Η Ελλάδα και η ΕΕ στην κόψη του ξυραφιού

Γράφει ο Παναγιώτης Ήφαιστος

Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων – Στρατηγικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς

Τα μεγάλα υπαρξιακά προβλήματα της ΕΕ έχουν ως αφετηρία το 1991-2 και ίσως να είναι πλέον και ανίατα. Εάν δεν μεταρρυθμιστεί και προσαρμοστεί στην εθνοκρατοκεντρική της φύση η ΕΕ δεν επιβιώνει, τουλάχιστον στην παρούσα της μορφή.

Ήδη από την δεκαετία του 1960 έγινε σαφές ότι η ελεύθερη διακίνηση ατόμων, αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίου, οι κοινές πολιτικές και η λειτουργική διαχείρισή τους, δεν ενοποιεί έθνη. 

Το 1966 ο Πρόεδρος ντε Γκολ το 1966 επέβαλε τον διακυβερνητισμό. Έκτοτε, κατά βάση, τα κράτη και τα διακυβερνητικά όργανα είναι ή πρέπει να είναι εντολείς του συστήματος. 

Η κοσμοθεωρία της ολοκλήρωσης και η δικαιολογητική της βάση ήταν η εμπέδωση της ισότητας-ισοτιμίας των εθνοκρατών με συναινετικές αποφάσεις. Αυτή η κρατοκεντρική κοσμοθεωρία ροκανίστηκε καίρια από τα νομισματικά δεσμά, την αυτόνομη από κοινωνικούς ελέγχους γιγάντωση των εντολοδόχων υπερεθνικών θεσμών, το συνεπαγόμενο δημοκρατικό έλλειμμα και την κρίση των τελευταίων ετών. 

Βασικά, το 1992 αντί το εγχείρημα της ολοκλήρωσης να εξορθολογιστεί σύμφωνα με την εθνοκρατοκεντρική του φύση, πάρθηκε μια θανατηφόρα απόφαση:

Πάνω από ένα κοινωνικά-εθνοκρατικά διαφοροποιημένο τοπίο διορίστηκε μια τεχνόσφαιρα διαχείρισης μακροοικονομικών αποφάσεων βαθύτατων διανεμητικών προεκτάσεων. Χωρίς την παραμικρή δημοκρατική νομιμοποίηση επηρεάζει δραστικά τις πολιτικοοικονομικές αποφάσεις των εθνοκρατών μελών, τα εθνικά συστήματα διανεμητικής δικαιοσύνης και τις κοινωνικές ισορροπίες. Η ανισορροπία συναλλαγών, η άνιση ανάπτυξη και ο άνισος ανταγωνισμός κατέστησαν την συντρέχουσα κρίση αναπόδραστη. 

Η θεραπεία των παθολογιών στην ΕΕ περνά μέσα από μια συντεταγμένη –διαφορετικά θα είναι άναρχη και καταστροφική– αποσυναρμολόγηση του τερατώδους νομισματικού συστήματος που δημιουργήθηκε το 1992. Το πολιτικό σκεπτικό είναι το εξής: 

α) Εξουσία μπορεί να ασκείται μόνο όταν επικυρώνεται από την λαϊκή κυριαρχία.

β) Στο πανευρωπαϊκό επίπεδο:

i) η υπερεθνική πολιτική ανθρωπολογία είναι μηδέν,

ii) η άσκηση λαϊκής κυριαρχίας είναι ανέφικτη και ανύπαρκτη,

iii) κατά συνέπεια οι ανεξάρτητες δικαιοδοσίες των υπερεθνικών θεσμών επιβάλλεται να είναι μηδέν (όριο ο ουρανός εάν λειτουργούν αυστηρά ως εντολοδόχοι των κρατών που αποφασίζουν ομόφωνα). Οτιδήποτε άλλο είναι πολιτικοοικονομικά φρικτά ανορθολογικό και μη βιώσιμο.

γ) Κοινή νομιμοποιητική κοσμοθεωρία των Εθνοκρατών-μελών όπως είπαμε μπορεί να είναι μόνο η εμπέδωση της διακρατικής ισοτιμίας-ισότητας. Όλα θα πρέπει να συντείνουν και υπακούουν σ’ αυτή την κοσμοθεωρία.

Τα πάθη της Ελλάδας έχουν αίτια και η αντιμετώπισή τους είναι μονόδρομος.

            α) Άγνοια, απροσεξία, επιπολαιότητα και ανεπαρκές πολιτικό προσωπικό οδήγησαν στο γιγαντιαίο πολιτικό έγκλημα της απροετοίμαστης, άσκοπης και θανατηφόρας ένταξης στην ΟΝΕ. Πέραν της κυριαρχίας κλεφτών και αεριτζήδων και της τριακονταετούς απουσίας ορθολογιστικών αναπτυξιακών πολιτικών, απωλέσαμε το προνόμιο νομισματικής-δημοσιονομικής ευελιξίας. Η οικονομική συντριβή ήταν βεβαία. 

β) Εάν οικονομικά αδύναμα κράτη-μέλη καταστραφούν αναιρούνται οι λόγοι ύπαρξής της ΕΕ και υπερισχύουν γνωστές λογικές όπως «ας πρόσεχες», «η αρχή της αυτοβοήθειας» και «ο θάνατός σου η ζωή μου». 

γ) Μετά το 1992 δεν υπήρξαν καν στοιχειώδεις διορθωτικές αποφάσεις. Τα κράτη του Νότου πλήγηκαν από τον άνισο ανταγωνισμό, το έλλειμμα πανευρωπαϊκών ορθολογιστικών οικονομικών αποφάσεων και το έλλειμμα αποτελεσματικής διεθνούς και ευρωπαϊκής πολιτικής και οικονομικής διακυβέρνησης. Η ευθύνη για όλα αυτά είναι συλλογική. Όχι μόνο των κρατών που πλήγηκαν.  

            δ) Όσον αφορά την Ελλάδα, το πρόβλημα είναι κυρίως πολιτικό. Μετά το 2009, αντί μιας ορθολογιστικής οικονομικής πολιτικής και επιδίωξη επαναδιαπραγμάτευσης των όρων της ΟΝΕ, υποκύψαμε σε θηριώδεις και ανορθολογικές τεχνοκρατικές λογικές. «Δολοφονήθηκε» ή «δολοφονούνται» το τραπεζικό σύστημα και η οικονομία και εκποιούνται ο ιδιωτικός και δημόσιος πλούτος. Πλούτος τον οποίο αποκτήσαμε τους 2 τελευταίους αιώνες με μόχθο και κόπο.

            ε) Μετά το 2009 αλλά και σήμερα ως Προεδρία, θα μπορούσαμε να γίνουμε σημαιοφόροι μιας μεγάλης διαπραγμάτευσης για θεμελιακή μεταρρύθμιση της ΕΕ. Αντί αυτού, δεχόμαστε να συνεχίσουμε να είμαστε παθητικοί δέκτες μιας σαδιστικής και θηριώδους επιβολής τεχνοκρατικών αποφάσεων.

Εάν αυτό δεν τερματιστεί η Ελλάδα θα συντριβεί αλλά και η ΕΕ χάνει τον λόγο ύπαρξής της. Λογικά κανείς δεν θέλει μια δυναστική υπερκρατική τεχνόσφαιρα.

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση