξεων και επιτροπών, όπως αποδεικνύεται δεν έχει προσφέρει απολύτως τίποτα στην βαλκανική αυλή της και η προοπτική ένταξης των χωρών αυτών δεν είναι ιδιαίτερα ελκυστική. Ακόμη και τα Σκόπια που μάλλον θα αρχίσουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις, θα ικανοποιήσουν ένα πολιτικό αίτημα και όχι αναπτυξιακό, από το οποίο απέχουν πολύ ακόμη.

Η κατάσταση προσλαμβάνεται ως επικίνδυνη γιατί ακριβώς ελλοχεύουν οι κίνδυνοι και οι πειρασμοί κατά των γειτόνων. Η ένωση Αλβανίας –Κοσσόβου συνεχίζεται, η σχέση Κοσσόβου –Σερβίας είναι ασταθής, το Μαυροβούνιο μπήκε στο ΝΑΤΟ αλλά βρίσκεται στον βούρκο της διαφθοράς και της υπανάπτυξης. Το κάθε λογής λαθρεμπόριο στην περιοχή είναι εκτός ορίων.

Τι θα συμβεί; Οι κοινωνίες βράζουν, οι ηγεσίες δεν φαίνονται ικανές να αλλάξουν τα αρνητικά δεδομένα. Οι εθνικισμοί δεν αντιμετωπίζονται. Η Ρωσία έχει μεγάλη επιρροή στο Βελιγράδι, την αντιπολίτευση στη Βόρεια Μακεδονία και το Μαυροβούνιο. Οι ΗΠΑ ελέγχουν την Αλβανία και το Κόσσοβο, επηρεάζουν σταθερά την κυβέρνηση Ζάεφ προσπαθούν αλλά μάταια προς το παρόν να απομακρύνουν τη Μόσχα από την περιοχή. Οι αντιθέσεις, πολιτικές και κοινωνικές οξύνονται.

Η Ελλάδα βρίσκεται θεωρητικά - λόγω παλιών επιλογών - στην καλή πλευρά της ιστορίας. Έχει ανοιχτά θέματα με την Αλβανία αλλά δεν ευθύνεται για τον αλβανικό εθνικισμό, έχει αιτήματα προς τα Τίρανα που δεν ικανοποιούνται προς το παρόν γι αυτό και είναι αναγκασμένη να θέσει βέτο τον Ιούνιο για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων ΕΕ-Αλβανίας, πέραν του ότι κανείς στην Ευρώπη δεν την θέλει στην ΕΕ καθώς είναι από τα πιο διεφθαρμένα κράτη του κόσμου.

Με την Σερβία οι σχέσεις είναι άριστες. Με τα Σκόπια υπό εξέλιξη. Σοβαρά προβλήματα θα υπάρξουν αν αρχίσουν οι κατά το δοκούν ερμηνείες για την συμφωνία των Πρεσπών.

Δεν θα λέγαμε ότι είμαστε κοντά σε γενικευμένες εξεγέρσεις, αλλά ουδείς μπορεί να προδικάσει αν είμαστε και μακριά. Υπάρχει εθνικισμός, παραοικονομία, εγκληματικότητα, φτώχεια και παρασιτισμός. Η τέλεια συνταγή δηλαδή για να ξεσπάσουν κρίσεις.

Προφανώς τελούμε εν αναμονή…

Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση