Το νέο «ανατολικό ζήτημα», τα νέα σύνορα στη Μέση Ανατολή και το πόκερ Ερντογάν

Γράφει ο Μενέλαος Τασιόπουλος

Όταν το 1918 Άγγλοι και Γάλλοι όριζαν τα σύνορα στη Μέση Ανατολή και τις περιοχές των Αράβων, στην ουσία ως έμπειροι αποικιοκράτες, μοίραζαν τα ιμάτια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία ήδη τότε αποτελούσε παρελθόν. Το περίφημο «Ανατολικό ζήτημα» που τόσο είχε ταλαιπωρήσει, προβληματίσει και διχάσει τις αυτοκρατορικές αυλές της Ευρώπης ελάμβανε την οριστική λύση του.

Οι Τούρκοι, ως λαός βαρβάρων, προερχόμενοι από τη στέπα του Καυκάσου, «παρακατιανή φυλή» στο ισλαμικό Βυζάντιο, από την άλλη πλευρά, αποκτούσαν την ευκαιρία να κυριαρχήσουν σε ό,τι απέμεινε από το μεγαλείο και το εύρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Κεμάλ Ατατούρκ, προερχόμενος από τη διεθνική, πολυφυλετική Θεσσαλονίκη, ανέλαβε ως επικεφαλής των Νεότουρκων, όπως ιστορικά τοποθετήθηκαν, τη μετατροπή του Βυζαντίου των Οθωμανών σε εθνικό κράτος με δύο κυρίαρχες φυλές, τους Τούρκους και τους Κούρδους.
Δεν είναι τυχαίο ότι στη συνέχεια της ιστορίας, Τούρκοι και Κούρδοι από κοινού εκτελούν τις γενοκτονίες εναντίον των Ελλήνων, των Αρμενίων, των Εβραίων και των Αλεβιτών, προκειμένου να υπάρξει εθνική και φυλετική καθαρότητα στο εθνικό κράτος Τουρκία, που στην ουσία δεν υφίστατο, αφού το «μωσαϊκό» της κυρίαρχης μέχρι τότε βαλκανικής και μεσογειακής Ασίας δεν θα μπορούσε ποτέ να αποκτήσει τον χαρακτήρα και τη συνοχή ενός εθνικού ευρωπαϊκού κράτους.

Η Τουρκία, στις πολλές δεκαετίες που ακολούθησαν, εγκατέλειψε πλήρως τις βλέψεις της στην Ανατολή και την προσπάθεια κυριαρχίας της επί των Αράβων, διατηρώντας τον πυρήνα του «μεγαλοϊδεατισμού» της δυτικά σε βάρος των Ελλήνων και των Κυπρίων. Η Τουρκία του Κεμάλ δεν εξελίχθηκε ποτέ ολικά σε δημοκρατία δυτικού τύπου, διατηρώντας φεουδαρχικά και καταπιεστικά στοιχεία, ανάλογα με τον ναζισμό στην Ευρώπη του Μεσοπολέμου.

Αντίστοιχα, το αστικού τύπου καθεστώς του Κεμάλ και των επιγόνων του αντιμετώπισε με μεγάλη βιαιότητα και αυταρχισμό τους θρήσκους μουσουλμάνους, τους μετέπειτα οριζόμενους «ισλαμιστές», που αντιμετωπίζουν την κοινωνική συγκρότηση στη βάση της θρησκείας και όχι του έθνους. Η έννοια του σουλτανάτου και η σύγχρονη δυτικότροπη Τουρκία συγκροτήθηκαν μεταξύ τους μέχρι τις απαρχές του 21ου αιώνα. Με τους κεμαλικούς να επικρατούν μέχρι που ο Ταγίπ Ερντογάν, ένας μεγάλος ηγέτης του τουρκικού Ισλάμ, κατόρθωσε να κυριαρχήσει εκλογικά και πολιτικά και να πετύχει τη διάλυση και τη δίωξη του κεμαλικού «βαθέως κράτους», που διασφάλιζε με μη νόμιμο τρόπο συνήθως τον εθνικό – εθνικιστικό χαρακτήρα της Τουρκίας εναντίον και του Ισλάμ.

Οι Ισλαμιστές, όπως κάποιοι αναλυτές προέβλεπαν πριν από 15 χρόνια, από τη φυσική θεώρηση των πραγμάτων και τη θέση τους θα κοίταζαν ανατολικά και όχι δυτικά, ακόμη και στην περίπτωση που η Τουρκία διατηρούσε τις εκλεκτικές της σχέσεις ως περιφερειακή δύναμη στην Εγγύς Ανατολή με τη Δύση.
Τα δόγματα Ερντογάν – Νταβούτογλου περί νέας «αυτοκρατορίας του πολιτικού Ισλάμ» σε κάποιο βαθμό λειτούργησαν αναδομώντας την Τουρκία, αλλά κα σε κάποιο βαθμό αστόχησαν οικτρά. Όπως, για παράδειγμα, ότι η ισλαμική Τουρκία θα ήταν δύναμη ειρήνης, σταθερότητας και συμφιλίωσης στη Μέση Ανατολή, στη Μεσόγειο και τον Καύκασο.

Η Τουρκία ενεπλάκη από την αρχή στην επαναδιάταξη των συνόρων στη Μέση Ανατολή ενάντια στη Συρία, υπέρ της Αδελφότητας στην Αίγυπτο, κοντά στην Τζιχάντ και το μετέπειτα εμφανισθέν «χαλιφάτο» προκειμένου εκτός των άλλων, να περιορίσει την εθνικο-απελευθερωτική δραστηριότητα γα ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν. Κράτος που συγχωνεύει εδάφη από το Ιράκ, το Ιράν και φυσικά από την Τουρκία.

Οι πρόσφατες εκλογές της Τουρκίας και η επιτυχία του κόμματος των Κούρδων ανοίγουν με την έννοια αυτή το «ανατολικό ζήτημα» και αποτελούν… ασπίδα για την Ελλάδα στα ζητήματα μειονοτήτων στη Θράκη, όπου η επιθετικότητα της Τουρκίας έχει κλιμακωθεί.

Πηγή εφημ. «Επένδυση»


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση