Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης και τα Μνημόνια...

Της Ζέζας Ζήκου

Η γνωστή τραγική κατάληξη της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, την οποία οι δυνάμεις της Αντάντ μετά το 1918 επέβαλαν (μαζί με τους ταπεινωτικούς όρους των συνθηκών των Βερσαλλιών) στην ηττημένη Γερμανία, δίδαξε στην ανθρωπότητα πολλά πράγματα. Κυρίως, όμως, δίδαξε ότι η κοινωνία βιώνει την έξωθεν επιβολή όρων ως ταπείνωση και ότι η κοινωνική δυσφορία μπορεί να οδηγήσει σε τραγωδία, όταν στην ταπείνωση προστίθεται και αναποτελεσματικότητα, που οδηγεί σε εξαθλίωση (π.χ. από τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης στο οικονομικό κραχ του 1929).

Με το ιστορικό αυτό δίδαγμα, επομένως, άνετα μπορεί κανείς να κατανοήσει τη σημασία της οικονομικής τραγωδίας που επέφεραν στην πατρίδα μας τα Μνημόνια. Σε συνδυασμό με τη βαθιά ύφεση και ανεργία -την οποία ασφαλώς διευρύνει και επιτείνει- καθώς και την τιμωρητική διάθεση διαφόρων ανιστόρητων τεχνοκρατών ή πολιτικών παραγόντων εμπλεκομένων στην εφαρμογή του, ευεξήγητα βιώνεται ως τερατούργημα από την ελληνική κοινωνία.

Βεβαίως, ο αστικός (μου) πολιτισμός επιβάλλει να αποδεχθώ την τήρηση των δεσμεύσεων και την εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων. Πράγματι, το περίφημο ρωμαϊκό «οι συμβάσεις είναι τηρητέες» ή «pacta sunt servanda», από το οποίο άντλησαν ο αστικός πολιτισμός και η αστική ηθική, δεν είναι μόνο ένας ηθικός κανόνας. Θεμελιώνοντας το αξιόπιστο των συναλλαγών και των πιστωτικών δραστηριοτήτων, δημιουργεί δανειοληπτική ικανότητα και γίνεται η βάση της ανάπτυξης. Αλλά τα Μνημόνια στερούνται στοιχείων του αστικού πολιτισμού· καθώς έχουν καταστρέψει τις σχέσεις της κοινωνίας μας με τον πυρήνα του αστικού πολιτισμού, την αξιοπιστία.

Ομως, οι Γερμανοί μπορούν να σταθούν μια στιγμή και να σκεφτούν τη δική τους ιστορία. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Σύμμαχοι θυμήθηκαν τις καταστροφικές συνέπειες των γερμανικών αποζημιώσεων μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ολόκληρο το δημόσιο χρέος των ναζί, που αντιστοιχούσε σε πάνω από το 600% του γερμανικού ΑΕΠ, παραγράφηκε. Το προϋπάρχον απλήρωτο χρέος από την περίοδο της Βαϊμάρης περιορίστηκε σε ένα κλάσμα του αρχικού ποσού. Οι διεκδικήσεις παλαιών χρεών διαχωρίστηκαν αυστηρά από τα ταμεία για τη γερμανική ανοικοδόμηση. Η Γερμανική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία αποπλήρωσε τελικά το τελευταίο μέρος τους μόλις το 2010.

Η Γερμανία ασφαλώς ζούσε πολύ πάνω από τις δυνατότητές της τη ναζιστική περίοδο, ενώ λεηλάτησε και την υπόλοιπη Ευρώπη. Ομως, οι Αμερικανοί όχι μόνο συμφώνησαν να παραγράψουν παλαιά χρέη, αλλά έδωσαν στους Γερμανούς εκατομμύρια δολάρια με το σχέδιο Μάρσαλ.

Η ίδια η Γερμανική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία μετά το 1989 δεν καταδίκασε την πρώην Ανατολική Γερμανία σε λιτότητα για να διορθώσει τη σαθρή κομμουνιστική οικονομία της. Αντιθέτως, ο καγκελάριος Χέλμουτ Κολ επέτρεψε στους Ανατολικογερμανούς να ανταλλάξουν τα σχεδόν άνευ αξίας ανατολικογερμανικά μάρκα με γερμανικά στην πληθωριστική ισοτιμία 1 προς 1 και στη συνέχεια διέθεσε το ισόποσο άνω του ενός τρισεκατομμυρίου ευρώ για την ανόρθωση της ανατολικής οικονομίας. Αν οι Σύμμαχοι και αργότερα η κυβέρνηση της ίδιας της Γερμανίας είχαν εφαρμόσει αυτό που κηρύσσουν τώρα οι Γερμανοί, η Γερμανία θα ήταν σήμερα πολύ φτωχότερη.

Η Γερμανία κερδίζει λίγα και η Ευρώπη πρόκειται να χάσει πολλά καταδικάζοντας εμάς τους Ελληνες στη φτώχεια ως τιμωρία για το αμαρτωλό παρελθόν μας. Η φράου Μέρκελ οφείλει, λοιπόν, να μιμηθεί το πνεύμα του μακροοικονομικού ελέους των Συμμάχων μετά το 1945 και τη δυτικογερμανική γενναιοδωρία προς τους Ανατολικογερμανούς εξαδέλφους τους μετά το 1989.

Η Ελλάδα δεν είναι ηττημένη σε κάποιο πόλεμο. Αλλά η μετατροπή της χώρας μας σε άτυπο προτεκτοράτο έχει γελοιοποιήσει κάθε ιδέα θεσμικής ισοτιμίας στην Ευρωζώνη. Η ταπείνωση... είναι η πιο υποτιμημένη δύναμη στην πολιτική. Οι άνθρωποι θα αφομοιώσουν τις δυσκολίες, την πείνα και τον πόνο. Ομως, τα πιο ανθρώπινα αισθήματα της αναζήτησης αξιοπρέπειας και δικαιοσύνης δεν απορρέουν από συγκεκριμένες ιδεολογίες...

Τέλος, αξίζει να επισημανθεί πως η Γερμανία δεν φοβάται ότι θα ζητήσουμε πραγματικά Επανορθώσεις. Επειδή, εμείς πειθήνια δεν το κάνουμε... Εχει άδικο, λοιπόν, η προπαγάνδα της Γερμανίας, από την εποχή του Φαλμεράιερ, να μας παρουσιάζει σαν «εμποράκους Λεβαντίνους» που κάνουν «ντόρο» για να πάρουν δήθεν «κάτι»;

Σήμερα, και στο αμέσως προσεχές μέλλον, η μνήμη της γερμανικής συμπεριφοράς και ευθύνης στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αναμοχλεύεται στο μυαλό κάθε νοήμονος ανθρώπου (άρα και του δικαστή) εξαιτίας της σύγχρονης μορφής ηγεμονίας που ασκεί η Γερμανία στην Ευρώπη. Το Διεθνές Δικαστήριο, με την καταδικαστική για την Ιταλία πρόσφατη απόφασή του, μάλλον όχι εσκεμμένα φαίνεται ν’ ανοίγει τον δρόμο για συνέχιση των δικαστικών ενεργειών των θυμάτων στις συγκεκριμένες υποθέσεις (αιχμαλωσία Ιταλών πολιτών, σφαγή στο Δίστομο).

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση