Στην κόψη του ξυραφιού με Αγκυρα, Σκόπια

Η πίεση της κοινής γνώμης σε Αθήνα και Σκόπια αποτελεί παράμετρο της διαπραγμάτευσης. Στιγμιότυπο από το πρόσφατο συλλαλητήριο στην Καβάλα

Μπρα ντε φερ ενώ η κλεψύδρα αδειάζει

Σε παιχνίδι για γερά νεύρα μετατρέπεται το επόμενο δεκαπενθήμερο, πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., καθώς Αθήνα και Σκόπια εξακολουθούν να διαβουλεύονται σε ανώτατο επίπεδο προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση που θα οδηγήσει σε μια τελική συμφωνία για το ονοματολογικό. Συγκλίνουσες πληροφορίες υποδηλώνουν ότι έχει ολοκληρωθεί ουσιαστικά το 95% των διαπραγματεύσεων και απομένουν ελάχιστες, πλην σημαντικές, λεπτομέρειες.

Το πλέον βασικό ζήτημα αφορά το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των συμφωνηθέντων. Από την αρχική ψηφοφορία στη Βουλή της ΠΓΔΜ, η οποία τοποθετείται (εφόσον όλα κυλήσουν σχετικά ομαλά) πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στα τέλη Ιουνίου, μέχρι τον Σεπτέμβριο, όταν στη γειτονική χώρα αναμένεται να πραγματοποιηθεί και το απαραίτητο δημοψήφισμα που θα «ξεκλειδώσει» και τη συνταγματική αναθεώρηση, μεσολαβούν αρκετά βήματα. Πέρα από τον αρθρωτό χαρακτήρα της συμφωνίας, ο οποίος δεν συνιστά επί της αρχής πρόβλημα, καθώς με βάση την υφιστάμενη διαπραγμάτευση δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικός, ο πιο έντονος προβληματισμός εντοπίζεται στις διασφαλίσεις που παρέχει. Εν ολίγοις η Αθήνα επιθυμεί μια φόρμουλα η οποία θα διασφαλίζει απολύτως ότι η όποια συμφωνία θα εφαρμοστεί εάν και μόνον η ΠΓΔΜ επιτύχει σε όλα τα βήματα αυτής της σπονδυλωτής διαδικασίας.

Το δημοψήφισμα

Βάσει όσων έχουν συμφωνηθεί τώρα, η Βουλή της ΠΓΔΜ θα πρέπει να εγκρίνει τη συμφωνία και η Αθήνα να «ξεμπλοκάρει» δι’ επιστολής προς την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ την πιθανότητα ένταξης της χώρας στους δύο αυτούς οργανισμούς. Η επιστολή, την οποία θα συντάξει η ελληνική πλευρά, θα αφορά τη νέα ονομασία της χώρας, δηλαδή είτε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» (Severna Makedonija) είτε «Δημοκρατία της Ανω Μακεδονίας» (Gorna Makedonija) ή κάποιο τρίτο όνομα που πιθανώς προτιμηθεί από αυτά τα δύο.

Με βάση τη διαπραγματευτική συλλογιστική η οποία έχει αναπτυχθεί έως αυτή τη στιγμή, εφόσον η κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ κερδίσει στο δημοψήφισμα τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, τότε θα ακολουθήσει και η αναθεώρηση του συντάγματος, στην οποία θα αποτυπώνεται η νέα ονομασία (Severna, Gorna ή άλλη Makedonija). Αν το δημοψήφισμα χαθεί, ευλόγως γίνεται κατανοητό ότι η συμφωνία στην οποία έχουν καταλήξει η Αθήνα και τα Σκόπια δεν θα υλοποιηθεί. Οι πολιτικές δυσκολίες για την κυβέρνηση Ζάεφ είναι ούτως ή άλλως σημαντικές μέσα στην ΠΓΔΜ, καθώς το erga omnes και ιδίως η διάσταση της χρήσης της νέας ονομασίας όχι μόνο διεθνώς, αλλά και μέσα στο εσωτερικό, δέχεται κριτική από πολλές πλευρές. Η βασική ανησυχία φαίνεται να εντοπίζεται στην εκτίμηση ότι, ακόμα και με χαμένο δημοψήφισμα, δύσκολα οι διεθνείς παράγοντες θα επιτρέψουν ακόμα μια ευκαιρία, μάλιστα την πλέον σημαντική απ’ όσες εμφανίστηκαν έως σήμερα, να χαθεί.

Κάτι που καταγράφηκε την προηγούμενη εβδομάδα είναι, επίσης, ένα ρήγμα στο εσωτερικό της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ, ανάμεσα στον πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεφ και τον υπουργό Εξωτερικών Νίκολα Ντιμιτρόφ. Οι δύο άνδρες προέρχονται από διαφορετικές πολιτικές παραδόσεις (ο ένας είναι Σοσιαλιστής, ενώ ο άλλος έχει ρίζες στο VMRO, δίχως, πάντως, να έχει υπάρξει ποτέ μέλος του), ωστόσο σε γενικές γραμμές δεν έχουν διαφωνήσει ριζικά για την πορεία της διαπραγμάτευσης. Η ανακοίνωση που εξεδόθη από το ΥΠΕΞ της ΠΓΔΜ την περασμένη Πέμπτη και η δήλωση που ακολούθησε από τον κ. Ζάεφ ερμηνεύθηκαν από το Μέγαρο Μαξίμου ως ένδειξη των δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο Σοσιαλιστής πρωθυπουργός όχι μόνο από την αντιπολίτευση, αλλά και από τον κ. Ντιμιτρόφ.

Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, η συγκεκριμένη στάση της Αθήνας έγινε δεκτή με σκεπτικισμό, αν όχι με δυσαρέσκεια, σε κάποιους κύκλους της ΠΓΔΜ. Ωστόσο, σύμφωνα με άλλες πηγές, ο ίδιος ο κ. Ζάεφ, αμέσως μετά την ανακοίνωση του ΥΠΕΞ της ΠΓΔΜ, επικοινώνησε άμεσα με διάφορους εκπροσώπους του διεθνούς παράγοντα, προκειμένου να επισημάνει ότι τα Σκόπια παραμένουν απολύτως δεσμευμένα στην προσπάθεια για επίλυση της ονοματολογικής διαφοράς με την Ελλάδα.

Είναι, λοιπόν, απολύτως σαφές ότι ανάμεσα στις δύο πρωτεύουσες υπάρχει μια διελκυστίνδα, με στόχο την οριστικοποίηση της συμφωνίας με όρους όσο το δυνατόν ευνοϊκότερους. Η Αθήνα γνωρίζει πολύ καλά ότι για τον κ. Ζάεφ η ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ είναι προϋπόθεση πολιτικής επιβίωσης. Είναι κάτι που ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας γνωρίζει καλά, καθώς τους τελευταίους μήνες επικοινωνεί τακτικά με τον κ. Ζάεφ. Ως προς την Ε.Ε., η κατάσταση για την ΠΓΔΜ είναι αρκετά δυσκολότερη, καθώς πέρα από τη διμερή διαφορά με την Ελλάδα, θα πρέπει να ξεπεράσει και τις σοβαρές ενστάσεις για την περαιτέρω διεύρυνση της Ενωσης χωρών όπως η Γαλλία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και η Δανία.

Στο Σύνταγμα

Με το «όπλο παρά πόδα», οι οργανωτές των μέχρι τώρα συλλαλητηρίων για το «Μακεδονικό» τελούν εν αναμονή της γνωστοποίησης της συμφωνίας, ώστε να αποφασίσουν εάν και πότε θα «απαντήσουν» με «συγκέντρωση-σεισμό» στην πλατεία Συντάγματος, με στόχο να αποτρέψουν την έγκρισή της από το Κοινοβούλιο.
Ήδη έχει εξαγγελθεί ένα συλλαλητήριο για τις 8 Ιουλίου στην Αθήνα, που οργανώνεται με πρωτοβουλία ιδιοκτήτη τηλεοπτικού σταθμού και, κατά δήλωσή του, υποψηφίου για τη δημαρχία στη Θεσσαλονίκη, το οποίο ωστόσο δεν βρίσκει σύμφωνους όλους όσοι πρωτοστάτησαν στις έως χθες κινητοποιήσεις. Μεταξύ φορέων, ομάδων και μεμονωμένων ατόμων που υποκίνησαν πρωτοβουλίες για λαϊκές κινητοποιήσεις εμφανίζεται ρήγμα με αιχμές περί «επαγγελματιών πατριωτών».
Στα Σκόπια πάντως τα μέχρι τώρα συλλαλητήρια στην Ελλάδα δεν έδειξαν να αξιολογούνται ως ισχυρή παράμετρος της διαπραγμάτευσης, καθώς εκτιμάται από τους πολιτικούς αναλυτές ότι δεν μπορούν από μόνα τους να δημιουργήσουν πολιτικό γεγονός.

Βασίλης Νέδος
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου  

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση