Ουκρανία: Η ρωσική στρατηγική απέναντι στις ΗΠΑ και την ΕΕ…

Ανησυχία επικρατεί διεθνώς από την πορεία των εξελίξεων στο μέτωπο της Ουκρανίας, καθώς μπορεί οι εμπλεκόμενες πλευρές να επιθυμούν και να δηλώνουν ότι επιθυμία τους είναι να διατηρήσουν την Ουκρανία ενωμένη, οι πράξεις όμως δεν συμβαδίζουν πάντα με τα λόγια…

 

Του Ζαχαρία Μίχα
(Διευθυντής Μελετών, Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας, ISDA-IAAA)

Η Μόσχα ανακοίνωσε ότι ανακάλεσε τον πρεσβευτή της στο Κίεβο για διαβουλεύσεις, έως ότου ξεκαθαρίσει η κατάσταση στη χώρα και ταυτόχρονα η Ρωσία αποφασίσει ποια ακριβώς θα είναι η πολιτική – κυρίως – απάντηση στην τρέχουσα κρίση. Την ίδια ώρα κι ενώ στο Κρεμλίνο σχεδιάζουν την επόμενή τους κίνηση, τώρα μάλιστα που οι χειμερινοί Ολυμπιακοί στο Σότσι αποτελούν παρελθόν, συνεχίζονται οι διαβουλεύσεις με ξένους ηγέτες, οι οποίοι δεν κρύβουν τη νευρικότητά τους, εν αναμονή της επόμενης κίνησης της Μόσχας.

Η Γερμανίδα καγκελάριος, Άγκελα Μέρκελ, κάλεσε στο τηλέφωνο και συνομίλησε με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Οι δυο πλευρές φέρονται αν συμφώνησαν για τη σημασία διατήρησης της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, να μείνει δηλαδή ενωμένη αποφεύγοντας με κάθε τρόπο τη διαίρεσή της στο ανατολικό και το δυτικό τμήμα.

Παράλληλα, είχαμε και δεύτερη συνομιλία των υπουργών Εξωτερικών ΗΠΑ και Ρωσίας, με τον Σεργκέι Λαβρόφ να εξηγεί στον Τζον Κέρι το πόσο η Μόσχα… δεν εκτίμησε την παραβίαση της συμφωνίας από την πλευρά των αντιπάλων του Γιανουκόβιτς, στην οποία είχαν καταλήξει οι δυνάμεις στο Κίεβο την περασμένη Παρασκευή.

Σε μια – καταρχήν – ανεδαφική αναφορά, ο Λαβρόφ φέρεται αν ζήτησε από τον Κέρι την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας. Κι επειδή οι Ρώσοι έχουν απόλυτη κατανόηση της κατάστασης στο έδαφος, η «εμμονή» του Λαβρόφ στην εφαρμογή μιας «νεκρής» συμφωνίας την οποία υπέγραψε ένας εξαφανισμένος και πλήρως απαξιωμένος πρώην πρόεδρος, είτε σαν στόχο είχε να καταγράψει μαξιμαλιστική θέση εν όψει επερχόμενης διαπραγμάτευσης, είτε να προαναγγείλει επερχόμενα «αντίμετρα», σε μια προσπάθεια να προκαλέσει εκνευρισμό και αγωνία στην άλλη πλευρά.

Η μη διάσπαση της χώρας μπορεί να είναι επιθυμητή για λόγους που έχουν ήδη εξηγηθεί, για να μη βρεθεί κι εκεί το ΝΑΤΟ στα σύνορα της Ρωσίας, αυτό όμως είναι μια προοπτική που δεν ενθουσιάζει και τις ΗΠΑ που ήλπιζαν να μειώσουν τη στρατιωτική τους παρουσία τους παρουσία στην Ευρώπη τόσο για να εστιάσουν την προσοχή τους σε άλλα μέτωπα όσο και λόγω της οικονομική επιβάρυνσης που αυτό συνεπάγεται.

Κατά συνέπεια, ενδεχόμενη σκληρή στάση από την πλευρά της Μόσχας δεν αλλάζει τον στρατηγικό στόχο της συνεννόησης με τη Δύση στην κατάληξη της κρίσης. Η Μόσχα όμως, ασκώντας πίεση, ευελπιστεί να φέρει στην επιφάνεια αδυναμίες της ευρωπαϊκής άμυνας που έχουν διαταράξει τις ευρωατλαντικές σχέσεις, όπως οι ανεπαρκείς πιστώσεις που διαθέτουν οι ευρωπαϊκές χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ (και όχι μόνο) για την άμυνα.

Την ίδια στιγμή θα απειλεί εμμέσως τις ΗΠΑ ότι θα τις υποχρεώσει σε πολυδάπανη καθήλωση στο ευρωπαϊκό έδαφος, έστω κι αν αυτό θα είναι στα σύνορά της. Σε κάθε περίπτωση θα διαθέτει το στρατιωτικό πλεονέκτημα. Με τη στάση αυτή, η Μόσχα που δεν αφήνει ακόμα να εννοηθεί με βεβαιότητα ότι έχει εγκαταλείψει τον Γιανουκόβιτς, αφού αυτό είναι αυτονόητο ότι θα το ανταλλάξει στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων, ευελπιστεί να αντιμετωπίσει από την αρχή την αναμενόμενη απόπειρα της άλλης πλευράς (Ευρώπη, ΗΠΑ), να κατοχυρώσει τα τετελεσμένα των τελευταίων ημερών στο Κίεβο.

Στο τελευταίο «πλήγμα» σε βάρος των ρωσικών συμφερόντων, η «Verkhovna Rada» (η Βουλή) κατήργησε τον νόμο που είχε ψηφιστεί στις 3 Ιουλίου 2012 (υπογράφτηκε από τον Γιανουκόβιτς και ίσχυσε από τις 10 Αυγούστου του ιδίου έτους), ο οποίος επέτρεπε τη χρήση δύο επισήμων γλωσσών στην Ουκρανία, σε περιφέρειες όπου μια μειονότητα (προφανώς αφορούσε κυρίως τη ρωσική…) ξεπερνούσε το 10% του πληθυσμού.

Ως αποτέλεσμα, η ρωσική γλώσσα υιοθετήθηκε ως δεύτερη επίσημη στις περιφέρειες της Οδησσού, στο Χάρκοβο, στο Χερσόν, στο Μικολάιβ, στη Σεβαστούπολη, στη Ζαπορίσχζια, στο Ντνιπροπετρόβσκ, στο Λουχάνσκ και στο Ντόνιεσκ. Ο νόμος που καταργήθηκε με 232 θετικές ψήφους σε ένα σύνολο 334, έπληξε και την υιοθέτηση ως δεύτερης επίσημης γλώσσας της ουγγρικής, της μολδαβικής και της ρουμάνικης, σε διάφορες πόλεις της δυτικής Ουκρανίας…

Εν κατακλείδι, οι τελευταίες πληροφορίες μιλούν για συνομιλία μεταξύ Πούτιν και Ομπάμα, όχι ειδικά για το θέμα της Ουκρανίας, αλλά ανάμεσα σε άλλα, όπως τις διαπραγματεύσεις με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα, το ζήτημα της Συρίας με τις διαπραγματεύσεις στη Γενεύη, αλλά και για να συγχαρεί ο Αμερικανός τον Ρώσο πρόεδρο για την επιτυχή ολοκλήρωση των χειμερινών Ολυμπιακών, στο θέρετρο Σότσι της Μαύρης Θάλασσας.

Από την ανακοίνωση του Κρεμλίνου διακρίνεται μια τάση της Ρωσίας να ενοχοποιήσει για την τροπή των γεγονότων τους «εξτρεμιστές», όρο τον οποίο επιφυλάσσει για τους ακροδεξιούς (έως νεοναζιστές) που έπαιξαν ενεργό ρόλο στις συγκρούσεις, τόσο για να επιβαρύνει επικοινωνιακά για τις ΗΠΑ τη μη διάκριση ανάμεσα στις «συνιστώσες» των αντιπάλων του Γιανουκόβιτς, όσο και ως μια έμμεση υπόδειξη οδού εύσχημης διαφυγής και για τις δυο πλευρές. Το μήνυμα δείχνει να είναι, «καταδικάστε τους εξτρεμιστές και μπορούμε να συζητήσουμε με άξονα την Τιμοσένκο».

Εξάλλου, η επίσημη στοχοποίηση «Εβραίων και Ρώσων» από τους ακροδεξιούς νεοναζιστές της Ουκρανίας, αφήνει περιθώρια εξεύρεσης κοινού τόπου, καθώς ήδη οι Εβραίοι του Κιέβου έχουν ζητήσει τη βοήθεια της «μητέρας-πατρίδας» λόγω της επικίνδυνης κατάστασης που επικρατεί. Ο Ουκρανός ραβίνος Μοσέ Ρεουβέν Άζμαν, ζήτησε την εγκατάλειψη του Κιέβου, ακόμα και της χώρας αν είναι δυνατόν, αφού ο κίνδυνος για τους Εβραίους είναι άμεσος.

Επίσης, στελέχη των νεοναζιστών ακροδεξιών είχαν πολεμήσει στο πλευρό των Τσετσένων, με κάποιους εξ αυτών να έχουν παρασημοφορηθεί από διαβόητους πολέμαρχους όπως ο Τζοχάρ Ντουντάγιεβ. Υπενθυμίζεται, ότι Ρώσοι και Ισραηλινοί έχουν βελτιώσει σημαντικά τις σχέσεις τους το τελευταίο διάστημα και αν μη τι άλλο έχουν ανοιχτούς διαύλους συνεννόησης…

Βοήθεια οι Ουκρανοί Εβραίοι ζήτησαν από τον υπουργό Εξωτερικών του Ισραήλ, Αβιγκντόρ Λίμπερμαν, ο οποίος φέρεται να διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με το Κρεμλίνο, όντας γεννημένος στην πρώην Σοβιετική Ένωση και μιλάει άπταιστα τη ρωσική γλώσσα. Τούτων λεχθέντων, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να φοβούνται ακόμα και το ενδεχόμενο ρωσικής στρατιωτικής παρέμβασης με πρόσχημα την «προστασία μειονοτήτων».

Εάν οι εμπλεκόμενοι «εξωτερικοί παράγοντες» στην κρίση επιδείξουν αυθεντική επιθυμία αποκλιμάκωσης της κρίσης στην Ουκρανία και παρά την υπαρκτή απειλή να εκτραπεί η κατάσταση σε ψυχροπολεμικές καταστάσεις που θα επηρεάσουν πολύ περισσότερα μέτωπα από το εσωτερικό πολιτικό στη χώρα και τις σχέσεις Κιέβου – Μόσχας, η ειρήνευση δείχνει να είναι εφικτή. Οι αστάθμητοι παράγοντες όμως στη διαχείριση μιας κρίσης οδηγώντας σε ραγδαία κλιμάκωση, είναι πολλοί…

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση