Ο χάρτινος πύργος

Γράφει ο Βασίλης Βιλιάρδος 

Οι Η.Π.Α. (δήθεν) αναζητούν κάποιον τρόπο για να αποφύγουν το «δημοσιονομικό γκρεμό», ενώ την ίδια στιγμή η κεντρική τράπεζα (Fed) πλημμυρίζει τις αγορές με «φρεσκοτυπωμένα», πληθωριστικά δολάρια – αποκρύπτοντας ουσιαστικά τα τεράστια προβλήματα της υπερδύναμης, τα οποία δεν είναι άλλα από τα δίδυμα ελλείμματα (προϋπολογισμός, ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών), καθώς επίσης από το δημόσιο χρέος (άνω του 110% του ΑΕΠ).

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην Ιαπωνία, όπου η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση σχεδιάζει να αυξήσει περισσότερο την ποσότητα χρήματος, παρά το ότι το δημόσιο χρέος έχει ξεπεράσει το 230% του ΑΕΠ της – με αποτέλεσμα να εκτοξεύονται οι δείκτες του χρηματιστηρίου της.

Στον τρίτο «πυλώνα» της Δύσης τώρα, στην Ευρώπη, η κρίση χρέους εντείνεται συνεχώς – με την ΕΚΤ να παράγει επίσης νέα χρήματα (αγορά ομολόγων των υπερχρεωμένων κρατών-μελών της), αν και με χαμηλότερο ρυθμό από τους δύο άλλους.

Πρόκειται λοιπόν για έναν χάρτινο πύργο, για ένα «σχήμα Ponzi» δηλαδή, όπως ονομάζεται η μέθοδος πληρωμής παλαιοτέρων χρεών, με τη βοήθεια της ανάληψης νέων – γεγονός που σημαίνει ότι, τόσο οι πολιτικοί, όσο και οι κεντρικοί τραπεζίτες συνεχίζουν να «κρύβουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί», αφού τα χρέη δεν πληρώνονται από τη δημιουργία κερδών, αλλά από το νέο δανεισμό.

Σε κάθε περίπτωση, τα συσωρευμένα χρέη της Δύσης δεν πρόκειται ποτέ να πληρωθούν – ενώ από τη φύση του, ένα «σχήμα Ponzi» καταρρέει ξαφνικά και χωρίς καμία προειδοποίηση.

Η αιτία της δημιουργίας του χάρτινου πύργου δεν είναι άλλη, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, από τα τεράστια χρέη – δημόσια και ιδιωτικά. Για παράδειγμα, τα συνολικά χρέη στις 18 μεγαλύτερες οικονομίες του ΟΟΣΑ ήταν στο 160% του ΑΕΠ τους το 1980 – σήμερα (2011) έχουν εκτοξευθεί στο 321% του ΑΕΠ τους. Αποπληθωρισμένα, οι κυβερνήσεις έχουν τετραπλάσια χρέη σε σχέση με το 1980, τα νοικοκυριά εξαπλάσια και οι επιχειρήσεις της πραγματικής οικονομίας τριπλάσια.

Ολοκληρώνοντας, τα χρέη δεν είναι φυσικά αρνητικά, εφόσον χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη της οικονομίας. Εν τούτοις, τις τελευταίες δεκαετίες οδηγήθηκαν σχεδόν αποκλειστικά στην κατανάλωση, στην κερδοσκοπία, καθώς επίσης στην αποπληρωμή παλαιοτέρων υποχρεώσεων - έτσι ώστε να μην καταρρεύσει ο χάρτινος πύργος.

Εάν τώρα στα επίσημα χρέη προσθέσουμε τα τεράστια κρυφά και ακάλυπτα χρέη, προερχόμενα κυρίως από τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά προγράμματα (τα οποία είναι αδύνατον να χρηματοδοτηθούν μελλοντικά, αφού δεν είναι προσαρμοσμένα στις νέες δημογραφικές συνθήκες), τότε θα διαπιστώσουμε πως υπάρχει μία δεύτερη ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια του συστήματος – η οποία δεν θα αργήσει πολύ να εκραγεί, αφού η «απενεργοποίηση» της απαιτεί την επιβολή τόσο υψηλών φόρων, τους οποίους είναι αδύνατον ποτέ να εγκρίνουν οι κοινωνίες, χωρίς να επαναστατήσουν.

Μέχρι τότε, τα χρηματιστήρια πιθανότατα θα συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία – αφού «τρέφονται» από τα νέα χρήματα που διοχετεύουν οι κεντρικές τράπεζες στις αγορές, τα οποία φυσικά δεν κατευθύνονται στην πραγματική οικονομία (γνωρίζοντας τους τεράστιους κινδύνους κατάρρευσης, με τους οποίους είναι αντιμέτωπη).

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση