Το «σοβιετικό» καθεστώς των Μνημονίων

Του Μενέλαου Γκίβαλου, 
Αναπληρωτή καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης 
του Πανεπιστημίου Αθηνών

Η «εποχή του Μνημονίου» παρουσιάστηκε, τόσο από τους εγχώριους υποτελείς-εντελοδόχους όσο και από την «τρόικα» και το ευρω-ιερατείο, ως ιστορική ευκαιρία για να αποκατασταθεί η ορθολογική λειτουργία του κράτους και να «εκσυγχρονισθούν» οι θεσμοί και η παραγωγική δομή της χώρας.

Η ελληνική οικονομική δομή, το θεσμικό πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων και η γενικότερη κουλτούρα που επικράτησε τις τελευταίες δεκαετίες θεωρήθηκαν από κορυφαίους υπουργούς της κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου, αμέσως μετά τις εκλογές του 2009, ως ύστερη μορφή «σοβιετικού μοντέλου», το οποίο επιβίωνε ενώ σύμφωνα με τους ίδιους όλος ο υπόλοιπος κόσμος «ενσωματώθηκε ομαλά» στο νεοφιλελεύθερο πρότυπο της αγοράς.

Ο κρατικός μηχανισμός δεν εξορθολογίστηκε ποτέ, αλλά διαλύθηκε και συρρικνώθηκε. Ακόμα και οι εφορίες, που αποτελούν καίριας σημασίας μηχανισμό για την πάταξη της φοροδιαφυγής, συγχωνεύθηκαν και αποδυναμώθηκαν… Κρατικές δομές στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης, των κοινωνικών υπηρεσιών, οι θεσμοί της απονομής δικαιοσύνης, του πολιτισμού συγχωνεύθηκαν και καταργήθηκαν σε πανελλαδικό επίπεδο. Σε πολλές περιοχές της χώρας η κατάσταση των δημοσίων υπηρεσιών παραπέμπει στη δεκαετία του 1950.

Ο παραγωγικός «εξορθολογισμός» είχε δύο κεντρικούς στόχους: Πρώτον τη διάλυση της μικρομεσαίας επιχείρησης, αφού ο αριθμός των 900.000 επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων του είδους θεωρήθηκε ξεπερασμένος και αντιπαραγωγικός. Σήμερα εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις έκλεισαν και εκατοντάδες χιλιάδες ήρωες ιδιοκτήτες και οι οικογένειές τους βρίσκονται έωλοι χωρίς σύνταξη, χωρίς καν ασφάλιση…

Ο δεύτερος κεντρικός στόχος αφορούσε τη «σοβιετικού τύπου» παρέμβαση του κράτους στην οικονομία (κατ' αναλογίαν με την περίφημη κατηγορία περί «σοσιαλμανίας» που εκτοξεύθηκε κατά των Κ. Καραμανλή και Π. Παπαληγούρα τη δεκαετία του 1970). Ο στόχος δεν ήταν θεωρητικός, δεν προέκυπτε απλώς από τη βασική νεοφιλελεύθερη αρχή. Αφορούσε αποκλειστικά σχεδόν το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας, των βασικών δικτύων και υποδομών της χώρας. Γι' αυτό και οι ρήτρες αποπληρωμής του χρέους υπάχθηκαν στο αγγλικό δίκαιο και η χώρα παραιτήθηκε από το θεμελιώδες δικαίωμα της αρνησικυρίας κατάσχεσης της δημόσιας περιουσίας και του εθνικού της πλούτου.

Η πολιτικοοικονομική δομή της διαπλοκής κυβερνά στην πράξη τη χώρα. Το Κοινοβούλιο δεν νομοθετεί, αλλά «νομιμοποιεί» τυπικά προειλημμένες αποφάσεις της «τρόικας» και των δανειστών μας. Η ίδια η Δικαιοσύνη βρίσκεται σε δεινή θέση.

Δικαστικές αποφάσεις, σε πρωτοβάθμιο επίπεδο κυρίως, ακυρώνουν τα παράνομα νομοθετήματα και τις έκνομες υπουργικές πράξεις που παραβιάζουν ευθέως τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα πολιτών και κοινωνικών ομάδων, αλλά σε «υψηλότερα επίπεδα» της δικαστικής εξουσίας υπάρχουν πολλές φορές ανατροπές… Ακόμα και την απευθείας συναλλαγή με τη δικαστική εξουσία επιχειρεί να προωθήσει η κυβέρνηση, υιοθετώντας μονομερώς την εφαρμογή αποφάσεων για τους δικαστικούς, ενώ αγνοεί προκλητικά τους άλλους κλάδους που περιλαμβάνονται στις ίδιες αποφάσεις… Άλλωστε, το παράδειγμα των καθαριστριών αποτελεί την κορωνίδα της πλήρους περιφρόνησης προς τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης, που εκφράζει η στάση της μνημονιακής συγκυβέρνησης.

Οι κλασικές, οι βασικές αρχές, οι δημοκρατικοί θεσμοί, τα θεμελιώδη ατομικά, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα που χαρακτήριζαν την αστική-φιλελεύθερη δημοκρατική αρχή σ' ολόκληρο σχεδόν τον 20ο αιώνα, αποτελούν σήμερα ανάμνηση…

Η μεσαία τάξη καταρρέει μαζί με την παραγωγική δομή που τη στήριζε. Το δικαίωμα της ατομικής ιδιοκτησίας, η προστασία των τραπεζικών καταθέσεων, τα εργασιακά δικαιώματα, οι συλλογικές διαπραγματεύσεις και συμβάσεις καταργήθηκαν μέσα σε τέσσερα χρόνια…

Η χρηματοπιστωτική ολιγαρχική δομή και οι πολιτικοί εντολοδόχοι της διαμόρφωσαν ΕΝΑ ΜΕΤΑΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ. Αντικατέστησαν το συγκεντρωτικό-ολιγαρχικό κράτος του σοβιετικού προτύπου με τη χρηματοπιστωτική δομή και τους διαπλεκόμενους σύγχρονους οικονομικούς ολιγάρχες. Δέσμευσαν, απαξίωσαν, και διήρπασαν ένα μεγάλο τμήμα του εισοδήματος και του παραχθέντος πλούτου, όχι μόνο από την τάξη της εργασίας και την μικρομεσαία οικονομική δραστηριότητα αλλά και από το μεγάλο τμήμα της μεσαίας τάξης.

Η κοινοβουλευτικού τύπου δικτατορία που επέβαλαν αποτελεί τον ιστορικά «αναγκαίο» τύπο «δημοκρατίας» προκειμένου να προωθήσει το πρότυπο αυτό. Η ολιγαρχική δομή της χρηματοπιστωτικής εξουσίας χρειάζεται όμως και μια «ιδεολογία», μια καθολικώς αποδεκτή «ερμηνεία» του σύγχρονου κόσμου.

Αυτή η «ερμηνεία» εξαντλείται στον «μονόδρομο», στην «ενιαία σκέψη»: Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση: Η καταστροφή είναι μια νομοτέλεια, αποτέλεσμα και απόρροια των αλόγιστων «καταχρήσεων» και της «διαφθοράς» των πολιτών. Η αυτο-ενοχοποίηση, ο διάχυτος φόβος, η ανασφάλεια, η ακύρωση του μέλλοντος αποτελούν συστατικά στοιχεία της μονόδρομης ερμηνείας. Υπάρχουν, άλλωστε, οι ιδεολογικοί-προπαγανδιστικοί μηχανισμοί των ΜΜΕ για να το υπενθυμίζουν καθημερινά στους «άφρονες» και στους «αμνήμονες»…

Πηγή: Το Παρόν

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου 

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση