Το Διαδίκτυο και η τρομοκρατία

Γράφει η Αθηνά Καρατζογιάννη

Οι επιπτώσεις των νέων δικτυακών μορφών οργάνωσης στην παγκόσμια κοινωνικοπολιτική ζωή, τις οποίες κι επιταχύνει με ιλιγγιώδη ταχύτητα το Διαδίκτυο, είναι πλέον αδιαμφισβήτητες. Σε περιπτώσεις κινημάτων, όπου τα κίνητρα αφορούν σε ανοιχτές οριζόντιες ταυτότητες, με αιτήματα την ισότητα, τη δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη, χωρίς την εξόντωση πολιτών με βίαια μέσα, το Διαδίκτυο προσέφερε συντονισμό, οργανωτική επιτάχυνση, δημοσιότητα και δύναμη στη δημόσια σφαίρα, χωρίς όμως οι διαμαρτυρίες κι επαναστάσεις συχνά να φέρνουν σημαντική κοινωνική αλλαγή, παρά την αλλαγή καθεστώτων, όπως κατά τη διάρκεια της Αραβικής Ανοιξης ή της περιορισμένης επιρροής του Οccupy Wall Street.

Ομοίως, αυτή η επιτάχυνση στον συντονισμό και στην κινητοποίηση νέων διαδικτυακών ομάδων υποστήριξε και κινήματα, όπου οι ταυτότητες είναι ιεραρχικές και κλειστές, στηριζόμενες σε εθνικισμό, ρατσισμό, σεξισμό, θρησκευτικό φανατισμό και άρνηση κάθε διαφορετικότητας. Δημοκρατικά κράτη αντιμετωπίζουν κινήματα κατά της λιτότητας, συντονισμένα μέσω Διαδικτύου, και νέα ψηφιακά κινήματα υπέρ της διαφάνειας διακυβέρνησης του κυβερνοχώρου και κατά των παρακολουθήσεων, όπως τα WikiLeaks, Anonymous, Snowden, κι άλλα. Εν μέσω συνεχών αλλαγών και πολέμων στη Μέση Ανατολή και σε ψυχρό γεωπολιτικό θέατρο, το Ισλαμικό Κράτος χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο, όπως η Αλ Κάιντα προηγουμένως, με τη διαφορά ότι τώρα βρίσκει ακόμα πιο πρόσφορο έδαφος σε μια γενιά που έχει εξαθλιωθεί και αποξενωθεί από τη νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική, σε συνδυασμό με θεοκρατική, μοναρχική, αυταρχική ή διακυβέρνηση που εξυπηρετεί μόνο τη συνέχιση του εξευτελισμού του πληθυσμού και του περιβάλλοντος στην υπηρεσία του κέρδους. Η ριζοσπαστικοποίηση των νέων ανθρώπων δεν οφείλεται στο Διαδίκτυο, αλλά υποστηρίζεται από αυτό, όταν οι προϋποθέσεις υπάρχουν.

Και οι προϋποθέσεις, δυστυχώς, υπάρχουν όχι μόνο ούτως ώστε να επεκταθεί η επιρροή του Ισλαμικού Κράτους μέσω του Διαδικτύου, αλλά και άλλες βίαιες, μιλιταριστικές ή τρομοκρατικές δικτυακού τύπου ομάδες φασιστικού, ρατσιστικού και ακροδεξιού χαρακτήρα.

Ερευνητικά γνωρίζουμε ότι η προπαγάνδα της «μετα-αλήθειας» που λιμνάζει στα κοινωνικά μέσα επηρεάζει όχι μόνο την παγκόσμια γνώμη, αλλά πολώνει και δημιουργεί φανατισμό στους πληθυσμούς στους οποίους οι παραπάνω δομικές προϋποθέσεις υπάρχουν κι είναι λοιπόν εύκολα αξιοποιήσιμες. Σε οργανωτικό επίπεδο, το Διαδίκτυο επιταχύνει, ενισχύει τον συντονισμό δικτυακών οργανισμών, και μέσω ισχυρής κρυπτογράφησης, τρομοκρατικές οργανώσεις μπορούν να επιτεθούν χωρίς να αποκαλύπτονται από τις υπηρεσίες κυβερνοασφάλειας, όπως συνέβη στη Γαλλία, στο Βέλγιο, στην Τυνησία, και πιο πριν στο Λονδίνο, στη Μαδρίτη, στη Βομβάη, στο Μπαλί και στη Νέα Υόρκη. Οι αποκαλύψεις Σνόουντεν έδειξαν ότι η απόκτηση μεταδεδομένων από την Αμερική σε συνεργασία με την Αγγλία, την Αυστραλία, τον Καναδά και τη Νέα Ζηλανδία (the five eyes) εκτός από παράνομη και αντιδημοκρατική, είναι και άχρηστη στο να σταματήσει τρομοκρατικές επιθέσεις.

Το Διαδίκτυο, προσφέροντας οργανωτικές δομές πάνω σε ιδιωτικές εταιρείες εν μέσω κρατικής λογοκρισίας και παρακολούθησης, δεν μπορεί παρά να υπάρχει ως καταλύτης εξελίξεων, που έχουν πάρει ήδη τον δρόμο τους. Γιατί παρά την εκφραστική, συμβολική και οργανωτική δύναμη τη Διαδικτύου, οι αιτίες της βίας, της αποξένωσης, της ανισότητας και της εκμετάλλευσης, της αντίστασης, αλλά και της τρομοκρατίας, θα παραμένουν δομικές και ανθρώπινες.

* Η κ. Αθηνά Καρατζογιάννη είναι επίκουρη καθηγήτρια ΜΜΕ και Επικοινωνιών στο Πανεπιστήμιο Leicester
Πηγή "Καθημερινή"

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση